مقدمه
تقریباً همه افراد خاطرات خوشی از بازیهای دوران کودکی خود دارند، چه دوران قدیم که بازیها بیشتر تعاملی و مبتنی بر روابط بین کودکان بود و چه امروز که پیشرفت فناوری، طیف وسیعی از سرگرمیهای دیجیتال را برای کودکان به ارمغان آورده است. علاقه خانوادهها و پدران و مادران به سرگرم نمودن کودکان و البته تأکید بر جنبههای یادگیری این سرگرمیها، موجب شده که صنعت سرگرمی، بهویژه بازیها و سرگرمیهای مرتبط با کودکان، به یک کسبوکار جهانی و رو به رشد بدل شود. این مسئله، فرصتی ارزشمند برای ایدهپردازیهای خلاقانه و سودآوری ناشی از آنها را به دنبال داشته و موجب استقبال بسیاری از نوآوران و کارآفرینان خوشفکر شده است. کیدزانیا (KidZania)، یکی از شرکتهای فعال در این حوزه است که با رویکرد متفاوت و جالب خود، تبدیل به برندی موفق در حوزه آموزش و سرگرمی کودکان شده است.
«کیدزانیا»، برای کودکان ۲ تا ۱۴ سال، یک تجربه تعاملی منحصربهفرد فراهم نموده که خاطراتی جالب و فراموشنشدنی را به آنها هدیه میدهد. این شرکت که با محوریت علاقه شدید کودکان به بازیهای مبتنی بر نقش (Role-Play) ایجاد شده، با ایدههای خلاقانه و متفاوت خود، نوید ظهور ستارهای جدید در حوزه آموزش و سرگرمی را میدهد.
موفقیتهای اخیر «کیدزانیا»، موجب شده تا سازمان جهانی مالکیت فکری، مصاحبهای با «ماریکروز آروبارنا» (Maricruz Arrubarrena)، مدیر اجرایی این شرکت در مکزیک ترتیب دهد. وی در این مصاحبه، نمایی از «کیدزانیا» و علل موفقیت آن را ترسیم میکند.
چه چیزی الهامبخش «کیدزانیا» بوده است؟
«کیدزانیا»، در سال ۱۹۹۷ میلادی و توسط «خاویر لوپز آنکونا» (Xavier López Ancona) و همکارانش تأسیس شده است. در سپتامبر ۱۹۹۹ میلادی، اولین پارک موضوعی (Theme Park) با نام «شهر کودکان» در «Santa Fe»، واقع در مکزیکوسیتی افتتاح شد. من از همین زمان بود که همکاری خود را با آنها شروع کردم. انگیزه اصلی «کیدزانیا»، ایجاد تفاوت در زندگی کودکان و تضمین این موضوع است که آنها به شهروندانی مسئولیتپذیر و متعهد تبدیل میشوند.
کمی در مورد مفهوم «کیدزانیا» توضیح دهید.
«کیدزانیا»، یک شهر کوچک و متناسب برای کودکان است که برای آنها، فرصت یادگیری و تعامل با کودکان دیگر، از طریق بازیهای نقشی را فراهم میکند. مفهوم کلیدی «کیدزانیا»، مبتنی بر میل طبیعی کودکان برای ایجاد، کشف و بازی با یکدیگر است و ما بر همین اساس، آموزش و سرگرمی را با یکدیگر ترکیب کردهایم. ما بر این باوریم که بازی مبتنی بر نقش، یک روش واقعاً هوشمندانه برای یادگیری است. در «کیدزانیا»، کودکان این فرصت را دارند تا ۹۰ شغل مرتبط با بزرگسالان را بررسی کنند، یاد بگیرند که چگونه پول خود را مدیریت کنند و درک کنند که دنیای واقعی چگونه به پیش میرود. «کیدزانیا» مکانی امن برای یادگیری از طریق انجام دادن و کمک گرفتن از دیگران و یافتن اعتمادبهنفس از تواناییهای کودکانه است. هدف ما این است که کودکان را تشویق و ترغیب کنیم تا به شهروندانی فوقالعاده تبدیل شوند.
