مقدمه
در سرتاسر دنیا، میلیون‌ها نفر از زبان اشاره برای ایجاد ارتباط با یکدیگر استفاده نموده و برای تفسیر آن نشانه‌ها هم، به دوستان و افراد فامیل خود متکی هستند. با پیشرفت‌های فنی صورت گرفته و ظهور فناوری‌های جدید، این مشکل هم قابل‌رفع به نظر می‌رسد، چیزی که استارت‌آپ «برایت‌ساین» (BrightSign) آن را اثبات نموده است.
در این مصاحبه که از سوی مجله سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO Magazine) ترتیب داده شده است، «هادیل ایوب» (Hadeel Ayoub)، مخترع عربستانی و بنیان‌گذار «برایت‌ساین»، توضیح می‌دهد که برای رفع این مشکل، چگونه ایده دستکش هوشمند خود را به واقعیت بدل نموده است. دستکشی که به کاربران زبان اشاره، این امکان را می‌دهد تا مستقیماً با افراد دیگر ارتباط برقرار نموده و دیگر نیازی به توضیح و تفسیر اطرافیان نداشته باشند. وی می‌گوید: «من دوست دارم شاهد این باشم که برایت‌ساین به مردمی که مشکلات گفتاری و صحبت کردن دارند، آزادی و استقلالی بدهد که خود ما در ارتباط با دیگران از آن بهره می‌بریم. من می‌خواهم به افرادی که نمی‌توانند صحبت کنند، صدا بدهم».
چه چیزی مشوق شما برای طراحی این فناوری بود؟
پروژه دکتری من، بر استفاده از تشخیص زبان اشاره برای فناوری‌های پوشیدنی تمرکز داشت و طراحی این دستگاه هم، به‌عنوان بخشی از همان پروژه انجام گرفت.
از سوی دانشگاه، برای شرکت در رویداد استارت‌آپی «Hackathon» انتخاب شدم (یک رویداد که بیشتر در حوزه نرم‌افزار و برنامه‌نویسی برگزار شده و هدف از آن، توسعه یک اپلیکیشن کارآمد تا انتهای رویداد است). این رویداد را شرکت «IBM» در زمینه کاربرد هوش مصنوعی در مراقبت‌های اجتماعی برگزار نمود و به دنبال برنامه‌ای برای تشخیص زبان اشاره با تأثیر اجتماعی بود. از آنجایی که با زبان اشاره آشنا بودم، سازگاری و آزمایش سیستم‌هایی برای تشخیص زبان اشاره و ترجمه آن‌ها به گفتار، برایم آسان بود. در ابتدا، سیستم ابداعی برایم یک چیز بسیار ساده و پیش پا افتاده می‌نمود. با این وجود، بازخوردی که پس از برنده شدن در رویداد دریافت کردم، مشخص ساخت که یک نیاز واقعی به این فناوری وجود داشته و همین مسئله، من را قانع کرد تا تمرکز تحقیقاتی خودم را بر روی توسعه و بهبود این سیستم بگذارم.
برآوردی از نیاز واقعی برای این فناوری (بازار بالقوه) دارید؟
در سرتاسر دنیا، میلیون‌ها نفر از زبان اشاره به‌عنوان یک زبان اولیه استفاده می‌کنند. آمارها قابل‌توجه است. هفتاد میلیون نفر، کاملاً ناشنوا هستند و ۲۳۰ میلیون نفر، به اختلالات شنوایی دچار بوده یا به دلیل بیماری‌هایی مانند اوتیسم یا سکته، دیگر نمی‌توانند صحبت کنند. در رأس همه این آمارها، ۹۰ درصد از کودکان ناشنوا، از مادران شنوا به دنیا آمده‌اند و تنها ۲۵ درصد از این والدین می‌توانند از زبان اشاره استفاده کنند و برای آن‌ها، برقراری ارتباط یک مشکل بزرگ است.
