مقدمه
با افزایش نقش فناوری در جهان کنونی و تغییر ماهیت رقابت در کسب‌وکارهای مختلف، حفاظت از دستاوردهای فکری ناشی از نوآوری‌ها و ابداعات صورت گرفته از سوی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، به مقوله‌ای بسیار مهم و در عین حال پیچیده بدل گردیده است. امروزه نوآوران، مخترعین و نیز شرکت‌های فناور، به‌طور فزاینده‌ای سعی در اتخاذ استراتژی‌های متنوع مالکیت فکری دارند که صرفاً حفاظت از حقوق مالکیت فکری را در بر نگرفته و کارکردهای نوینی نظیر ممانعت از ورود رقبای جدید، افزایش شهرت و اعتبار و نیز کاهش هزینه‌های تحقیق و توسعه از طریق همکاری‌های متقابل را در بر می‌گیرد. در این میان یکی از ابزارهای اصلی نظام مالکیت فکری، سیستم پتنت است که به‌طور گسترده‌ای از سوی شرکت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نظر به اهمیت سیستم پتنت و استفاده روزافزون آن در صنایع و کسب‌وکارهای گوناگون، در گزارش حاضر به‌منظور رصد تغییر و تحولات ثبت پتنت در کشورهای مختلف و آشنایی با کشورهای صاحب موقعیت مطلوب (در مقیاس جهانی و یا منطقه‌ای)، به بررسی تعداد پتنت منتشرشده و نیز تعداد پتنت‌های گرنت شده در سال 2017 میلادی می‌پردازیم. مبنای مطالعات، آمار استخراج شده از دفاتر ثبت اختراعات آمریکا «USPTO» و اتحادیه اروپا «EPO» خواهد بود.
در سال 2017 میلادی، در مجموع بیش از «527554» پتنت در «USPTO» و «EPO» منتشر شده است که در مقایسه با «532268» پتنت انتشار یافته در سال 2016 میلادی، کاهشی 0.9 درصدی را نشان میدهد. بنابر آمار تفکیکی جمع‌آوری شده، از کل پتنت‌های انتشار یافته، تعداد «374435» عدد «US» پتنت بوده و «153119» پتنت باقیمانده نیز متعلق به «EPO» است. همچنین تعداد پتنت‌های گرنت شده در این سال برابر با «462659» عدد بوده است که بر خلاف روند کاهشی پتنت‌های انتشار یافته، نسبت به سال 2016 میلادی با 6.7 درصد رشد همراه شده است. (تعداد پتنت‌های گرنت شده در سال 2016 برابر با «433332» عدد بوده است.) در جدول 1، ده کشور نخست در رتبه‌بندی بیشترین پتنت‌های منتشرشده و نیز پتنت‌های گرنت شده در سال 2017 میلادی ارائه شده است.
جدول 1- ده کشور برتر از نظر تعداد پتنت انتشار یافته در «USPTO» و «EPO»
همان‌گونه که در جدول یک نیز مشاهده می‌گردد، در بین ده کشور برتر دارنده پتنت‌های منتشر و گرنت شده، سهم «US» پتنت در کشورهای اروپایی به نسبت کمتر از پتنت‌های «EPO» است. (البته در مورد انگلیس این گزاره صدق نمی‌نماید که دلیل آن می‌تواند مرتبط با خروج این کشور از اتحادیه اروپا «برکسیت» و اتخاذ سیستم‌های ثبت پتنت متفاوت باشد). در مقابل در آمریکا و کشورهای آسیای جنوب شرقی، با اختلاف قابل ملاحظه‌ای کفه ترازو به نفع پتنت‌های ثبت‌شده در آمریکا است. نکته جالب توجه، سهم 89.5 و 94.7 درصدی تایوان در انتشار و گرنت پتنت‌های «USPTO» نسبت به پتنت‌های اروپایی است که حتی از خود کشور آمریکا نیز بالاتر است.
