روند ثبت اختراعات با موضوع هوش مصنوعی، نشان میدهد که آمریکا و چین توانستهاند خود را بهعنوان رهبران این حوزه از فناوری معرفی نمایند. در گزارش جدید سازمان جهانی مالکیت فکری، اشاره شده است که طی پنج سال گذشته، تعداد پتنتهای مرتبط با ماشینها و دستگاههایی که از فناوری هوش مصنوعی بهره بردهاند، با رشدی قابلملاحظه مواجه شده است که میتواند جایگزینی برای هوش انسانی در جنبههای مختلف زندگی بشر باشند. این نکته از آنجا بسیار حائز اهمیت است که هوش مصنوعی، دارای طیف وسیعی از کاربردها، از ایمنسازی خودرو تا تشخیص احساسات کاربر از روی حالات چهره میباشد. این گستره کاربردی و اهمیت هوش مصنوعی، منجر شد که در گردهمایی سالانه «IP5» که اخیراً در نیواورلئان آمریکا برگزار شد، این فناوری بهعنوان یکی از اصلیترین اولویتهای استراتژیک برای دفاتر پنجگانه ثبت اختراع نیز مطرح گردد. در این همایش، دفاتر بزرگ ثبت اختراع جهان، شامل آمریکا «USPTO»، اروپا «EPO»، چین «SIPO»، کره جنوبی «KIPO» و ژاپن «JPO»، بر این نکته تأکید داشتند که استفاده از هوش مصنوعی بهعنوان یک ابزار بهبود کارایی (طبقهبندی دانش پیشین، جستجو در آن و کاربرد ماشینهای ترجمه با استفاده از هوش مصنوعی)، میتواند میزان رضایت متقاضیان و کاربران سیستم را افزایش دهد.
پژوهشهای اولیه در زمینه فناوری هوش مصنوعی از اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شد؛ با این حال، عملاً تا سال ۲۰۰۱ میلادی، این حوزه از فناوری آنچنان در پتنتهای انتشار یافته، نمود نداشت. بر اساس گزارش وایپو، تقریباً ۵۰ درصد از تمامی پتنتهای مرتبط با هوش مصنوعی، از سال ۲۰۱۳ میلادی به اینسو انتشار یافتهاند و بالغ بر ۱۷۰ هزار ایده پتنت شده در این حوزه از فناوری، معرفی شده است. همین آمار، نشان میدهد که در سالهای اخیر، فناوری هوش مصنوعی به شدت پیشرفت داشته و توجه شرکتهای فناور بزرگ را به خود معطوف نموده است. امروزه طیف وسیعی از فناوران مشهور، اعم از اپل، سامسونگ و «IBM»، در حال سرمایهگذاری و تلاش برای بهکارگیری پتانسیلهای هوش مصنوعی در محصولات و خدمات خود هستند.
بنا بر گزارش وایپو، «یادگیری ماشین» با بیشترین پتنتهای انتشار یافته، حوزه غالب در فناوری هوش مصنوعی محسوب میشود و «یادگیری عمیق» نیز که در تشخیص گفتار مورد استفاده قرار میگیرد، بیشترین رشد در زمینه تعداد پتنتهای انتشار یافته را به خود اختصاص داده است. همچنین، بزرگترین فرصتهای بالقوه در این حوزه (به جز نرمافزار)، به کشاورزی، مراقبتهای بهداشتی و تولید تعلق دارد و هوش مصنوعی میتواند در این حوزهها، کاربردهای جالبی داشته باشد.
«فرانسیس گری»، مدیر وایپو، با اشاره به پتانسیلهای فناوری هوش مصنوعی در ورود به تمامی حوزههای زندگی بشر، در جمع خبرنگاران اظهار داشت: « در سالهای آینده، فناوری هوش مصنوعی میتواند کاربردهای وسیع نظامی و اقتصادی داشته باشد که موجب رشد هر چه بیشتر آن خواهند شد. غولهای جستجوی اینترنتی، مانند گوگل و بایدو، کلید انقلاب هوش مصنوعی محسوب میشوند که عمده دلیل آن، دسترسی به دادههای اطلاعاتی عظیم است.»
از منظر بازیگران پیشرو در حوزه ثبت پتنتهای هوش مصنوعی، شرکت «IBM» با ۸۲۹۰ درخواست ثبت پتنت، در صدر قرار داشته و شرکتهای مایکروسافت، توشیبا و سامسونگ، به ترتیب با ۵۹۳۰، ۵۲۲۳ و ۵۱۰۲ درخواست، در ردههای بعدی جای دارند. گفتنی است، نهادهای آکادمیک چین، با اختصاص ۱۷ جایگاه از ۲۰ رده نخست مؤسسات آکادمیک، دارای بیشترین درخواست پتنت در حوزه هوش مصنوعی بوده که موقعیت منحصربهفردی را برای این کشور ایجاد نموده است.