تحلیل بازار ما نشان داد که تنها ۲ درصد از افراد دارای اختلالات شنوایی، به فناوری‌های ارتباطی (نظیر آنچه برایت‌ساین در حال توسعه و تجاری‌سازی آن است)، دسترسی دارند. علت این دسترسی کم، قیمت بسیار بالای این فناوری‌ها و یا عدم سازگاری آن‌ها با نیازهای شخصی، به دلیل سطح پایین سفارشی‌سازی آن‌ها است. به همین دلیل است که ما در برایت‌ساین، بر ارائه یک محصول قابل تنظیم و مقرون‌به‌صرفه متمرکز شده‌ایم. این شرکت، در سال ۲۰۱۷ میلادی تأسیس شده و محصول اصلی آن یعنی دستکش ارتباطی، به نحوی طراحی شده که افرادی با مشکلات شنوایی یا گفتاری که ابزار اولیه ارتباطی آن‌ها زبان اشاره است، با استفاده از آن می‌توانند ارتباط کارآمدی با دیگران برقرار نمایند. هدف ما این است که به افرادی که نمی‌توانند صحبت کنند، صدا بدهیم.
در مورد فناوری خود، توضیح بیشتری بدهید.
در اصل، این دستکش با یک مجموعه زبان اشاره از پیش تعریف شده عرضه گردید. کاربران صرفاً آن را می‌پوشیدند، از زبان اشاره استفاده می‌کردند و با استفاده از دستکش، ژست‌های دست آن‌ها به گفتار ترجمه می‌شد. با این حال، پس از همکاری نزدیک با کاربران مختلف، دریافتم که مردم به شیوه‌های مختلفی از زبان اشاره استفاده می‌کنند. به همین دلیل، تصمیم گرفتم تا یک الگوریتم یادگیری ماشین، به طراحی دستکش اضافه کنم، تا برای انتقال پیام، زبان اشاره کاربر و نحوه استفاده وی از دست و ژست‌ها را یاد بگیرد. هر کاربری می‌تواند با حرکت‌های خاص خود، به دستکش خودش آموزش دهد و مجموعه اشاره‌های مخصوص به خود را ایجاد نماید. این دستکش، برای سنجش، ردیابی و ثبت حرکات دست کاربر، حاوی حسگرهای متعددی بوده و در عین حال، از نرم‌افزاری استفاده شده که ژست را به صورت متن یا گفتار ارائه می‌کند. همچنین، کاربران می‌توانند زبان (به‌طور مثال، انگلیسی، فرانسوی، عربی) و صدا (مرد، زن، کودک) را انتخاب نمایند.
این دستکش، ژست‌ها را به متنی ترجمه نموده که بر روی صفحه مچ‌بند ظاهر می‌شوند. یک مینی اسپیکر هم روی مچ‌بند وجود دارد که متن دریافتی را به صوت (گفتار) تبدیل می‌کند. در هنگام استفاده از دستکش، متن بر روی صفحه دستگاه هوشمند ظاهر می‌شود و از طریق بلندگوهای دستگاه، به گفتار تبدیل می‌شود. در واقع، دستکش یک سیستم ارتباطی دوسویه است که باعث می‌شود افرادی که مشکلات شنوایی یا گفتاری دارند، به شکل مستقل (بدون نیاز به مفسر) و مستقیم، با دیگران ارتباط برقرار کنند. ویژگی منحصربه‌فرد این محصول، کاربرد آن برای افرادی است که محدودیت حرکتی دارند. برای مثال، قربانیان سکته یا افراد سالخورده با مشکل ناشنوایی نیز، می‌توانند از آن برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده کنند.
در طول دو سال اخیر، الگوهای متعددی را ایجاد کرده و ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدیدی را به محصول خود اضافه کردیم که تمامی این تلاش‌ها، در راستای شخصی‌سازی و سازگاری هر چه بیشتر فناوری با نیازهای کاربر بود. این کار هنوز هم ادامه دارد و به نظر می‌رسد که ما در حال پیشرفت هستیم.