در ادامه این گزارش، وضعیت کشورهای مختلف از نظر انتشار و گرنت پتنت در آمریکا و اتحادیه اروپا، به‌صورت تفکیک‌شده بررسی می‌گردد.
1- وضعیت انتشار پتنت در «USPTO»
بنابر آمار جمع‌آوری شده، در سال 2017 میلادی تعداد «374435» پتنت در اداره ثبت اختراعات آمریکا «USPTO» منتشر گردیده است که از این تعداد تقریباً نیمی از آن متعلق به کشور آمریکا است. با توجه به «381344» عدد «US» پتنت انتشار یافته در سال 2016 میلادی، می توان گفت در سال جدید شاهد کاهش 1.8 درصدی «US» پتنت‌های انتشار یافته بودهایم. پس از آمریکا که با «182429» پتنت در رتبه نخست قرار دارد، کشورهای ژاپن و کره جنوبی به ترتیب با «59123» و «23306» پتنت در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. نکته جالب توجه، سهم تقریباً 80 درصدی کشورهای آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، چین و آلمان در پتنت‌های انتشار یافته از سوی «USPTO» در سال 2017 است، به‌طوری که دیگر کشورهای جهان تنها در ثبت و انتشار یک‌پنجم «US» پتنت‌های سال یاد شده مشارکت داشته‌اند. تعداد کل «US» پتنت‌های گرنت شده در این بازه زمانی نیز برابر با «353793» بوده است که در مقایسه با «334338» پتنت گرنت شده در سال 2016 میلادی، رشدی 5.8 درصدی را تجربه نموده است. در جدول 2، اطلاعات تفصیلی مربوط به ده کشور نخست رده‌بندی کشورهای برتر از لحاظ انتشار پتنت در آمریکا ارائه گردیده است.
در ادامه این گزارش، وضعیت کشورهای مختلف از نظر انتشار و گرنت پتنت در آمریکا و اتحادیه اروپا، به‌صورت تفکیک‌شده بررسی می‌گردد.
1- وضعیت انتشار پتنت در «USPTO»
بنابر آمار جمع‌آوری شده، در سال 2017 میلادی تعداد «374435» پتنت در اداره ثبت اختراعات آمریکا «USPTO» منتشر گردیده است که از این تعداد تقریباً نیمی از آن متعلق به کشور آمریکا است. با توجه به «381344» عدد «US» پتنت انتشار یافته در سال 2016 میلادی، می توان گفت در سال جدید شاهد کاهش 1.8 درصدی «US» پتنت‌های انتشار یافته بودهایم. پس از آمریکا که با «182429» پتنت در رتبه نخست قرار دارد، کشورهای ژاپن و کره جنوبی به ترتیب با «59123» و «23306» پتنت در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. نکته جالب توجه، سهم تقریباً 80 درصدی کشورهای آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، چین و آلمان در پتنت‌های انتشار یافته از سوی «USPTO» در سال 2017 است، به‌طوری که دیگر کشورهای جهان تنها در ثبت و انتشار یک‌پنجم «US» پتنت‌های سال یاد شده مشارکت داشته‌اند. تعداد کل «US» پتنت‌های گرنت شده در این بازه زمانی نیز برابر با «353793» بوده است که در مقایسه با «334338» پتنت گرنت شده در سال 2016 میلادی، رشدی 5.8 درصدی را تجربه نموده است. در جدول 2، اطلاعات تفصیلی مربوط به ده کشور نخست رده‌بندی کشورهای برتر از لحاظ انتشار پتنت در آمریکا ارائه گردیده است.
جدول 2- کشورهای دارای بیشترین پتنت انتشار یافته و گرنت شده در «USPTO»
همان‌گونه که از اطلاعات ارائه‌شده در جدول 2 مشخص است، ده کشور نخست دارنده بیشترین پتنت منتشرشده در «USPTO»، بیشترین تعداد پتنت گرنت شده را نیز دارا هستند و تنها تفاوت، جابه‌جایی کشورهای چین و آلمان در این رده‌بندی است، به‌طوری که آلمان با وجود تعداد پتنت انتشار یافته کمتر، توانسته است اختلافی 23 درصدی در تعداد پتنت‌های گرنت شده خود نسبت به چین ایجاد نماید («17356» عدد در مقابل «14038» عدد).
