تحلیل پروندههای ثبت اختراع در یک دهه گذشته، نشان میدهد که آمریکا در حال از دست دادن موقعیت خود در نوآوریهای مربوط به هوش مصنوعی، بلاکچین و چند فناوری کلیدی دیگر و واگذاری آن به کشورهایی مانند چین است. بنا بر تحقیقات انجام گرفته از سوی مؤسسه «Kilpatrick Townsend & Stockton»، اگرچه مخترعین آمریکایی هنوز هم بزرگترین بازیگران سیستم پتنت این کشور محسوب میشوند، سهم آنها در حوزه فناوریهای پیشرفته، بهویژه فناوریهای بیسیم، اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی، در حال کاهش است.
در سال ۲۰۱۸ میلادی، متقاضیان آمریکایی ۶۶ درصد از پتنتهای ثبت شده با موضوع هوش مصنوعی را به خود اختصاص دادند که نسبت به سال پیش از آن، با کاهشی ۱۲ درصدی همراه بوده است. در حوزه اینترنت اشیاء نیز، سهم متقاضیان آمریکایی از ۶۶ درصد در یک دهه پیش، به ۵۹ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است. اوضاع برای فناوریهای مالی نیز به همین منوال بوده و کاهشی ۷ درصدی (از ۸۲ درصد در سال ۲۰۰۷ به ۷۵ درصد در سال ۲۰۱۸)، در «US» پتنتهای دارای متقاضی آمریکایی، مشاهده میشود.
روند کاهشی فوق، از سوی مؤسسه ملی استاندارد و فناوری آمریکا نیز مورد اشاره قرار گرفته است. این سازمان، ماه گذشته با تأکید بر نیاز حیاتی به مدرنسازی سیستم انتقال فناوری و نوآوری آمریکا، از پیشیگرفتن کشورهای دیگر ابراز نگرانی نمود. در حالی که سهم نوآوران آمریکایی در حال کاهش است، دولت چین میلیاردها دلار صرف تحقیق و توسعه فناوریهای کلیدی، نظیر نسل جدید فناوریهای ارتباطی «5G» نموده است که به موازات تلاشهای شرکتهای فناور چینی برای توسعه این فناوریها و ثبت پتنتهای متعدد در سیستمهای پتنت معتبر بهویژه آمریکا، انجام میگیرد.
در بسیاری از طبقهبندیها و گزارشات منتشر شده، نام شرکتهای آمریکایی بهعنوان بزرگترین دارندگان پتنت، به چشم میخورد. برای مثال، گوگل در زمینه هوش مصنوعی، شرکت بوستون ساینتیفیک در حوزه دستگاههای پزشکی و جنرال الکتریک در حوزه فناوریهای سبز و بیوانفورماتیک، جزء شرکتهای پیشرو به حساب میآیند. با این حال، شرکتهای چینی و ژاپنی، در حال افزایش سهم خود در این حوزهها هستند.
بخشی از این مشکل، به جهانی شدن فعالیتها و افزایش حضور فناوران چینی در بازار آمریکا مرتبط است. «سریدهار کوتا»، استاد مهندسی دانشگاه میشیگان و مدیر اجرایی شرکت «MForesight»، در این خصوص میگوید: «بسیاری از شرکتهای آمریکایی که برای تولید محصولات خود به آسیا رفته بودند، اکنون کارهای تحقیقاتی، مهندسی و طراحی خود را به آنجا منتقل کردهاند. اگرچه ما این محصولات را اختراع کردیم، اما آنها در آمریکا تولید نشده و دانش تولید نسل بعدی آنها را نداریم». از سوی دیگر، بخشی از آن نیز، به دلیل استراتژیهای اشتباه فناوران آمریکایی و عدم توجه سیاستگذاران این کشور بوده است.
گفتنی است، از دوازده حوزه فناوری که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است، حوزههای پزشکی، طراحی صنعتی و بیولوژی محاسباتی، تنها زمینههایی هستند که شرکتهای آمریکایی سلطه فناورانه خود را حفظ کرده و آن را تقویت نمودهاند.