مروری بر پایگاه‌های داده ثبت اختراع

مقدمه

پتنت‌ها حاوی مجموعه‌ای عظیم از اطلاعات فنی هستند که شاید در هیچ منبع دیگری قابل‌دسترس نباشد. حتی در برخی مطالعات، بر این نکته تأکید شده که ۸۰ درصد از دانش و اطلاعات فنی، منحصراً در پتنت‌ها منتشر می‌گردد. از سوی دیگر، پتنت‌ها بیانگر روند کلی توسعه فناوری، بازیگران پیشرو و بسیاری اطلاعات مفید دیگر هستند که از این اطلاعات، می‌توان برای پیشبرد مقاصد و اهداف کسب‌وکار استفاده نمود.

از آنجاکه رصد اختراعات و تحلیل دقیق و هوشمندانه آن‌ها، در گرو جستجو و شناسایی بهترین و مرتبط‌ترین اسناد ثبت اختراع است، در نتیجه جستجوی پتنت امری استراتژیک و نیازمند دانش و مهارت کافی می‌باشد. از طرف دیگر، استقبال فزاینده از سیستم‌های مالکیت فکری و به‌طور خاص سیستم پتنت، منجر به تولید اقیانوسی از حقوق مالکیت فکری در اقصی نقاط جهان گردیده که رصد و جستجوی آن‌ها را کاری بسیار دشوار می‌نماید. گفتنی است که تنها در سال ۲۰۱۸ میلادی، بیش از ۳ میلیون درخواست ثبت پتنت وجود داشته است. این مسئله، حاکی از آن است که یافتن یک یا چند پتنت خاص، به معنای یافتن یک سوزن در انبار کاه خواهد بود. پرسش اینجا است که چگونه باید یک جستجوی پتنت دقیق انجام داد؟ منابع جستجو کدامند؟ آیا این کار مستلزم صرف هزینه‌های گزاف است؟

راه‌حل این مشکل و دسترسی به اسناد ثبت اختراع، استفاده از پایگاه‌های داده پتنت است. این پایگاه‌های آنلاین که با گردآوری و تجمیع اسناد ثبت اختراع، اجازه جستجوی همه‌جانبه در حوزه‌های مختلف را به کاربران می‌دهند، شامل پلتفرم‌های متعلق به دفاتر ملی مالکیت فکری و برخی سیستم‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مانند دفتر ثبت اختراع اروپا (EPO) و همچنین پلتفرم‌های سفارشی‌سازی شده توسط برخی شرکت‌های فعال در حوزه مالکیت فکری می‌باشند. مثال‌های فراوانی برای هر یک از این پایگاه‌های داده وجود دارد که از آن جمله، می‌توان به «PATENTSCOPE» (پایگاه داده ثبت اختراع سازمان جهانی مالکیت فکری)، «Espacenet» (پایگاه داده ثبت اختراع اروپا)، «Google Patents» (پایگاه داده متعلق به موتور جستجوی مشهور گوگل)، «LexisNexis PatentSight» (پلتفرم جامع تحلیل پتنت با دسترسی به بیش از صد میلیون ثبت اختراع) و «Orbit» (پلتفرم تخصصی جستجو و تحلیل پتنت) اشاره نمود.

پایگاه‌های رایگان

خدمات جستجوی پتنت از طریق پایگاه‌های داده ثبت اختراع، نیازمند دانش و مهارت خاصی است. برخی از پلتفرم‌ها، با سفارشی‌سازی خدمات جستجوی خود، این کار را تا حدی ساده نموده که البته دسترسی به این خدمات، نیازمند صرف هزینه خواهد بود. در مقابل، در برخی از پایگاه‌های داده ثبت اختراع، مجموعه اسناد مربوطه را می‌توان به صورت رایگان جستجو نمود. در ادامه، برخی از مشهورترین این پلتفرم‌ها معرفی می‌گردد.

۱. پایگاه داده ثبت اختراع «USPTO»

یکی از معتبرترین سیستم‌های ثبت اختراع در جهان، سیستم پتنت آمریکا است که عملاً بسیاری از نوآوری‌ها و اختراعات مختلف را فارغ از منطقه جغرافیایی اولیه که در آن توسعه یافته و یا مجموعه بازارهای هدف، به سمت ثبت در این سیستم سوق می‌دهد.

پایگاه داده ثبت اختراع «USPTO»، شامل «US» پتنت‌های به ثبت رسیده از سال ۱۷۹۰ میلادی به این‌سو است. لازم به ذکر است که پتنت‌های متعلق به بازه زمانی ۱۷۹۰ تا ۱۹۷۵ میلادی، تنها بر اساس تاریخ اعطای گواهی، شماره پتنت و طبقه‌بندی فعلی قابل جستجو بوده و اسناد ثبت اختراع مرتبط با بعد از این بازه، به صورت تمام متن قابل جستجو می‌باشند.