سال‌ها پس از آن‌که یک میمون در پارک حیات وحش ماکائو، با استفاده از دوربین یکی از عکاسان حاضر در پارک، عکسی از خود گرفت و یک جنجال بزرگ حقوقی، مبنی بر ارائه حق کپی‌رایت این عکس سلفی برای میمون یاد شده ایجاد شد، حالا تیمی از محققین، در درخواست ثبت اختراع خود، نام یک سیستم هوش مصنوعی را به‌عنوان مخترع درج نموده‌اند. در آن زمان، دادگاه با این استدلال که طبق قانون کپی‌رایت آمریکا، حیوانات نمی‌توانند حقوق این‌چنینی داشته باشند، عکس گرفته شده توسط میمون را از جمله مصادیق خارج از حفاظت‌های کپی‌رایت دانست. باید منتظر ماند و دید که آیا سرانجام مشابه در انتظار پتنت ثبت شده و هوش مصنوعی مخترع آن خواهد بود؟
یک تیم بین‌المللی از محققین به سرپرستی رایان آبوت «Ryan Abbott»، استاد حقوق دانشگاه «Surrey» و فعال حوزه هوش مصنوعی، نخستین درخواست‌های ثبت اختراع کاملاً مستقل و بدون مخترع انسانی را برای دو اختراع «محفظه‌ها و ظروف مواد غذایی» و «چراغ هشدار» به ثبت رسانیده‌اند. سیستم هوش مصنوعی ابداعی پروفسور آبوت، دابوس «Dabus» نام دارد که برخلاف سیستم‌های رایج یادگیری ماشین، برای حل مسائل خاص آموزش ندیده است. این سیستم، به دنبال خلق و توسعه ایده‌های جدید است؛ همان چیزی که به‌طور سنتی، به‌عنوان بخش ذهنی اقدامات مبتکرانه تلقی می‌شود. نخستین اختراع دابوس، نوعی طراحی جدید برای ظروف مواد غذایی را توصیف نموده که به دلیل فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌های موجود در طرفین آن، قابلیت کنار هم قرار دادن چند ظرف را میسر می‌سازد. این امر، علاوه بر حمل ایمن‌تر آن‌ها، جابه‌جا کردن توسط بازوهای رباتیک را نیز، ساده‌تر می‌سازد. دومین اختراع نیز، به یک لامپ چشمک‌زن ریتمیک پرداخته که الگوی چشمک زدن آن، مبتنی بر فعالیت‌های عصبی و سازگار با شکل‌گیری ایده‌های جدید بوده و نادیده گرفتن این چشمک‌ها، عملاً دشوار خواهد بود.
گفتنی است که دفاتر ثبت اختراع، عمدتاً بر این نکته تأکید دارند که نوآوری‌ها، به انسان‌ها نسبت داده می‌شوند و حالا این تیم دانشگاهی، رویکرد فوق را زیر سؤال برده و اعتقاد دارند که این نگاه، می‌بایست تغییر یابد. آبوت در این خصوص می‌گوید: «این روزها، از فناوری هوش مصنوعی برای نوشتن کتاب و گرفتن عکس استفاده می‌شود؛ اما اگر یک نویسنده معمول نداشته باشید، نمی‌توانید از حفاظت‌های کپی‌رایت در آمریکا استفاده نمایید. شاید دفتر ثبت اختراع هم، همین را برای پتنت‌ها بگوید: اگر شما فردی را به‌عنوان مخترع و خالق ایده نداشته باشید، چیزی برای ثبت اختراع وجود ندارد». وی اذعان نمود که قانون‌گذاران ممکن است برای حل این مسئله، ورود نموده و تا اواسط ۲۰۲۰ میلادی، این قضیه را حل نمایند. آبوت پیشنهاد می‌کند که هوش مصنوعی، به‌عنوان مخترع پتنت به رسمیت شناخته شده و هر کسی که سیستم هوش مصنوعی به وی تعلق دارد، مالک پتنت محسوب شده، مگر آن‌که سیستم را به فرد یا نهاد دیگری فروخته باشد.
در این میان، سخنگوی دفتر ثبت اختراع اروپا، با تأکید بر پیچیدگی این موضوع اظهار داشت: «این یک اجماع جهانی است که یک مخترع، تنها می‌تواند فردی باشد که نوآوری را ارائه نموده و به صورت ابداع یک ایده یا برنامه ذهنی، در آن مشارکت داشته است. هر گونه تغییر، می‌تواند پیامدهایی فراتر از قانون ثبت اختراع، برای حقوق کپی‌رایت، مسئولیت‌های مدنی و حفاظت داده‌ها داشته باشد».
نظر به این‌که درخواست‌های مذکور ثبت اختراع، از مسیر «PCT» و در دفاتر ثبت اختراع اروپا، آمریکا و انگلیس به ثبت رسیده است، باید منتظر تصمیم هر یک از این دفاتر، در خصوص تأیید و یا عدم تأیید آن‌ها بود. گفتنی است، قانون ثبت اختراع انگلیس مصوب سال ۱۹۷۷ میلادی، بر لزوم درج افراد به‌عنوان مخترعین پتنت تأکید داشته و دفتر مالکیت فکری این کشور هم، از این موضوع آگاه است. سخنگوی این نهاد، پیرامون درخواست‌های ثبت شده اظهار داشته: «دولت معتقد است که فناوری هوش مصنوعی، می‌تواند طی یک دهه آینده، تولید ناخالص داخلی انگلیس را در حدود ۱۰ درصد افزایش دهد. از همین رو، IPO بر پاسخگویی به چالش‌های فزاینده پیش رو متمرکز است.»