اگر فهرست کشورهای دارای پتنت انتشار یافته در «USPTO» را بر اساس ناحیه جغرافیایی بررسی نماییم، می‌توان چنین نتیجه گرفت که بعد از آمریکای شمالی، مرکزی و حوزه دریای کارائیب، کشورهای آسیایی با «118709» پتنت، 31.7 درصد از کل پتنت‌های منتشرشده در آمریکا را به خود اختصاص داده‌اند. باید توجه داشت توزیع پتنت‌های منتشرشده متعلق به کشورهای آسیایی بسیار نامتقارن بوده و عمده دلیل ایستادن آسیا در جایگاه دوم بیشترین «US» پتنت منتشرشده و پیشی گرفتن از اروپا، آمار بسیار بالای کشورهای ژاپن، کره جنوبی، چین و تایوان است (این چهار کشور در مجموع «113956» عدد «US» پتنت منتشر یافته را به خود اختصاص داده‌اند که تقریباً برابر با 96 درصد از کل «US» پتنت‌های انتشار یافته توسط کشورهای آسیایی است). البته، استراتژی کشورهای اروپایی در تمرکز بر ثبت و انتشار پتنت در «EPO» نیز می‌تواند به‌عنوان یکی دیگر از دلایل احتمالی این پدیده محسوب گردد.
در جدول 3، لیست ده کشور آسیایی با بیشترین «US» پتنت منتشر شده، ارائه‌شده است. یکی از نکات جالب فهرست مذکور، کاهش قابل توجه تعداد «US» پتنت‌های انتشار یافته از سوی هند در مقایسه با سال 2016 میلادی است، به‌طوری که با 16 درصد کاهش از 1744 پتنت به 1474 عدد در سال 2017 میلادی رسیده است. همین امر باعث شده تا سنگاپور با ثبت و انتشار 1852 پتنت، در رده پنجم کشورهای آسیایی با بیشترین «US» پتنت انتشار یافته قرار گیرد. البته تعداد پتنت‌های گرنت شده هند به رشد خود ادامه داده و از 909 پتنت گرنت شده در سال 2016 میلادی به 1045 پتنت گرنت شده در سال جاری افزایش یافته است.
نکته قابل توجه دیگر، پیشی گرفتن تایلند و کویت از ایران در زمینه تعداد «US» پتنت‌های گرنت شده بوده که علی‌رغم رشد پتنت‌های گرنت شده ایران نسبت به سال گذشته رخ داده است (ایران در سال 2016 و 2017 میلادی به ترتیب 29 و 40 عدد «US» پتنت گرنت شده داشته است). دو کشور یاد شده به ترتیب با 73 و 45 پتنت گرنت شده، توانسته‌اند ایران را در فهرست ده کشور آسیایی دارنده بیشترین «US» پتنت گرنت شده در سال 2017 میلادی پشت سر گذارند. البته با توجه به فاصله به نسبت کم ایران و کویت (40 و 45 پتنت)، پیشی گرفتن ایران از این کشور در زمینه تعداد پتنت‌های گرنت شده محتمل خواهد بود.
اگر فهرست کشورهای دارای پتنت انتشار یافته در «USPTO» را بر اساس ناحیه جغرافیایی بررسی نماییم، می‌توان چنین نتیجه گرفت که بعد از آمریکای شمالی، مرکزی و حوزه دریای کارائیب، کشورهای آسیایی با «118709» پتنت، 31.7 درصد از کل پتنت‌های منتشرشده در آمریکا را به خود اختصاص داده‌اند. باید توجه داشت توزیع پتنت‌های منتشرشده متعلق به کشورهای آسیایی بسیار نامتقارن بوده و عمده دلیل ایستادن آسیا در جایگاه دوم بیشترین «US» پتنت منتشرشده و پیشی گرفتن از اروپا، آمار بسیار بالای کشورهای ژاپن، کره جنوبی، چین و تایوان است (این چهار کشور در مجموع «113956» عدد «US» پتنت منتشر یافته را به خود اختصاص داده‌اند که تقریباً برابر با 96 درصد از کل «US» پتنت‌های انتشار یافته توسط کشورهای آسیایی است). البته، استراتژی کشورهای اروپایی در تمرکز بر ثبت و انتشار پتنت در «EPO» نیز می‌تواند به‌عنوان یکی دیگر از دلایل احتمالی این پدیده محسوب گردد.