چرا مهم است که دستکش قابل تنظیم با نیازهای کاربران باشد؟
زبان اشاره، مانند زبان گفتار، مجموعه‌های مختلفی دارد و هر فرد به شیوه مخصوص به خود از زبان اشاره استفاده می‌کند. با این فناوری، هر کاربری می‌تواند دستکش را مبتنی بر حرکات خود آموزش دهد تا آن اشاره‌ها را درک نموده و به گفتار ترجمه کند. این ویژگی، باعث می‌شود تا هر یک از کاربران، کنترل کاملی بر روی مجموعه زبان اشاره و ارتباطات شفاهی خود داشت باشند و همین ویژگی، آن را برای هر کسی که مشکل شنوایی یا گفتاری دارد، مفید می‌سازد.
چه چیزی باعث متمایز شدن محصول شما در بازار می‌شود؟
قابلیت سفارشی‌سازی و مقرون‌به‌صرفه بودن محصول ما، چیزی است که باعث متمایز شدن آن در بازار می‌شود. ما این محصول را با قیمتی حدوداً ۷۴۰ دلاری روانه بازار می‌کنیم. نزدیک‌ترین فناوری موجود، حدود 2465 دلار هزینه دارد.
توسعه آن چقدر طول کشید؟
من در طول سه سال گذشته، وقت خود را صرف توسعه این محصول کردم. در طول زمان و با توجه به بازخوردهایی که از مدارس همکار گرفتم، این فناوری به شدت دستخوش تغییر شد. ما اکنون آماده رفتن به فاز تولید صنعتی هستیم.
واکنش کودکان به دستکش چه بود؟
در ابتدا آن را یک اسباب‌بازی دیدند؛ اما وقتی فهمیدند که کاربرد آن چیست، فرآیند آموزش آن و ارتباط با دیگران به صورت مستقیم و بدون کمک معلم یا مادر خود برای ترجمه زبان اشاره را شروع کردند. این سطح بالای استقلال و آزادی در ارتباط، دقیقاً چیزی است که ما می‌خواستیم به دست آوریم.
بر چه چالش‌های فنی غلبه کردید؟
همانند هر فناوری پوشیدنی دیگر، بزرگ‌ترین چالش فنی، کاهش ابعاد سخت‌افزار، ایمنی و سازگاری آن با نیازهای کاربران بود. در مورد محصول خاص ما، همچنین باید تضمین می‌کردیم که دستکش‌ها ضد آب و قابل شست‌وشو هستند تا کودکان در هنگام پوشیدن آن، بتوانند آزادانه بازی کنند، بدون این‌که خودشان یا والدینشان در مورد مرطوب یا کثیف بودن آن نگران شوند. ما راه‌حل‌های متعددی را امتحان کردیم و اکنون از سنسورهای قابل شست‌وشو استفاده می‌کنیم. ما مجبور شدیم بر چند چالش فنی غلبه کنیم تا به این سطح نهایی از توسعه محصول برسیم. علاقه زیادی به این دستکش وجود دارد. ما امکان پیش‌خرید را در وب‌سایت خود قرار داده‌ایم. وقتی طرح عملیاتی دستکش را نهایی کردیم، به فاز تولید می‌رویم و سفارش‌ها را تا انتهای سال، تحویل خواهیم داد.
بازار هدف شما کدام است؟
با توجه به استقرار شرکت در لندن، بازار انگلیس اولویت اصلی ما است. دومین بازار هدف انتخابی هم آمریکا است. برای بازارهای دیگر، نظیر خاورمیانه، ما به تأمین‌کنندگان محلی، مجوز اعطا می‌کنیم. این محتمل‌ترین گزینه است، زیرا هر کشوری نیازمندی‌های مخصوص به خود و الزامات تولید و بهره‌برداری متنوعی برای دستگاه‌های مراقبت بهداشتی نوآورانه‌ای مانند محصول «برایت‌ساین» دارد و غیرممکن است که ما به تنهایی بتوانیم نیازمندی‌های خاص هر بازار را تعیین کنیم. بنابراین تصمیم گرفتیم تا با شرکای محلی همکاری داشته باشیم. فرآیند شناسایی تأمین‌کنندگان رسمی در عربستان و امارات در دست انجام است.