«کیدزانیا» یک نسخه کوچک شده از یک شهر کاملاً زنده و در تکاپو است. این شهر، به سه منطقه اصلی تقسیم شده است: ۱) فرودگاه، ۲) مرکز شهر و ۳) حومه. کودکان از طریق فرودگاه به پارک دسترسی پیدا میکنند که بلیت ورودی آنها، همان کارت مسافرتی آنها است. این شهر، خیابانهایی با سنگفرشهای آجری و بلوکهای اداری مختلف دارد که هر کدام، خدمات متفاوتی ارائه میکنند. فروشگاههای مختلفی از برندهای نامآشنا در این شهر تعبیه شده و عملاً سعی شده است تا بازدیدکننده شرایطی حتیالامکان شبیه به یک زندگی واقعی را تجربه نماید.
در داخل شهر، بچهها میتوانند نقش بزرگسالان را در مجموعهای از مشاغل و مکانهای مختلف ایفا کنند که شامل یک مرکز آتشنشانی، یک سوپرمارکت، یک دادگاه، یک رستوران، یک بیمارستان، یک دفتر مالیاتی و موارد دیگر میشود. ما تضمین میکنیم که هر یک از مراکز یاد شده، مجهز به وسایل و تجهیزاتی بسیار شبیه به تجهیزات واقعی بوده تا تجربه کسب شده تا حد امکان نزدیک به واقعیت باشد.
ما «کیدزانیا» را ملتی با زبان، هویت، فرهنگ، دولت و اقتصاد مخصوص به خود در نظر میگیریم. کلیه تراکنشها، با ارز مخصوص ما به نام «کیدزوس« (KidZos) صورت میگیرد. در هنگام ورود به شهر، به هر کودک ۵۰ کیدزوس داده میشود که میتواند آن را خرج نموده، ذخیره کند (حتی میتواند یک حساب بانکی برای خود باز کند) و یا آن را به دیگران اهدا نماید. آنها با انجام کارهای مختلف، میتوانند کیدزوسهای بیشتری به دست آورند. بررسیهای ما نشان میدهد که نقشهای آتشنشان، خلبان و پلیس، بسیار محبوب هستند. به این شکل، «کیدزانیا» کودکان را با فضای کسبوکار و ارزش پول آشنا میکند. جالب اینکه بسیاری از کودکان، تا این حد پیش رفتهاند که در ادامه زندگی خود، مشاغلی را بر میگزینند که اولین بار در «کیدزانیا» کشف کردند.
کودکان حتی میتوانند یک «پازپورت» (PaZZport)، مفهومی شبیه به پاسپورت، از دفتر پازپورت کیدزانیا دریافت کنند. این بخشی از برنامه وفاداری ما است که بر مبنای ایده شهروندی ایجاد شده است. پس از هر فعالیت، پازپورت مهر شده و مزایای مشخصی برای صاحب آن ایجاد میکند. در نهایت، «RightZKeepers» یا حافظان حقوق در «کیدزانیا»، نمایانگر ارزشها و آرمانهای ملت بوده و وظیفه ارتقای ارزشها در بین کودکان را بر عهده دارند. این ارزشها شامل بودن، دانستن، خلق کردن، به اشتراک گذاشتن، توجه نشان دادن (مراقبت) و بازی کردن است.
به محض ورود، به هر کودک یک دستبند امنیتی داده شده تا والدین او بتوانند مکان دقیق وی و کاری که به آن مشغول است را رصد نمایند (کودکان زیر هشت سال، همراه با یک بزرگسال به شهر وارد میشوند). دستنبدها همچنین باعث میشوند که اطلاعات ارزشمندی در مورد نیازها و سلایق در حال تغییر کودکان به دست آوریم و بر مبنای آنها، پیشنهادات و خدمات خود را متنوعتر سازیم. «کیدزانیا» محلی است که کودکان در آن میتوانند روشهای جدیدی از بودن و انجام دادن کارها را امتحان کنند و خود را برای آینده آماده سازند. شعار ما این است: «کیدزانیا فرصتی در راستای آماده شدن برای دنیایی بهتر است».