در جدول 3، لیست ده کشور آسیایی با بیشترین «US» پتنت منتشر شده، ارائه‌شده است. یکی از نکات جالب فهرست مذکور، کاهش قابل توجه تعداد «US» پتنت‌های انتشار یافته از سوی هند در مقایسه با سال 2016 میلادی است، به‌طوری که با 16 درصد کاهش از 1744 پتنت به 1474 عدد در سال 2017 میلادی رسیده است. همین امر باعث شده تا سنگاپور با ثبت و انتشار 1852 پتنت، در رده پنجم کشورهای آسیایی با بیشترین «US» پتنت انتشار یافته قرار گیرد. البته تعداد پتنت‌های گرنت شده هند به رشد خود ادامه داده و از 909 پتنت گرنت شده در سال 2016 میلادی به 1045 پتنت گرنت شده در سال جاری افزایش یافته است.
نکته قابل توجه دیگر، پیشی گرفتن تایلند و کویت از ایران در زمینه تعداد «US» پتنت‌های گرنت شده بوده که علی‌رغم رشد پتنت‌های گرنت شده ایران نسبت به سال گذشته رخ داده است (ایران در سال 2016 و 2017 میلادی به ترتیب 29 و 40 عدد «US» پتنت گرنت شده داشته است). دو کشور یاد شده به ترتیب با 73 و 45 پتنت گرنت شده، توانسته‌اند ایران را در فهرست ده کشور آسیایی دارنده بیشترین «US» پتنت گرنت شده در سال 2017 میلادی پشت سر گذارند. البته با توجه به فاصله به نسبت کم ایران و کویت (40 و 45 پتنت)، پیشی گرفتن ایران از این کشور در زمینه تعداد پتنت‌های گرنت شده محتمل خواهد بود.
جدول 3 - کشورهای آسیایی دارای بیشترین پتنت در «USPTO»
2- وضعیت انتشار پتنت در «EPO»
یکی دیگر از شاخص‌هایی که بر اساس آن می‌توان عملکرد کشورهای مختلف را در زمینه مالکیت فکری و به‌ویژه فعالیت‌های ثبت پتنت مقایسه و تحلیل نمود، تعداد پتنت‌های منتشرشده از سوی دفتر ثبت اختراعات اتحادیه اروپا «EPO» است. بر اساس آمار «EPO»، در سال 2017 میلادی بیش از «153119» پتنت انتشار یافته است که باز هم آمریکا با «41274» پتنت، در صدر جدول بیشترین پتنت اروپایی منتشرشده قرار می‌گیرد. با توجه به آمار پتنت‌های انتشار یافته در «EPO» در سال 2016 میلادی که برابر با «150924» پتنت است، پتنت‌های انتشار یافته در سال جدید با رشدی 1.5 درصدی مواجه شده است. پس از آمریکا، کشورهای آلمان و ژاپن به ترتیب با «22132» و «21191» پتنت در رده‌های دوم و سوم جای دارند. با توجه به فاصله نسبتاً زیاد فرانسه به‌عنوان چهارمین کشور دارنده پتنت‌های اروپایی انتشار یافته با سه کشور مذکور (سهم فرانسه از کل پتنت‌های اروپایی انتشار یافته، برابر با «10121» پتنت است)، می‌توان آمریکا، آلمان و ژاپن را سه کشور اصلی دارنده پتنت‌های انتشار یافته اروپایی در سال 2017 میلادی به شمار آورد. سهم سه کشور مذکور نسبت به کل پتنت‌های منتشرشده از سوی «EPO» برابر با 55.2 درصد است که در مقایسه با سهم 70.7 درصدی سه کشور نخست در «USPTO»، نشان‌دهنده پراکندگی بیشتر و توزیع متقارن پتنت‌های اروپایی نسبت به «US» پتنت‌های انتشار یافته است. لازم به ذکر است، تعداد کل پتنت‌های اروپایی گرنت شده در این فاصله زمانی برابر با «108866» عدد بوده که در مقایسه با «98964» پتنت گرنت شده در سال 2016 میلادی، تقریباً ده درصد افزایش یافته است. در جدول 4، ده کشور نخست رتبه‌بندی کشورهای دارای بیشترین پتنت اروپایی انتشار یافته قابل مشاهده است.