چرا برای استارت‌آپ‌هایی مانند «برایت‌ساین» مهم است که از مالکیت فکری خود محافظت کنند؟ نقش «IP» در کسب‌وکار شما چیست؟
از ابتدای کار، ما به اهمیت محافظت از دارایی فکری پی بردیم. سرمایه‌گذاران به ما توصیه کردند که با این کار، نگاه بهتری به محصول ما خواهند داشت. همان اوایل، من یک درخواست پتنت در آمریکا به ثبت رساندم، اما پس از تأسیس شرکت، وکلای «IP» به ما توصیه کردند تا از آن صرف‌نظر کنیم. ما اکنون با تکمیل یک درخواست پتنت ذیل معاهده همکاری ثبت اختراع (PCT) که بیش از ۱۵۰ کشور را پوشش می‌دهد، در مسیر جهانی قدم بر می‌داریم. این مسئله منطقی‌تر به نظر می‌رسد، مخصوصاً به این خاطر که این فناوری به شدت دستخوش تحول شده است. اکنون ادعاهای جدیدی برای ارسال و پشتیبانی از سرمایه‌گذاری خود داریم. ما در روزهای اولیه، استطاعت سرمایه‌گذاری کامل و چشمگیر در محافظت از دارایی‌های فکری خود را نداشتیم. از همین رو، تصمیم گرفتیم که بهترین راه پیش رو این است که بر توسعه فناوری تمرکز کنیم تا از لحاظ عملکرد و هزینه، کارایی بهتری نسبت به فناوری‌های موجود داشته باشیم. اکنون این کار را انجام داده‌ایم و به کمک حمایت مالی که در اختیار داریم، به شکلی فعال از سخت‌افزار و وسایل الکترونیکی خود محافظت می‌کنیم. محافظت از مالکیت فکری، به شدت برای ما اهمیت دارد، مخصوصاً با توجه به برنامه‌های ما برای اعطای مجوز بهره‌برداری از فناوری به شرکای محلی و نیاز به محافظت از خود در برابر هر گونه کپی‌برداری که می‌تواند سوءاستفاده از محصول ما تلقی گردد.
دستکش «برایت‌ساین»، جوایز متعددی را از آن خود نموده است. این جوایز چگونه به کسب‌وکار شما کمک می‌کند؟
توسعه دستکش «برایت ساین»، شامل الگوهای متعدد با ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدیدی بود که هر بار به محصول قبلی اضافه می‌شد تا فناوری ما سفارشی‌سازی شده و سازگاری بیشتری با نیازهای کاربر داشته باشد.
بسیاری از این جوایز، توسط شرکت‌های بزرگ و شرکای رسانه‌ای آن‌ها اعطا می‌شد. این مسئله، به این معنا بود که ما پوشش رسانه‌ای قابل‌توجهی دریافت کردیم. به‌طور مثال، ما در سال ۲۰۱۸ میلادی، جایزه هوش مصنوعی برای مراقبت اجتماعی را از «IBM» دریافت کردیم. جایزه فناوری از وب‌سایت «BOOKING.COM» و جایزه کارآفرینان زن در گروه فناوری‌های حوزه سلامت که از سوی «AXA PPP Healthcare» اعطا شد. این موفقیت‌ها، منجر به این شد که در رسانه‌هایی مانند «گاردین» و «فوربس» نیز از ما صحبت شود. همچنین میهمان برنامه «ONE SHOW» شبکه «BBC» شدیم که حدود ۶ میلیون بیننده نظاره‌گر آن بودند. این جوایز، پول کمی را برای ما در بر داشت؛ اما مهم‌تر از آن، همراه با تبلیغ و بازاریابی رایگان و بسیار مؤثری بود که باعث شد تا به میلیون‌ها نفر دسترسی پیدا کنیم. همچنین یکی از جوایز، شامل دفتری رایگان در یک فضای همکاری مشترک بود که این معنا را در بر داشت که ما می‌توانستیم تجارت و شبکه خود را با استارت‌آپ‌های دیگر به اشتراک بگذاریم. این مسئله، برای توسعه کار ما بسیار مفید بود.
