گوگل پتنت؛ ابزاری کارآمد برای جستجوی پتنت
حجم انبوه اسناد ثبت اختراع، گنجینهای ارزشمند از دانش فنی است که هم نوآوران و فناوران، هم متقاضیان ثبت اختراع و هم ارزیابان دفاتر مالکیت فکری را در دستیابی به مقاصد خود یاری میکند. با این حال، این اقیانوس بزرگ اطلاعات، نیازمند پلتفرمهای جستجوی کارآمدی است که بتواند در کوتاهترین زمان ممکن، خواستههای کاربران را پاسخ داده و امکان جستجو در میان اسناد مرتبط با موضوع مدنظر را فراهم آورد. بر همین اساس، مجموعه گستردهای از پایگاههای داده و پلتفرمهای اطلاعاتی ثبت اختراع، از سوی دفاتر ثبت اختراع، سازمانهای بینالمللی فعال در حوزه «IP» و همچنین شرکتهای خصوصی کوچک و بزرگ توسعه یافته است. در این میان، یکی از مشهورترین پایگاههای داده پتنت، گوگل پتنت (Google Patents) است.
گوگل پتنت، یکی از آخرین محصولات جالب و منحصربهفرد شرکت گوگل بوده که دقیقاً به همان روش موتور جستجوی محبوب این شرکت کار میکند. این سرویس، در ۱۴ دسامبر سال ۲۰۰۶ و مبتنی بر فناوری خاصی راهاندازی شده که برای «Google Books» نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
این موتور جستجوی جهانی، به کاربران اجازه میدهد تا در قالب خلاصهای از ادعاهای پتنت، اطلاعات کتابخانهای (بهویژه تاریخهای کلیدی) و دانلود متن کامل اسناد ثبت اختراع، به اسناد ثبت اختراع متعلق به ۱۰۵ دفتر ثبت اختراع در سرتاسر جهان، از جمله دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا، دفتر ثبت اختراع اروپا و درخواستهای «PCT»، دسترسی داشته و در میان آنها جستجو نمایند. برای درک بهتر جامعیت گوگل پتنت و حجم قابلتوجه اسناد ثبت اختراع قابل دسترس در این پایگاه، این موضوع را در نظر بگیرید که تا پانزدهم دسامبر سال ۲۰۲۰، بالغ بر ۱۲۰ میلیون سند ثبت اختراع در این پایگاه موجود میباشد. در این میان، تنها حدود ۶ میلیون درخواست (از سال ۲۰۰۱ میلادی) و ۱۲ میلیون گواهی ثبت اختراع (از سال ۱۷۹۰) از آمریکا و همچنین حدود ۱۲ میلیون درخواست (از سال ۱۹۸۵) و ۱۸ میلیون گواهی ثبت اختراع (از سال ۱۹۹۰) از چین، در این پایگاه داده قابل دسترس میباشد. این حجم عظیم از اسناد ثبت اختراع، به خوبی گستره وسیع دادههای این پلتفرم رایگان را نشان میدهد.
در کنار رایگان بودن و پوشش طیف وسیعی از اسناد ثبت اختراع مرتبط با کشورهای مختلف، ویژگیهای منحصربهفرد دیگری نیز میتوان برای گوگل پتنت برشمرد. برای مثال، بسیاری از اسناد و کتابهای فنی که در «Google Scholar» و «Google Books» فهرستبندی شده و دانش پیشین را شکل میدهند، در پایگاه داده گوگل پتنت نیز در کنار اسناد ثبت اختراع قابل جستجو میباشند. در دسترس قرار گرفتن این اسناد و مدارک غیر پتنتی در یک پلتفرم واحد، راهکاری نوآورانه برای تسهیل جستجوی دانش پیشین بوده و یک مزیت بالقوه برای گوگل پتنت محسوب میشود.
علاوه بر این، ابزارهای نوآورانهای مانند «Prior Art Finder» و «Prior Art Archive»، به کاربران کمک میکند تا عمیقتر و با دسترسی به منابع متعدد، تازگی و جدید بودن یک ایده فناورانه را بررسی و ارزیابی نمایند. «Prior Art Finder»، به افراد کمک میکند تا اسناد مرتبط با یک گواهی ثبت اختراع یا پرونده خاص را یافته و جدید بودن (Novelty) آن را از طریق منابع متعدد و مرتبط بررسی نمایند. از سوی دیگر، «Prior Art Archive» که شامل راهنماهای محصولات قدیمی و اطلاعیههای شرکتهای فناور از سراسر جهان است، این اسناد ارزشمند را از طریق طبقهبندی ماشینی و کاملاً هوشمند در گوگل پتنت نمایه نموده و به کاربران کمک میکند تا از زاویهای جدید و کاملاً عمیقتر از قبل، به بحث دانش پیشین و ارزیابیهای فناورانه خود بنگرند.