یکی دیگر از شاخص‌هایی که بر اساس آن می‌توان عملکرد کشورهای مختلف را در زمینه مالکیت فکری و به‌ویژه فعالیت‌های ثبت پتنت مقایسه و تحلیل نمود، تعداد پتنت‌های منتشرشده از سوی دفتر ثبت اختراعات اتحادیه اروپا «EPO» است. بر اساس آمار «EPO»، در سال 2017 میلادی بیش از «153119» پتنت انتشار یافته است که باز هم آمریکا با «41274» پتنت، در صدر جدول بیشترین پتنت اروپایی منتشرشده قرار می‌گیرد. با توجه به آمار پتنت‌های انتشار یافته در «EPO» در سال 2016 میلادی که برابر با «150924» پتنت است، پتنت‌های انتشار یافته در سال جدید با رشدی 1.5 درصدی مواجه شده است. پس از آمریکا، کشورهای آلمان و ژاپن به ترتیب با «22132» و «21191» پتنت در رده‌های دوم و سوم جای دارند. با توجه به فاصله نسبتاً زیاد فرانسه به‌عنوان چهارمین کشور دارنده پتنت‌های اروپایی انتشار یافته با سه کشور مذکور (سهم فرانسه از کل پتنت‌های اروپایی انتشار یافته، برابر با «10121» پتنت است)، می‌توان آمریکا، آلمان و ژاپن را سه کشور اصلی دارنده پتنت‌های انتشار یافته اروپایی در سال 2017 میلادی به شمار آورد. سهم سه کشور مذکور نسبت به کل پتنت‌های منتشرشده از سوی «EPO» برابر با 55.2 درصد است که در مقایسه با سهم 70.7 درصدی سه کشور نخست در «USPTO»، نشان‌دهنده پراکندگی بیشتر و توزیع متقارن پتنت‌های اروپایی نسبت به «US» پتنت‌های انتشار یافته است. لازم به ذکر است، تعداد کل پتنت‌های اروپایی گرنت شده در این فاصله زمانی برابر با «108866» عدد بوده که در مقایسه با «98964» پتنت گرنت شده در سال 2016 میلادی، تقریباً ده درصد افزایش یافته است. در جدول 4، ده کشور نخست رتبه‌بندی کشورهای دارای بیشترین پتنت اروپایی انتشار یافته قابل مشاهده است.
جدول 4- کشورهای دارای بیشترین پتنت انتشار یافته و گرنت شده در «EPO»
با دقت در فهرست کشورهای دارای پتنت در «EPO»، می‌توان دریافت که کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حالت کلی نسبت به فهرست کشورهای دارنده «US» پتنت، در رده‌های بالاتری قرار گرفته‌اند که با توجه به سیاست‌های اتخاذ شده از سوی کشورهای مذکور در زمینه فعالیت‌های ثبت پتنت و تمرکز بر ثبت و انتشار پتنت‌های اروپایی، امری منطقی به نظر می‌رسد. خروج کشورهای تایوان و کانادا از فهرست ده کشور برتر در مقایسه با فهرست کشورهای برتر دارنده «US» پتنت و جایگزین شدن توسط کشورهای هلند و ایتالیا نیز در راستای همین سیاست‌ها ارزیابی می‌گردد.
