۰۶ دی ۱۳۹۵ وضعیت کلی پتنت بر اساس گزارش 2016 وایپو
رشد 7.8 درصدی تعداد درخواست‎های ثبت پتنت در سال 2015
در حدود 2.9 میلیون درخواست برای ثبت پتنت در سال 2015 توسط متقاضیان در سراسر جهان تکمیل و ارائه گردیده است که این به معنای رشد بیش از 7.8 درصدی نسبت به سال 2014 می‎باشد (شکل 1- الف).

برای اولین بار-درخواست ثبت بیش از 1 میلیون پتنت در سال توسط یک کشور
دفتر مالکیت فکری چین (SIPO) با تعداد درخواست دریافتی 1,101,864 به عنوان رکورددار در تعداد درخواست برای ثبت در سال به شمار می‎آید. کشورهای رکورددار بعدی شامل ایالت متحده آمریکا (589,410)، ژاپن (318,721) و کره (213,694) می‎باشند، که تقریباً مجموع تعداد درخواست‎های آنها با تعداد درخواست‎های چین برابری می‎نماید.
رشد تعداد درخواست‎های چین نسبت به سال 2014 برابر با 18.7% است و این روند رو به رشد در طی سال‎های گذشته برای این کشور ممتد بوده، بصورتی که تعداد کل پتنت‎های دریافتی این کشور در سال 2005 تنها 173,327 عدد بوده و دراین ده سال به بیش از یک میلیون درخواست رسیده است.
دفتر مالکیت فکری اروپا (EPO) پنجمین رکورددار تعداد درخواست دریافتی برای ثبت به شمار می‎آید (160,028). مجموع پنج دفتر اول در حدود 82.5% از تعداد کل درخواست‎های ثبت را دارا می‎باشند که این میزان رو به افزایش کلی بوده درحالی‌که در سال 2000 میزان سهم آنها از تعداد کل درخواست‎ها 70.4% بوده است.
در شکل 1-ب 20 دفتر اول در تعداد درخواست‎های دریافتی نشان داده شده است. شایان ذکر است که 15 دفتر از 20 دفتر نسبت به سال 2014 دارای روند مثبت و افزایشی در تعداد درخواست دریافتی بوده‎اند.

filereader.php?p1=main_4c886b092dd095e1d
شکل 1- الف: تعداد درخواست‎های ثبت پتنت در طی سال‎های 2000 تا 2015 و ب: 20 دفتر با بیشترین تعداد درخواست‎های ثبت پتنت

ایران در میان 20 دفتر برتر از لحاظ تعداد درخواست‎های دریافتی
مطابق با شکل 1-ب ایران با دریافت 14,279 عدد درخواست در سال 2015 نیز همانند سال 2014 به عنوان پانزدهمین دفتری است، که دارای تعداد درخواست‎های بالا برای ثبت بوده‎اند. البته رشد 3.5 درصدی تعداد درخواست‎های دریافتی (13,802) نسبت به سال 2014 در آمار قابل مشاهده می‎باشد.

میزان درخواست‎های ثبت پتنت بر اساس سطح اقتصادی کشورها
بر اساس طبقه‎بندی صورت گرفته از میان 20 دفتر اول در تعداد درخواست‎های دریافتی 12 دفتر مربوط به کشورهای با اقتصادهای پردرآمد، 6 دفتر مربوط به کشورهای با اقتصاد بالاتر از متوسط و 2 دفتر در سطح پایین‎تر از اقتصاد متوسط قرار گرفته‎اند. شکل 2 سطح اقتصادی کشورها و تعداد درخواست‎های دریافتی را برای سال‎های 2005 و 2015 به نمایش گذاشته است. افزایش در میزان تمایل کشورهای با اقتصاد بالاتر از متوسط به ثبت درخواست‎های بیشتر در این گراف مشهود می‎باشد.

filereader.php?p1=main_d2c4ff9241feadeb9

شکل 2- میزان درخواست‎های ثبت پتنت بر اساس سطح اقتصادی کشورها

شرکت‎ها و مؤسسات پیشرو
شرکت ژاپنی پاناسونیک در طی سال‎های 2010 تا 2013 به عنوان شرکت پیشرو متقاضی برای ثبت به شمار می‎رود. پس از آن شرکت‎های ژاپنی کنون، تویوتا جیدوشا و سامسونگ الکتریک قرار دارند.
شرکت IBM به عنوان پیشرو در شرکت‎های آمریکایی در این طبقه‎بندی در جایگاه هشتم قرار گرفته است.
در میان 100 شرکت‎ با بیشترین تقاضاهای ثبت، 46 مورد مربوط به ژاپن، 20 مورد مربوط به چین، 16 مورد مربوط به کره، 8 مورد مربوط به ایالت متحده آمریکا، 4 مورد مربوط به آلمان، 3 مورد مربوط به تایوان و هر یک از کشورهای فرانسه، روسیه و سوئد دارای یک مورد می‎باشند. شکل 3 میزان سهم این کشورها را نشان می‎دهد.