تجربه شما از همکاری با «کیدزانیا» چه بوده است؟
من از سال ۱۹۹۹ میلادی، کار خود با این شرکت را شروع کردم. نخستین کارم، تولید محتوای آموزشی برای اولین مرکز «کیدزانیا» بود که پس از مدتی به بخش فروش و عملیات منتقل شدم. اگرچه تحصیلات من در حوزه مدیریت کسبوکار است، اما من کودکان را دوست دارم و به همین دلیل، «کیدزانیا» یک مکان فوقالعاده برای من بود. سه سال اخیر، مدیریت چهار مرکز مکزیکی «کیدزانیا» را بر عهده داشتهام. «کیدزانیا» این امکان را برای من فراهم نموده تا از لحاظ حرفهای پیشرفت کنم و از بسیاری جهات، خانه دوم من به حساب میآید.
چند مرکز «کیدزانیا» وجود دارد؟
هماکنون، ۲۸ مرکز در ۲۵ کشور جهان وجود دارد. آخرین مورد در سپتامبر ۲۰۱۹، در ابوظبی امارات افتتاح شد. ۱۰ مرکز دیگر هم در دست ساخت است و تا پایان سال جاری، ما دو مرکز دیگر، یکی در دالاس (اولین مرکز «کیدزانیا» در آمریکا) و دیگری در ژوهانسبورگ (جنوب آفریقا) افتتاح خواهیم کرد.
«کیدزانیا» عموماً در مراکز خرید قرار دارد؛ بنابراین والدین میتوانند به خرید رفته و در عین حال، کودکان از تجربه جدیدی لذت ببرند. ما ۳۶۰ روز در سال باز هستیم و از سال ۱۹۹۹ میلادی که نخستین «کیدزانیا» شروع به کار کرد، بیش از ۸۰ میلیون بازدیدکننده، شامل والدین و کودکانشان، مدارس و حتی شرکتهای مختلف داشتهایم. شرکتها اغلب برای اهداف تیمسازی به سراغ ما میآیند. جالب است که «کیدزانیا»، کودک درون هر فردی را فعال میکند!
هر یک از مراکز ما، حدوداً ۴۰۰ کارمند دارد که شامل تیمهایی برای پشتیبانی عملیاتی، امور اداری و فروش میشود. نیروی کار متنوع، برای ما اهمیت زیادی دارد. افراد بازنشسته و ناتوان، ۱۰ درصد از نیروی کار ما را تشکیل میدهند. ما همچنین به کودکان محروم و دارای معلولیت نیز، دسترسی رایگان اعطا میکنیم.
«کیدزانیا» یکی از برندهای به شدت در حال رشد حوزه سرگرمی در جهان محسوب میشود. راز موفقیت آن چیست؟
ما تلاش میکنیم که عملکرد را با هدف پیوند دهیم و کار خوب و بهتری انجام دهیم. در «کیدزانیا» همه برنده هستند. جامعه برنده است، زیرا ما اشتغالزایی میکنیم. والدین برنده هستند، زیرا کودکان آنها در حین سرگرم شدن، چیزهای زیادی میآموزند. مدارس برنده هستند، زیرا به دانش آموزان آنها یک تجربه آموزشی تعاملی و مبتنی بر مشارکت ارائه میشود. در نهایت، شرکای صنعتی ما برنده هستند، زیرا ما یک بستر بازاریابی منحصربهفرد برای رشد و سودآوری از برند در کشورهای مختلف ارائه میکنیم. من فکر میکنم موفقیت ما، از تعهد اجتماعی قوی برای ایجاد تغییر و تمایز حاصل شده است.
مدل کسبوکار «کیدزانیا» چیست؟
کیدزانیا دو کسبوکار متمایز است که در یک کسبوکار واحد ادغام شده است. از یکسو، یک مرکز یادگیری و مکانی برای سرگرمی خانوادگی است و از سوی دیگر، بستری برای برندهای مختلف، به منظور ارتباط با خانوادهها است. هر کدام از این دو مفهوم، بر مسئولیتپذیری اجتماعی «کیدزانیا» تأکید دارند. ایده محوری ما، بر عشق ذاتی کودکان به بازیهای مبتنی بر نقش متمرکز است. در «کیدزانیا»، کودکان دکتر بودن، آتشنشان بودن، پلیس بودن و بسیاری از نقشهای دیگر را کشف میکنند.