تا بدین جا، بزرگ‌ترین دستاورد شما چه بوده است؟
«برایت‌ساین»، با مدرک تحصیلی من کاملاً هم‌طراز است. در عین حال، مشارکت در توسعه یک حوزه علمی، برای من فوق‌العاده بود و از این واقعیت مفتخرم که چیزی را تولید کرده‌ام که می‌تواند به کودکان و افراد دیگر در سرتاسر دنیا کمک کند.
دوست دارید فناوری شما چگونه استفاده شود؟
دوست دارم «برایت‌ساین» به افرادی که مشکل شنوایی یا گفتاری دارند، استقلال و آزادی عملی بدهد که ما (کاربران عادی) در هنگام ارتباط با دیگران از آن بهره می‌بریم. من می‌خواهم آن‌ها را از وابستگی به فردی برای ترجمه کردن گفته‌هایشان رها کنم. من می‌خواهم به افرادی که نمی‌توانند صحبت کنند، صدا بدهم.
فکر می‌کنید فناوری‌های پوشیدنی چگونه متحول می‌شوند؟
فکر می‌کنم فناوری پوشیدنی، همچنان کوچک‌تر، ساده‌تر، سبک‌تر ، بادوام‌تر و قابل تنظیم‌تر (تطبیق با نیازهای کاربر) می‌شود و قرار است که نقشی بسیار مهم در زندگی ما ایفا کند. برای مثال، در حوزه سلامت و مراقبت‌های بهداشتی، فناوری پوشیدنی برای نظارت و پیگیری بهبودی بیمار استفاده می‌شود و جان انسان‌ها را نجات می‌دهد.
آیا با مخترعین عربستانی ارتباطی دارید؟
بله؛ در حالی که من با تعدادی از کارآفرینان و استارت‌آپ‌های فعال در حوزه فناوری در عربستان در ارتباط هستم، اما در حال حاضر، در لندن مستقر هستم و اینجا جایی است که شبکه اصلی ارتباطی من قرار دارد. البته در آینده دوست دارم به عربستان بازگردم و تجربه خودم را به اشتراک بگذارم و در آنجا، از تلاش‌های مستمر برای ایجاد یک استارت‌آپ مترقی و پیشرفته حمایت کنم.
برنامه‌های بعدی شما برای «برایت‌ساین» چیست؟
اولین سفارش کاری ما، ثبت و تحویل پایان‌نامه‌ام است! سپس قصد دارم به نیوزلند بروم تا با یک شرکت تولیدی قرارداد امضا کنم تا بتوانیم تا انتهای سال، سفارش‌ها را تحویل دهیم.
برای دختران جوانی که دوست دارند وارد حوزه فناوری یا کسب‌وکار شوند، چه توصیه‌ای دارید؟
صرفاً آن را انجام بدهید. بر هدف خود متمرکز شوید و به حرف افراد دیگری که می‌گویند نمی‌توان این کار را انجام داد، گوش ندهید. مشکلاتی پیش می‌آید، اما ایرادی ندارد؛ صرفاً بلند شوید و پس از نفس گرفتن و تجدیدقوا، ادامه دهید.
صرفاً آن را انجام بدهید. بر هدف خود متمرکز شوید و به حرف افراد دیگری که می‌گویند نمی‌توان این کار را انجام داد، گوش ندهید. مشکلاتی پیش می‌آید، اما ایرادی ندارد؛ صرفاً بلند شوید و پس از نفس گرفتن و تجدیدقوا، ادامه دهید.