از نکات قابل توجه فهرست ده کشور برتر منتشر کننده پتنت در «EPO»، تفاوت معنادار جایگاه چین از نظر انتشار و گرنت پتنت است؛ این کشور با وجود قرار گرفتن در رده پنجم بیشترین پتنت انتشار یافته در «EPO»، با سه پله سقوط، در جایگاه هشتم بیشترین پتنت گرنت شده اروپایی قرار گرفته است.
بررسی وضعیت کشورهای آسیایی از نظر فعالیت‌های ثبت و انتشار پتنت در «EPO» از دیگر مواردی است که می‌توان به آن پرداخت؛ با دقت در آمار جمع‌آوری شده، می‌توان چنین نتیجه گرفت که جایگاه به نسبت بهتر کشورهای اروپایی عضو «EPO» منجر به تنزل رتبه دیگر کشورها و از جمله کشورهای آسیایی در فهرست کشورهای دارای پتنت در «EPO» گردیده است، به‌طوری که این کشورها در سال 2017 میلادی با انتشار «39309» پتنت اروپایی، سهمی «25.7» درصدی از کل پتنت‌های منتشرشده را به خود اختصاص داده‌اند. در جدول 5، ده کشور آسیایی با بیشترین پتنت منتشرشده در «EPO» آمده است. لازم به ذکر است، ایران با سه پتنت اروپایی همراه با ویتنام مشترکاً در رتبه چهاردهم کشورهای آسیایی و شصت و ششم کشورهای جهان قرار گرفته است.
از نکات قابل توجه فهرست ده کشور برتر منتشر کننده پتنت در «EPO»، تفاوت معنادار جایگاه چین از نظر انتشار و گرنت پتنت است؛ این کشور با وجود قرار گرفتن در رده پنجم بیشترین پتنت انتشار یافته در «EPO»، با سه پله سقوط، در جایگاه هشتم بیشترین پتنت گرنت شده اروپایی قرار گرفته است.
بررسی وضعیت کشورهای آسیایی از نظر فعالیت‌های ثبت و انتشار پتنت در «EPO» از دیگر مواردی است که می‌توان به آن پرداخت؛ با دقت در آمار جمع‌آوری شده، می‌توان چنین نتیجه گرفت که جایگاه به نسبت بهتر کشورهای اروپایی عضو «EPO» منجر به تنزل رتبه دیگر کشورها و از جمله کشورهای آسیایی در فهرست کشورهای دارای پتنت در «EPO» گردیده است، به‌طوری که این کشورها در سال 2017 میلادی با انتشار «39309» پتنت اروپایی، سهمی «25.7» درصدی از کل پتنت‌های منتشرشده را به خود اختصاص داده‌اند. در جدول 5، ده کشور آسیایی با بیشترین پتنت منتشرشده در «EPO» آمده است. لازم به ذکر است، ایران با سه پتنت اروپایی همراه با ویتنام مشترکاً در رتبه چهاردهم کشورهای آسیایی و شصت و ششم کشورهای جهان قرار گرفته است.
جدول 5- کشورهای آسیایی دارای بیشترین پتنت در «EPO»
از نکات قابل توجه در مورد پتنت‌های انتشار یافته در سال 2017 میلادی، تفاوت بسیار زیاد کشور تایوان در رده‌بندی‌های «USPTO» و «EPO» است؛ این کشور که با «14483» پتنت منتشرشده توانسته است در جایگاه هفتم فهرست کلی کشورهای دارنده پتنت در «USPTO» و «EPO» قرار گیرد، در فهرست کشورهای برتر دارنده «US» پتنت نیز جایگاه خود را در بین ده کشور نخست حفظ کرده و با «12958» عدد «US» پتنت، در رده ششم قرار گرفته است. این در حالی است که تعداد پتنت‌های اروپایی انتشار یافته این کشور بسیار کمتر بوده و با «1525» پتنت در رتبه شانزدهم قرار گرفته است.
