یکی از فناوریهایی که مورد توجه شدید شرکتهای فناور بزرگ جهان بوده و آینده صنایع مخابراتی و ارتباطات را شکل خواهد داد، فناوری «5G» است که علاوه بر سرمایهگذاریهای وسیع بنگاهها و شرکتهای فناور بزرگ و کوچک برای توسعه آن، سیاستگذاران دولتی را نیز به خود معطوف نموده است. حفظ برتری آمریکا در نسل جدید فناوریهای ارتباطی تلفن همراه، موضوعی است که به یک نگرانی فوقالعاده در سطح ملی این کشور بدل شده است. در این میان، ظهور چین بهعنوان یک رقیب جدی، چالشی بزرگ برای آمریکا محسوب میشود، مضاف بر اینکه این کشور برای یک دهه آینده، برنامهریزی گستردهای متشکل از سرمایهگذاری ۴۱۱ میلیارد دلاری را در صنعت «5G» پیشبینی نموده است. چین، برنامههای متعددی برای تبدیل خود به رهبر فناوریهای تلفن همراه تدارک دیده است و توسعه فناوری «5G» نیز در راستای همین برنامهها قرار دارد.
اما پرسش این است که چرا تا بدین جای کار، چین توانسته است از آمریکا تا حدی پیشی گرفته و خود را به یک قدرت نوظهور بدل نماید؛ بهویژه آنکه برخی از بزرگترین شرکتهای نوآور در این حوزه، مانند کوآلکام و اینتل، از تأمینکنندگان اصلی و صاحبان فناوریهای ارتباطی تلفن همراه محسوب میشوند. در پاسخ، باید به استراتژیهای مالکیت فکری اتخاذ شده از سوی این شرکتها اشاره نمود. این شرکتهای پیشرفته و نوآور، خود را در انبوهی از چالشهای حقوقی ناشی از مدل کسبوکار مبتنی بر صدور مجوز بهرهبرداری از پتنت گرفتار نمودهاند که موجب شده است، رقابت منتهی به نوآوری، در اولویتهای بعدی قرار گیرد. درست برعکس چین که یک مسیر کاملاً متفاوت را در پیش گرفته است. آنها رقابت و گسترش تعداد شرکتهایی که در حوزه «5G» کار میکنند را تشویق نموده که خود منجر به نوآوریهای جدید برای تصاحب سهم بیشتری از بازار تقاضا میگردد. مثال ملموس این تفاوت، درگیریهای اپل و کوآلکام است که به دلیل وجود یک بازیگر غالب (کوآلکام) و تلاش در انحصار ارائه فناوری، منجر به ایجاد اصطکاک بین این تأمینکننده با متقاضیان فناوری شده و توجه از سمت و سوی نوآوری، به سوی مذاکرات و چانهزنی بر سر حق امتیاز فناوریهای پتنت شده متمایل شده است.
چین از چپ و راست در حال تشویق شرکتها برای تحقیق و توسعه بیشتر است و حتی سیستم پتنت آمریکا، خود به یک بستر مناسب برای شرکتهای چینی فعال در توسعه فناوری «5G» بدل شده است. این کشور، رویکردی ویژه نسبت به مسئله ثبت اختراع نشان داده است و روند صعودی ثبت اختراعات در این کشور و حتی فعالیت شرکتهای چینی در سیستمهای مختلف ثبت اختراع، توجه همه کارشناسان و سیاستگذاران را به خود جلب نموده است. با این وجود، نگاه این کشور نسبت به بهرهبرداری از پتنتها تا حدودی متفاوت از رویکرد رقیب آمریکایی خود است؛ پیام دولت چین در این خصوص، بسیار واضح است: «شما بابت نوآوری است که پاداش میگیرید، نه برای تعدادی فناوری پتنت شده و سوءاستفاده از آنها برای درآمدزایی حداکثری». آمریکا اگر قصد دارد تا سلطه و برتری خود در فناوریهای ارتباطی تلفن همراه را ادامه دهد، باید مسیر رقابت قوی بین شرکتهای فناور آمریکایی را روشن ساخته و در این راه، از سیستم پتنت بهعنوان یک ابزار کارآمد بهره گیرد.