ما مالک و ادارهکننده چهار مرکز در مکزیک هستیم و فعالیت بینالمللی خود را از طریق اعطای حق امتیاز در قالب فرانشیز (franchising) گسترش دادهایم. شرکتهایی که امتیاز بهرهبرداری از «کیدزانیا» را اخذ میکنند، عموماً شرکتهای خدمات محوری هستند که اهمیت روابط مطلوب با مشتری را درک نموده و در عین حال، به آموزش کودکان متعهد خواهند بود. این شرکتها، باید دانش و مهارت لازم برای به سرعت جلو بردن کسبوکار را داشته باشند. «کیدزانیا»، مالکیت فکری، طرح، تم، دانش و دفترچههای راهنمای چگونگی انجام کارها را ارائه نموده و با این شرکتها همکاری میکند تا طرح اصلی را طراحی کنند و مکانی مناسب را انتخاب نمایند.
در اعطای حق امتیاز چه چالشهایی وجود دارد؟
هر واگذاری امتیاز جدید، چالشهای مخصوص به خود را دارد. اما چالش غالب، تضمین این مسئله است که فرمت و عملیات مراکز ما و همچنین استانداردهای بینالمللی کیفیت را برآورده سازند. در حالی که کل مراکز «کیدزانیا» از لحاظ طراحی شبیه به هم هستند، هر کدام طعم فرهنگی مخصوص به خود را دارند. تیم مسئول مدیریت و نظارت بر روابط فرانشیز که سازمان اطلاعات کیدزانیا (KidZania Intelligence Agency) نامیده میشود، نقشی مهم در نظارت و برگزاری آزمونهای کیفی دارد. کنترل در بحث فرانشیز بسیار مهم است و به همین دلیل، ما قراردادهای اعطای امتیاز بسیار دقیقی داریم چراکه اجرای ضعیف و خدمترسانی نامطلوب، میتواند به شهرت ما خدشه جدی وارد نماید.
نوآوری و خلاقیت چه نقشی در این شرکت ایفا میکند؟
نوآوری و خلاقیت، به شکل عمیقی در فرهنگ شرکت ما تنیده شده است. ما بدون این دو وجود خارجی نداشتیم. در «کیدزانیا»، ما در حوزه سرگرمی، نوآوری و خلاقیت را در سرتاسر دنیا ایجاد میکنیم. با هر فعالیت، ما به دنبال ترغیب کودکان هستیم و این امکان را برای آنها فراهم میکنیم تا خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی مخصوص به خود را کشف کنند. در سطح شرکتی، ما همیشه به دنبال ایدههای جدید هستیم و افراد جوان زیادی را به استخدام در میآوریم. ما همچنین با دانشگاهها همکاری نزدیکی داریم تا دانشجویان از تجربه ما درس بگیرند و ایدهها و جاهطلبیهای خود را محقق کنند. ما این کار را بخشی از مسئولیت اجتماعی خود در نظر میگیریم.
مالکیت فکری چه نقشی در این شرکت ایفا میکند؟
در مدل کسبوکار ما، مالکیت فکری یک فاکتور اساسی محسوب میشود. ما در طراحیهای معماری و عناصر خلاق مرتبط با ایجاد مراکز «کیدزانیا»، دارای داراییهای فکری ارزشمندی هستیم که به شکلی پویا از آنها محافظت میکنیم. این مسئله، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا رقبای زیادی داریم که در سرتاسر جهان، در پی تقلید و کپی کردن از کار ما هستند. ما تا حد امکان با حداکثر سرعت در حال رشد هستیم، تا از مزیت اولین بودن خود بیشترین بهره را ببریم. البته به جزئیات توجه زیادی نشان میدهیم و از کیفیت نیز غافل نمیشویم، زیرا بر این باوریم که بهترین روش برای غلبه بر شرکتهای تقلیدکننده، این است که بهترین خدمات و محصولات را با بهترین کیفیت ارائه نماییم. برند و شهرت جهانی ما بهعنوان یک ارائهکننده خدمات باکیفیت، چیزی است که باعث میشود ما در بازار، برجسته و متمایز شویم.
