کانون پتنت ایران، در راستای سیاست ویژه حمایت از مخترعین در سراسر کشور، اقدام به برگزاری دوره جدیدی در خصوص توانمندسازی دفاتر همکار خود نموده است. در این دوره که در روزهای یک‌شنبه و دوشنبه هفته جاری، مورخ 24 و 25 شهریورماه برگزار گردید، مسئولین دفاتر همکار 24 واحد مختلف، 5 نفر از همراهان ایشان و تیم‌های مختلف کانون پتنت ایران، حضور داشته و یک برنامه فشرده توانمندسازی، متشکل از آموزش ثبت اختراع، پرسش و پاسخ و شبکه‌سازی و تعامل میان دفاتر مختلف، اجرا و پیاده‌سازی شد.
در ابتدای این جلسه دو روزه، خانم مهندس «نگار ختمی‌مآب»، مدیر آکادمی و دفاتر همکار کانون پتنت ایران، ضمن عرض خیر مقدم و تشکر از حضار گرامی، نسبت به معرفی این دوره دو روزه اقدام نموده و اعلام داشت: «زمان و محتوای در نظر گرفته شده برای برگزاری این دوره، بر اساس اولویت‌های زمانی و نیازسنجی‌های اعلام شده از طرف خود دفاتر همکار و در نتیجه طرح پایش صورت گرفته توسط کانون پتنت و بررسی پرسش‌نامه‌ها و بازخوردهای ارسالی توسط نمایندگان دفاتر همکار، انجام گرفته است. انتظار می‌رود که یادگیری مطالب مرتبط با ثبت اختراع، برقراری ارتباط مؤثر با اعضای کانون، ایجاد تعامل مؤثر و شبکه‌سازی با دیگر مسئولین و تبادل نظر و انتقال تجربه، به عنوان خروجی‌های محسوس این دوره باشند». وی با اشاره به سه نکته توجه به مباحث مالکیت فکری، شرح وظایف مسئولین و لزوم در نظر داشتن مهارت‌های نرم مسئولین اظهار داشت: «دوره حاضر، نقطه آغازی برای یک برنامه ادامه‌دار خواهد بود. در همین راستا و در مرحله اول، لازم است تا دوره‌هایی به منظور همسان‌سازی نیازها و سطح اطلاعاتی دفاتر برگزار گردد. در مراحل بعدی، برگزاری دوره‌های پیشرفته‌تر مالکیت فکری، تمرکز بر مهارت‌های نرمی همچون مدیریت زمان، اصول مذاکره، پرزنت کردن و ...، به عنوان مسائل مهمی هستند که بایستی مد نظر قرار گیرند. در این میان، هم‌اندیشی و انتقال تجربه نیز، به عنوان خروجی‌های همیشگی و بسیار حائز اهمیت دوره‌ها خواهند بود.»
در ادامه روز نخست، جناب آقای دکتر «امیرحسین برنایی»، مدیر عامل شرکت ایده‌سازان عصر آفتاب و مدرس مورد تأیید کانون پتنت ایران، نسبت به ارائه مطالب آموزشی در خصوص ثبت اختراع و مالکیت فکری، مطالبی را ارائه نمودند. دکتر برنایی که با آمارگیری از حضار و ارزیابی آن‌ها نسبت به سطح اطلاعاتی در حوزه ثبت اختراع دوره را آغاز نموده بود، هر از چندگاهی سؤالاتی مطرح نموده و با درگیر نمودن حضار در خصوص مسائل موجود، از ایجاد یک جلسه خشک و صرف آموزشی خودداری نمود. از جمله آیتم‌های مطرح شده در این دوره که بخشی از آن نیز در روز دوم ادامه یافت، می‌توان به معرفی انواع مالکیت فکری (شامل علائم تجاری، طراحی‌های صنعتی، پتنت‌ها، کپی‌رایت و حقوق وابسته و نشان‌های جغرافیایی) و انتخاب گزینه مناسب برای حفاظت از دارایی‌های فکری اشاره نمود.