filereader.php?p1=main_f14ccd6757c6480c1
شکل 3- سهم کشورهای مختلف از 100 شرکت‎ و مؤسسه پیشرو در ارائه درخواست برای ثبت پتنت

فعال‎ترین حوزه در جذب درخواست‎های ثبت- فناوری کامپیوتر
از آنجا که اطلاعات برای درخواست‎های پتنت برای موارد مرتبط به تکنولوژی بر اساس درخواست‎های انتشار یافته می‎باشد، و از طرف دیگر حداقل زمان لازم حدفاصل تاریخ درخواست ثبت و زمان انتشار 18 ماه است؛ لذا آخرین اطلاعاتی که برای این موضوع می‎توان ارائه نمود مربوط به سال 2014 خواهد بود. بر اساس اطلاعات استحصال شده از این سال تکنولوژی کامپیوتر بیشترین متقاضی را در میان درخواست‎های انتشار یافته، دارا می‎باشد.
پس از حوزه تکنولوژی کامپیوتر، ماشین‎آلات الکتریکی، ارتباطات دیجیتالی، اندازه‎گیری و تکنولوژی پزشکی قرار دارند که هر یک از این حوزه‎ها بیش از 100,000 پتنت در سال 2014 منتشر شده است.
در میان 20 حوزه تکنولوژی، ارتباطات دیجیتالی و مواد و متالورژی دارای بیشترین رشد سالیانه در حدفاصل سال‎های 2005 و 2014 می‌باشند به نحوی که تعداد پتنت‎های مرتبط با ارتباطات از 53,991 عدد در سال 2005 به 117,097 در سال 2014 افزایش یافته است. در حوزه مواد متالورژی نیز در همین بازه افزایش از 29,329 به 58,033 رخ داده است.

درخواست‎های گرنت شده
دفاتر دارای یک فرایند ارزیابی برای قابلیت انتشار یک پتنت می‎باشند. این فرایند برای حمایت از یک پتنت در میان دفاتر مختلف متفاوت می‎باشد. در نتیجه تعداد پتنت‎های حمایت شده در دفاتر وابسته به فاکتورهایی از جمله ظرفیت ارزیابی و تأخیرات موجود در روند کاری می‎باشد. به همین دلیل تعداد درخواست‎های صورت گرفته در یک سال قابل مقایسه با تعداد گرنت شده در همان سال نمی‎باشد.
روند تعداد پتنت‎های گرنت شده نیز مانند تعداد درخواست‎های دریافتی از سال 2001 روند رو به رشدی بوده است. در سال 2015 با توجه به اینکه SIPO تعداد 126,088 عدد بیشتر نسبت به سال 2014 گرنت نموده است نسبت به رشد از سال 2013 به 2014 بیشتر و قابل توجه‎تر بوده است (شکل 4-الف).
در سال 2015 تعداد 359,316 عدد پتنت توسط SIPO گرنت شده و در این زمینه از ایالت متحده با تعداد 298,407 عدد پیشی گرفته است. پس از آنها ژاپن (JPO)، کره (KIPO) و دفتر اروپا (EPO) قرار گرفته‎اند. لیست 20 دفتر پیشرو در این زمینه در شکل 4-ب قابل مشاهده می‎باشد.
در این میان ایران با تعداد 2,936 عدد پتنت گرنت شده در جایگاه 22 قرار گرفته است.

filereader.php?p1=main_11a0d0c81463e25c9
شکل 4- الف: تعداد پتنت‎های گرنت شده در طی سال‎های 2000 تا 2015 و ب: 20 دفتر با بیشترین تعداد پتنت گرنت شده

درخواست‎های PCT
تعداد 217,231 عدد درخواست در سال 2015 به این منظور تکمیل گردیده است که نشان از افزایش 1.4 درصدی نسبت به سال قبل می‎باشد. بیشترین درخواست‎ها برای PCT از ایالت متحده آمریکا با 57,121 عدد بوده و پس از آن ژاپن با 44,053 و چین با 29,837 درخواست قرار دارند. در شکل 5، کشورهای برتر از نظر تعداد درخواست بیشتر در سیستم PCT را نشان می‎دهد.
filereader.php?p1=main_c4e1d69ef3f35ad1b
شکل 5- 20 منطقه با بیشترین تعداد درخواست در سیستم PCT


منابع و ماخذ