چگونه در «Google Patents» جستجو کنیم؟
جستجو در گوگل پتنت، شباهت فراوانی به عملکرد موتور جستجوی گوگل دارد؛ سادهترین راه برای دسترسی به یک پتنت مشخص، جستجوی شماره پتنت (شماره درخواست انتشار یافته یا شماره گواهی صادر شده) است. علاوه بر این، شما میتوانید عبارت مدنظرتان را وارد نموده و نتایج جستجو شده را مشاهده کنید. همچنین میتوانید با ورود به قسمت جستجوی پیشرفته، یک عبارت دقیقتر را بر مبنای پارامترهای مختلفی نظیر نام صاحب امتیاز (مثلاً شرکت گوگل)، نام مخترع (مثلاً توماس ادیسون) و برهه زمانی مد نظر (مثلاً از سال ۲۰۰۱ به اینسو)، جستجو کنید.
از دیگر امکانات گوگل پتنت برای جستجوی آسانتر اسناد ثبت اختراع، امکان محدود نمودن مواردی همچون «دفتر ثبت اختراع»، «زبان پتنت»، «وضعیت درخواست»، «نوع پتنت» و حتی «وضعیت ادعای حقوقی مرتبط» است.
- گزینه دفاتر ثبت اختراع، دفاتر مختلف ملی و بینالمللی (مانند وایپو یا دفتر ثبت اختراع اروپا) را در دسترس کاربر قرار داده که میتواند از بین آنها، یک یا چند گزینه را برای جستجوی محدودتر خود انتخاب نماید؛
- در ارتباط با زبان اسناد، ۱۶ گزینه از سوی گوگل پتنت پیشنهاد شده که از آن جمله، میتوان به زبانهای انگلیسی، آلمانی، چینی، ژاپنی، عربی و روسی اشاره نمود؛
- منظور از وضعیت (status)، تعیین وضعیت سند در دو گروه درخواست ثبت اختراع و گواهی ثبت اختراع میباشد؛
- در قسمت انواع، دو گزینه پتنتها و طراحیها قابل انتخاب است؛
- یکی از موضوعات مورد توجه کاربران در ارتباط با اسناد ثبت اختراع، دعاوی حقوقی مرتبط با آنها است که پایگاه داده گوگل پتنت، با درج گزینه «Litigation»، به این دسته از کاربران امکان میدهد تا پتنتهای فاقد دعوی و یا پتنتهای شامل دعوی حقوقی را انتخاب نمایند.
لازم به ذکر است، در حالتیکه گزینه «Include Non-Patent Literature» توسط کاربر انتخاب گردد، خروجی نهایی جستجو، شامل فهرستی از اسناد ثبت اختراع مرتبط و همچنین نتایج محتوای موجود در «Google Scholar» خواهد بود.
خروجی نهایی عبارات جستجو شده را میتوان در قسمت (Sort by)، بر اساس میزان قرابت و نزدیکی به پارامترهای جستجو شده و همچنین جدیدترین یا قدیمیترین اسناد اولویتبندی نمود. نکته جالب دیگر، ارائه تحلیلی از متقاضیان و مخترعین و نیز طبقهبندی پتنتهای جستجو شده است که در انتهای صفحه جستجو قابل دسترس بوده و خلاصهای از اطلاعات یاد شده در اختیار کاربر قرار میدهد.
لازم به تأکید است که همانند سایر پلتفرمهای جستجوی پتنت، استفاده از عملگرهای بولی و بهطور خاص عملگرهای «AND» و «OR»، میتواند به کاربران در جستجوی دقیقتر پتنتهای مدنظرشان کمک نماید. در کنار این ابزارها، میتوان از برخی نمادهای اختصاری برای جستجوی بخشهای خاصی از پتنت استفاده نمود. برای مثال، «TI» نشاندهنده جستجو در عناوین پتنت، «AB» نشاندهنده جستجوی خلاصه پتنت، «CL» نشاندهنده جستجوی ادعاهای پتنت و «CPC» نیز نشاندهنده یک طبقه خاص از سیستم طبقهبندی استاندارد پتنتها است.