یکی از مواردی که بعضاً موجبات اختلاف همکاران تحقیقاتی و مؤسسات حامی آنها را فراهم مینماید، قرارگیری اسامی افراد در لیست مخترعین و یا بحث صاحبامتیازی در اختراعات ثبت شده است. در تازهترین اتفاقات رخ داده در این حوزه، اختلاف بر سر مشارکت در توسعه فناوریهای درمانی سرطان، موجب شکلگیری یک دعوی حقوقی پیچیده و بسیار پر سروصدا شده است. این دعوی پتنت، طیفی از دانشمندان ژاپنی و آمریکایی را در مقابل یکدیگر قرار داده است. موضوع این پرونده به نسبت پیچیده، «ایمونوتراپی» بهعنوان یک روش درمانی جدید برای سرطان است که میتواند انقلابی نوین در زمینه مبارزه با این بیماری مرگبار، ایجاد نماید. این روش، یکی از پیشرفتهترین و کارآمدترین روشهای درمان سرطان به شمار میرود که پتنتهای مرتبط با فناوریهای توسعهیافته آن، میتواند تا میلیاردها دلار ارزش داشته باشد.
یک سوی پرونده مذکور، دکتر «تاسوکو هونجو» از دانشگاه کیوتو قرار دارد که با ۷۷ سال سن و تلاشهای فراوان در زمینه توسعه ایمونوتراپی، جایزه نوبل را نیز به خود اختصاص داده است. وی در سخنرانی خود در مراسم اهدای جایزه نوبل، در خصوص این فناوری منحصربهفرد اعلام داشت: «من امیدوارم که ایمونوتراپی بتواند روشهای درمانی موجود برای سرطان را تغییر دهد. سرطان یک بیماری مزمن است که نمیتوان آن را بهطور کامل از بین برد، اما میتوان تحت کنترل قرار داد. اگر یک تومور در بدن خود داشته باشید و در عین حال هیچ رشدی نداشته باشد، امری مطلوب خواهد بود». طرف دیگر دعوی، دکتر «گوردون فریمن» از اساتید دانشکده پزشکی هاروارد قرار دارد که وی نیز، از پیشگامان ایمونوتراپی به حساب میآید.
اختلافات فریمن با طرف ژاپنی، بر سر ۱۲ پتنت کلیدی است که هونجو و همکاران ژاپنیش، در فهرست مخترعین آنها قرار دارند، اما نامی از فریمن و دیگر همکار آمریکاییش قید نشده است. شاکیان پرونده، معتقدند که با توجه به سهم قابلتوجه در توسعه مبانی و روشهای درمانی مذکور، نام آنها نیز میبایست در بین مخترعین قرار گیرد. با توجه به ارزش چندین میلیارد دلاری پتنتهای مذکور، رأی دادگاه میتواند تغییراتی جدی در بازار محصولات دارویی مرتبط پدید آورد. با این وجود، مسئله در این دعوی حقوقی، تنها پول نیست و میتوان آن را یک چالش چندبعدی بر سر مسئله اعتبار علمی، صداقت و اعتماد دانست که میلیاردها دلار ارزش مادی پتنتها، به پیچیدگیهای آن افزوده است.
گفتنی است، صنایع دارویی یکی از بخشهای مهمی است که به شدت بر استفاده از سیستم پتنت برای محافظت از محصولات و فناوریهای توسعهیافته، تأکید دارد. با توجه به سرمایهگذاریهای تحقیق و توسعهای بسیار زیاد و امکان کپیبرداری ساده از محصولات عرضه شده به بازار، پتنت میتواند یک چتر حفاظتی کارا و اثربخش تلقی گردد.