3- وضعیت ایران در انتشار و گرنت پتنت
همان‌گونه که در بخش‌های پیشین اشاره گردید، تعداد پتنت‌های انتشار یافته از سوی ایران در سال 2017 میلادی برابر با «117» پتنت است که از این تعداد «114» مورد «US» پتنت و «3» مورد نیز در «EPO» منتشر گردیده است. بر این اساس، ایران در رتبه سی و هشتم فهرست «USPTO»، رتبه شصت و ششم فهرست «EPO» و رتبه چهل و چهارم فهرست کلی قرار گرفته است. در مقایسه با «94» پتنت انتشار یافته از سوی ایران در سال 2016 میلادی (88 عدد «US» پتنت و 6 پتنت اروپایی)، شاهد رشدی تقریباً 25 درصدی میباشیم که در نتیجه جایگاه ایران در فهرست «USPTO» با 3 پله ارتقاء همراه بوده و در «EPO» با 11 رتبه نزول همراه بوده است. با این وجود جایگاه ایران در فهرست کلی نسبت به سال 2016 میلادی بدون تغییر باقی مانده است.
در بین کشورهای آسیایی نیز، ایران با «114» عدد «US» پتنت انتشار یافته، در رتبه دهم فهرست «USPTO» جای گرفته است. یکی از نکات کلیدی در زمینه «US» پتنت‌های منتشرشده توسط ایران، اختلاف کم تقریباً ده درصدی آن با امارات متحده عربی («114» در مقابل «126» عدد «US» پتنت) است که می‌تواند احتمال ارتقاء رتبه ایران در فهرست مذکور و پیشی گرفتن از این کشور را محتمل سازد. از سوی دیگر، تعداد بسیار کم پتنت اروپایی ایران، سبب شده است تا علاوه بر قرار گرفتن در رده چهاردهمی کشورهای آسیایی دارنده پتنت در «EPO»، جایگاه خود در بین ده کشور نخست آسیایی فهرست کلی بیشترین پتنت انتشار یافته در «USPTO» و «EPO» را نیز به کشور تایلند واگذار نماید (تایلند با «97» عدد «US» پتنت و «66» پتنت اروپایی، توانسته است تا در رده دهم کشورهای آسیایی در فهرست کلی قرار گیرد، که علت عمده آن تعداد قابل توجه پتنت‌های اروپایی این کشور است). لازم به ذکر است، کشورهایی نظیر قطر، لبنان و کویت به ترتیب با 11، 8 و 5 پتنت اروپایی، در رده‌های یازده تا سیزدهم فهرست کشورهای آسیایی انتشار دهنده پتنت در «EPO» جای گرفته‌اند.
اگر وضعیت ایران را از نظر تعداد پتنت گرنت شده بررسی نماییم به نتایج جالب توجهی خواهیم رسید؛ ایران دارای «41» پتنت گرنت شده در سال 2017 میلادی است که از این تعداد فقط یک مورد مربوط به پتنت‌های انتشار یافته از سوی «EPO» بوده و مابقی متعلق به پتنت‌های انتشار یافته در آمریکا است. همین امر موجب تنزل رتبه ایران در فهرست پتنت‌های گرنت شده در EPO گردیده است، به‌طوری که رتبه ایران در فهرست «USPTO» و «EPO» و فهرست کلی، به ترتیب برابر با 47، 70 و 49 است. گفتنی است، ایران در سال 2016 میلادی، موفق به گرنت 29 عدد «US» پتنت و تنها یک پتنت اروپایی شده بود که بر این اساس، رده‌های 45، 59 و 48 فهرست «USPTO» و «EPO» و کلی را به خود اختصاص داده بود.