ما همچنین با بیش از ۹۶۰ برند همکاری داریم. فکر نمیکنم شرکتهای زیادی این حجم از شرکای صنعتی را داشته باشند، بنابراین مدیریت دقیق مالکیت فکری در تضمین این مسئله که ما اصالت برند خود و شرکای صنعتی خود را حفظ میکنیم، نقشی کلیدی دارد.
«کیدزانیا» با برندهای متعددی که به آنها اشاره داشتید، چه کاری انجام میدهد و برای آنها چه مزیتی دارد؟
شرکای صنعتی ما، نماینده فعالیتها و کسبوکارهای فعال مختلف هستند و بخش کلیدی از تجربه «کیدزانیا» به حساب میآیند. مشارکت آنها، به اعتبار و اصالت فعالیتهای ما میافزاید. این برندها، در همکاری با «کیدزانیا» فرصت خواهند داشت تا با حمایت از آموزش کودکان، چیزی را به جامعه برگردانند. همچنین برای آنها فرصتی ارائه شده تا در مورد سلایق و نیازهای در حال تغییر کودکان و والدین، چیزهایی بیاموزند و در میان آنها، برند خود را مشهورتر نمایند. آنها همچنین فرصت دارند تا همانطور که ما وارد بازارهای جدیدی میشویم، با ما رشد کرده و به آن بازارها ورود نمایند. برخی از برندها، از ابتدا با ما بودهاند و همکاری ما با آنها کاملاً ادامهدار و دوطرفه است. «کیدزانیا» یک بستر منحصربهفرد برای برندها ارائه نموده تا به مشتریان جدید دست یافته و فرصتی برای ایجاد تفاوت داشته باشند.
آیا از سیستم مادرید برای ثبت بینالمللی علائم تجاری خود استفاده کردهاید؟
بله؛ بهعنوان یک شرکت مکزیکی با حوزه فعالیت بینالمللی، سیستم مادرید یک روش کاربرپسند و مقرونبهصرفه برای ما محسوب میشود. ما از این سیستم برای ثبت علائم تجاری و محافظت از برند خود در بازارهای هدف استفاده میکنیم. همچنین سیستم مادرید این امکان را برای ما فراهم میکند تا سبد داراییهای علائم تجاری خود را مدیریت کنیم.
برنامههای «کیدزانیا» برای آینده چیست؟
ما در حال آمادهسازی نسخه جدید «کیدزانیا» تحت عنوان «KidZania 4.0» هستیم تا تجهیزات خود را هوشمندتر و مبتنی بر فناوری نماییم. در این نسخه، حرفهها و فعالیتهای جدیدی اضافه شده که روندهای نوین دنیای امروز را بازتاب میدهد. ما همچنین در حال راهاندازی طیف وسیعی از برنامههای جدید هستیم که تجربه «کیدزانیا» را برای کودکان و والدین ارتقا داده و در عین حال، تضمین میکنیم که رویکرد تعاملی فعلی را قربانی نمیکنیم. ما در حال ارزیابی امکان افتتاح مکانهایی با فعالیتهای محدودتر در شهرهای کوچک هستیم تا فرصت گسترش فرانشیز جهانی «کیدزانیا» فراهم گردد. و در نهایت، جدیدترین طرح «کیدزانیا» تحت عنوان «سلامت، تناسباندام و سرگرمی» که برای افراد مسن پیشبینی شده و تا سال ۲۰۲۰ در مکزیک افتتاح میشود. این طرح، «Kinezis» نام دارد و احتمالاً مشابه با شهرهای کودکان، از طریق فرانشیز در سایر کشورها افتتاح خواهد شد.
چه توصیهای برای جوانان دارید؟
شور و اشتیاق داشته باشید، صبور باشید و پذیرای ایدههای جدید. برای اهداف خود سخت تلاش کنید و لذت ببرید!