در بخش آموزشی این دوره دو روزه، پس از معرفی کلی انواع دارایی‌های فکری، تمرکز بیشتر بر حوزه ثبت اختراع متمایل بود. در این میان، الزامات ثبت اختراع، به عنوان یکی از موارد اصلی و بسیار مهم که همواره چالشی بزرگ برای مخترعین، دفاتر همکار، کانون پتنت و حتی ارزیابان دفاتر معتبر ثبت اختراع در جهان است، به صورت مشروح مورد بررسی قرار گرفت و برای کلیه الزامات شکلی و ماهوی، توضیحات و مثال‌های جالبی ارائه گردید. در بخش الزامات ماهوی، با شرح الزاماتی همچون موضوعات قابل ثبت «Patentability Subject Matter»، الزام نوآوری، الزام کاربردهای صنعتی یا مفید بودن و همچنین الزام گام ابتکاری به عنوان مهم‌ترین الزامی که در بسیاری از موارد موجب رد درخواست‌های ثبت اختراع می‌گردد، پرسش و پاسخ‌های بسیاری شکل گرفت و به نکات شایان ذکری اشاره شد. در ادامه کارگاه نیز، می‌توان به ثبت اختراع موقت «Provisional» به عنوان یک راهکار ساده و مؤثر برای ثبت اولیه درخواست و استفاده از یک بازه یک ساله برای ایجاد تأخیر در ثبت دائم و همچنین درخواست «PCT» به عنوان یک راهکار مؤثر برای ثبت درخواست‌ها در کشورهای بیشتر و خرید یک بازه زمانی طولانی‌تر برای اقدامات بعدی ثبت اختراع در سایر دفاتر، اشاره نمود.
گفتنی است که در روز نخست دوره، جناب آقای مهندس «مهدی ضیغمی»، مدیر کانون پتنت ایران نیز، در یک بازه حدوداً دو ساعته، با معرفی کوتاه و اجمالی کانون پتنت ایران و تلاش فراوان این واحد برای شکل‌گیری فرایند صحیح آموزشی در کشور در حوزه مالکیت فکری، به اعلام برنامه‌های آتی کانون پرداخت و از احتمال به‌روزرسانی آیین‌نامه ثبت اختراع خارجی، در راستای هدفمندی بیشتر حمایت از مخترعین خبر داد. وی با اشاره به اینکه آیین‌نامه جدید در راستای حمایت از دفاتر همکار کانون بوده، از برنامه‌های جدید این دفتر و همکاری‌های قابل توجه کانون با نهادهای مختلف، از جمله معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت علوم و دانشگاه آزاد اسلامی سخن به میان آورد. وی در خصوص ارزیابی و انتخاب دفاتر برتر همکار به کمک یک مدل رسمی‌تر نیز اعلام نمود: «کمیته مشترکی میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم تشکیل می‌گردد که کانون پتنت نیز دبیر این کمیته خواهد بود و از این پس، کمیته مسئولیت ارزیابی‌های دفاتر را بر عهده خواهد داشت». ضیغمی همچنین از برنامه‌ای تحت عنوان «هفته‌های پتنتی» صحبت به عمل آورد که بر اساس آن و در راستای سیاست‌های کلان در نظر گرفته شده، در سال آینده تیم کانون اقدام به حضور در دانشگاه‌های مختلف فعال می‌نماید.
در روز دوم دوره، فرایند آموزش گام‌به‌گام چگونگی ارسال درخواست توسط دفاتر همکار، توسط سرکار خانم «سمانه میرچی»، مدیر واحد ثبت اختراعات کانون پتنت ایران ارائه گردید. وی با اشاره به لزوم مطالعه و بررسی آیین‌نامه‌ها و همچنین بخش سؤالات متداول و راهنمای ارائه شده در سایت کانون پتنت، توسط مسئولین دفاتر، فرایند گام‌به‌گام ثبت یک درخواست جدید در پرتال کانون را شرح داد. در این راستا، فرایند ثبت یک درخواست، به صورت عملی در پرتال انجام گرفت.
در ادامه، دکتر «مهدی عطاپور»، مشاور کانون پتنت ایران نیز، اقدام به شرح فرایند ارزیابی اولیه در کانون پتنت ایران نمود. عطاپور با تأکید بر اهداف مورد نظر برای بررسی اولیه و نقش قابل توجه دفاتر همکار در خلال این مسئولیت بزرگ اعلام داشت: «هدف از بررسی اولیه، رعایت الزامات کانون پتنت، بررسی موضوع تقاضانامه، رعایت الزامات شکلی و همچنین افزایش کیفیت و سرعت در فرایند ارزیابی ماهوی است و فعالیت دفاتر و همکاری آن‌ها، می‌تواند تسریع و تسهیل این فرایند را به دنبال داشته باشد». وی در ادامه نیز هشت مرحله به شرح ذیل را، برای ارزیابی اولیه معرفی نمود:
۱. تطبیق اسامی متقاضیان در پرتال با فرم‌های تعیین مالکیت و تعهدنامه
۲. بررسی فرم‌های تعیین مالکیت و تعهدنامه
۳. بررسی بخش‌های مختلف پرتال
۴. بررسی ارسال شرح اختراع در قالب کانون پتنت
۵. بررسی موضوع درخواست ثبت اختراع
۶. بررسی شرح اختراع و مستندات
۷. جستجوی مقدماتی و بررسی سابقه خودافشایی
۸. بررسی اختراع واحد در تقاضانامه واحد
در بخش بعدی دوره، یک فرصت پرسش و پاسخ برای حضار در نظر گرفته شد که مسئولین دفاتر، سؤالات و چالش‌های خود در مسیر فعالیت‌هایشان را مطرح نمودند. در این مسیر، خانم میرچی و آقای عطاپور، به مسائل مربوط به ثبت اختراع خارجی و جناب آقای مهندس «صبا شرف‌الدین‌زاده»، مدیر واحد تجاری‌سازی کانون پتنت ایران نیز، به موارد مربوط به سیاست‌گذاری و اهداف کلان کانون در مسیر مسئولیت دفاتر و حمایت از مخترعین برای ثبت اختراعات در دفاتر خارجی پرداختند. از جمله موارد مهمی که در این بخش مطرح گردید، الزام دفاتر بر ارزیابی اولیه درخواست‌ها تنها بر مبنای 4 پارامتر اول ذکر شده در بالا بود و بر این اساس، لازم است بررسی موضوع، شرح و مستندات اختراع و همچنین جستجوی مقدماتی و بررسی اختراع واحد، توسط تیم متخصص مربوطه کانون پتنت ایران انجام گیرد و لذا، دفاتر نمی‌توانند درخواستی را بر این مبنا رد نمایند.