4- گراف
3- وضعیت ایران در انتشار و گرنت پتنت
همان‌گونه که در بخش‌های پیشین اشاره گردید، تعداد پتنت‌های انتشار یافته از سوی ایران در سال 2017 میلادی برابر با «117» پتنت است که از این تعداد «114» مورد «US» پتنت و «3» مورد نیز در «EPO» منتشر گردیده است. بر این اساس، ایران در رتبه سی و هشتم فهرست «USPTO»، رتبه شصت و ششم فهرست «EPO» و رتبه چهل و چهارم فهرست کلی قرار گرفته است. در مقایسه با «94» پتنت انتشار یافته از سوی ایران در سال 2016 میلادی (88 عدد «US» پتنت و 6 پتنت اروپایی)، شاهد رشدی تقریباً 25 درصدی میباشیم که در نتیجه جایگاه ایران در فهرست «USPTO» با 3 پله ارتقاء همراه بوده و در «EPO» با 11 رتبه نزول همراه بوده است. با این وجود جایگاه ایران در فهرست کلی نسبت به سال 2016 میلادی بدون تغییر باقی مانده است.
در بین کشورهای آسیایی نیز، ایران با «114» عدد «US» پتنت انتشار یافته، در رتبه دهم فهرست «USPTO» جای گرفته است. یکی از نکات کلیدی در زمینه «US» پتنت‌های منتشرشده توسط ایران، اختلاف کم تقریباً ده درصدی آن با امارات متحده عربی («114» در مقابل «126» عدد «US» پتنت) است که می‌تواند احتمال ارتقاء رتبه ایران در فهرست مذکور و پیشی گرفتن از این کشور را محتمل سازد. از سوی دیگر، تعداد بسیار کم پتنت اروپایی ایران، سبب شده است تا علاوه بر قرار گرفتن در رده چهاردهمی کشورهای آسیایی دارنده پتنت در «EPO»، جایگاه خود در بین ده کشور نخست آسیایی فهرست کلی بیشترین پتنت انتشار یافته در «USPTO» و «EPO» را نیز به کشور تایلند واگذار نماید (تایلند با «97» عدد «US» پتنت و «66» پتنت اروپایی، توانسته است تا در رده دهم کشورهای آسیایی در فهرست کلی قرار گیرد، که علت عمده آن تعداد قابل توجه پتنت‌های اروپایی این کشور است). لازم به ذکر است، کشورهایی نظیر قطر، لبنان و کویت به ترتیب با 11، 8 و 5 پتنت اروپایی، در رده‌های یازده تا سیزدهم فهرست کشورهای آسیایی انتشار دهنده پتنت در «EPO» جای گرفته‌اند.
اگر وضعیت ایران را از نظر تعداد پتنت گرنت شده بررسی نماییم به نتایج جالب توجهی خواهیم رسید؛ ایران دارای «41» پتنت گرنت شده در سال 2017 میلادی است که از این تعداد فقط یک مورد مربوط به پتنت‌های انتشار یافته از سوی «EPO» بوده و مابقی متعلق به پتنت‌های انتشار یافته در آمریکا است. همین امر موجب تنزل رتبه ایران در فهرست پتنت‌های گرنت شده در EPO گردیده است، به‌طوری که رتبه ایران در فهرست «USPTO» و «EPO» و فهرست کلی، به ترتیب برابر با 47، 70 و 49 است. گفتنی است، ایران در سال 2016 میلادی، موفق به گرنت 29 عدد «US» پتنت و تنها یک پتنت اروپایی شده بود که بر این اساس، رده‌های 45، 59 و 48 فهرست «USPTO» و «EPO» و کلی را به خود اختصاص داده بود.
4- گراف
شکل 1- تعداد پتنت‌های انتشار یافته در USPTO و EPO در سال‌های 2016 و 2017
شکل 2- تعداد پتنت‌های گرنت شده در USPTO و EPO در سال‌های 2016 و 2017
شکل 3- کشورهای دارای بیشترین تعداد پتنت ثبت‌شده در USPTO و EPO
شکل 4- سهم کشورهای دارای پتنت در USPTO
شکل 5- سهم کشورهای دارای پتنت در EPO
شکل 6- کشورهای آسیایی دارای بیشترین پتنت انتشار یافته در USPTO و EPO
