یکی از حوزه‌های فناوری که در سال‌های اخیر با پیشرفت‌های چشمگیری مواجه شده است، حوزه هوافضا است. امروزه انبوهی از ماهواره‌ها با کاربری‌های گوناگون، مانند رصد تغییرات آب‌و‌هوایی، انتقال داده‌های مخابراتی و ... در مدار زمین قرار گرفته و ایستگاه‌های فضایی با قابلیت زندگی فضانوردان نیز وجود دارند. حتی زمزمه‌هایی از تورهای گردشگری فضایی شنیده می‌شود و برخی شرکت‌های فعال در حال بررسی و آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات در این زمینه هستند. این تحولات تا حدی است که حتی محققین به دنبال رفع چالش‌هایی مانند تأمین آب در فضا هستند. این تغییر و تحولات و تلاش‌های کشورهای مختلف برای ورود به این حوزه، ممکن است اثراتی جدی بر سیستم‌های مالکیت فکری به‌ویژه سیستم ثبت اختراع داشته باشند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سیستم ثبت اختراع، قلمرو جغرافیایی به‌عنوان محدوده اعمال حقوق انحصاری اعطا شده است. حال تصور کنید که هوافضا به‌عنوان یکی از حوزه‌های فناوری با بیشترین نرخ رشد نوآوری، این مرزهای سرزمینی را با تغییر مواجه سازد. در این صورت، سیستم پتنت چگونه عمل خواهد کرد؟ اجازه دهید تا با ذکر یک مثال ساده، وضعیت پیچیده فوق را بررسی نماییم. تصور کنید که یک شرکت فناور چینی، یک برنامه کامپیوتری توسعه داده که بسیاری از پتنت‌های ثبت شده در دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا «USPTO» را نقض می‌کند. این محصول، از طریق یک ماهواره روسی، به ایستگاه بین‌المللی «ISS» فرستاده می‌شود. آیا نقض پتنت در این حالت، قابل پیگیری است؟ آیا می‌توان یک اختراع را در مرزهای فضایی، یا به عبارت بهتر، محدوده فضایی به ثبت رسانید؟ این‌ها سؤالاتی است که به نظر می‌رسد در آینده نزدیک، باید توسط سیاست‌گذاران و صاحب‌نظران سیستم‌های مالکیت فکری، به بحث و بررسی گذاشته شده و در قوانین ثبت اختراع، تمهیدات لازم برای آن‌ها اندیشیده شود.
لازم به ذکر است، دو رویکرد در مواجهه با این مسئله وجود دارد که هر یک از آن‌ها، طرفدارانی دارند. اولین پیشنهاد این است که مجموعه‌ای از قوانین بین‌المللی در این زمینه تدوین شده و حتی با گسترش معاهدات بین‌المللی در زمینه ثبت اختراع، بحث محدودیت‌های سرزمینی تا حدی کم‌رنگ شود. پیشنهاد دوم، توسعه سیستم‌های پتنت ملی در زمینه ابهاماتی مانند وضعیت پتنت در فضا است. این رویکرد، توسط آمریکا دنبال شده و این کشور در طی سال‌های اخیر، به دنبال گسترش مرزهای جغرافیایی سیستم پتنت خود به مرزها و محدوده‌های فضایی متناظر است. البته هنوز در گام‌های ابتدایی این پدیده قرار داریم و هیچ‌گونه حفاظت از ثبت اختراعات برای نقض‌های صورت گرفته در فضا، وجود ندارد.