از جمله نکات برجسته و جالب این دوره توانمندسازی، بهره‌گیری از تجارب سرکار خانم مهندس «اکرم طاهری»، مسئول دفتر همکار کانون پتنت ایران در دانشگاه امیرکبیر بود که با توجه به قدمت همکاری ایشان با کانون پتنت و همچنین عملکرد بهتر دفتر همکار دانشگاه امیرکبیر، فرایند انتقال تجربه خوبی مهیا گردید. در این میان، خانم طاهری به فعالیت‌های گسترده دانشگاه امیرکبیر در راستای مالکیت فکری و تمرکز دفتر پتنت این دانشگاه بر سه حوزه مرجع استعلام درخواست‌های داخلی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و دفتر همکار کانون پتنت ایران اشاره نمود. وی در خصوص ایجاد سیاست‌های اهمیت به ثبت اختراعات خارجی در این دانشگاه و افزایش تمایل دانشگاه برای همکاری با کانون پتنت ایران و ارائه تعداد درخواست‌های بیشتر برای ثبت در خارج از کشور اعلام نمود که پیش از این، سیاست کلی دانشگاه برای دفاع از تز دکتری، ارائه دو مقاله بود که با توجه به سیاست‌های جدید دانشگاه، می‌توان به جای یکی از مقالات، یک درخواست تأیید ماهوی شده توسط کانون پتنت را نیز، از دانشجویان قبول نمود.
در بخش پایانی این دوره دو روزه نیز، خانم ختمی‌مآب با تشکر مجدد از حضار برای شرکت در این دوره و آرزوی مفید بودن آن برای همه حاضرین، به بیان پارامترهایی مهم در خصوص توانایی‌های دفاتر همکار پرداخت. وی در این خصوص اظهار داشت: «فعال و پویا بودن، هدفمند بودن، برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبان، توانایی مذاکره با مسئولان کلیدی سازمان، آشنایی با مباحث ثبت اختراع، تعامل مناسب با کانون پتنت، شبکه‌سازی مؤثر، نهادینه کردن فرهنگ درآمدزایی از پژوهش و فناوری در سازمان، مدیریت زمان و همراستا دانستن اهداف کانون با اهداف خود و سازمان، از جمله مواردی است که باید دفاتر همکار، توجه ویژه‌ای به آن‌ها اختصاص دهند.»
گفتنی است که کانون پتنت ایران، به‌عنوان واحد همکار معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و یک نهاد سیاست‌گذار، مأموریت دارد تا با تمرکز بر مؤسسات علمی و پژوهشی و مراکز نوآور به‌عنوان نیروی پیشران نوآوری در کشور، ضمن حمایت از دستاوردهای فکری آن‌ها در قالب ثبت اختراع در ادارات ثبت اختراع معتبر جهان، آن‌ها را با اهمیت و ضرورت پتنت (ثبت اختراع) آشنا ساخته تا از یک طرف، جایگاه کشور را در کسب شاخص‌های نوآوری و مالکیت فکری ارتقا داده و از طرف دیگر، زمینه‌های لازم را برای تشکیل دفاتر انتقال فناوری در راستای درآمدزایی برای دانشگاه‌ها و ورود آن‌ها به دانشگاه‌های نسل سوم، فراهم نماید. بر همین اساس، کانون پتنت ایران از طریق همکاری با نهادهای علمی و پژوهشی و مراکز نوآور کشور، در قالب تشکیل دفاتر همکار، اقدام به حمایت از این دفاتر می‌نماید.
