رقابت فزاینده در صنعت خودروهای خودران، موجب شده است تا درخواستهای ثبت اختراع مرتبط با این موضوع، با رشدی بیسابقه مواجه شود. بنا بر آمار ارائه شده در این خصوص، تعداد درخواستهای به ثبت رسیده در سال ۲۰۰۹ میلادی، در حدود ۱۳۵۸ پرونده بوده که با روند افزایشی، در سال ۲۰۱۸ میلادی به ۱۴۴۸۷ مورد رسیده است. در طی سالهای اخیر، این روند صعودی بیشتر مشهود بوده و از سال ۲۰۱۶ میلادی به اینسو، تعداد پروندهها رشدی چهار برابری را تجربه نموده است.
شاید از زمان اختراع هواپیما به اینسو، فناوری هدایت خودکار را بتوان یکی از بزرگترین پیشرفتهای انسان در حوزه حملونقل دانست که علاوه بر تغییر بنیادین بازارهای فعلی، رقابتی شدید بین غولهای فناوری جهان پدید آورده است. این رقابت فزاینده، به شرکتهای خودروساز منحصر نبوده و برخی از مشهورترین غولهای فناوری جهان، از جمله گوگل، اپل و سامسونگ را نیز به خود جذب نموده است. اگرچه بیست سال پیش، این ایده که روزی شرکتهای نرمافزاری و ارتباطی به یک بازیگر عمده در توسعه صنعت حملونقل بدل میشوند کاملاً دور از ذهن بود، اما امروزه این مسئله به یک موضوع کاملاً پذیرفتنی بدل شده است.
با وجود اینکه انتظار میرود که تا سال ۲۰۲۵ میلادی، خودروهای کاملاً خودران وارد بازار نشوند، اما در حال حاضر هم بسیاری از فناوریهای مرتبط با آنها توسعه یافته و تجاریسازی شده است. در همین راستا، هزاران پتنت نیز برای محافظت از حقوق مالکیت فکری این دستاوردها به ثبت رسیده است. از دیدگاه حفاظت از حقوق مالکیت فکری، فناوریهای هدایت خودکار وسایط نقلیه، با پیچیدگیهایی همراه است. این امر، بهویژه در حوزه ثبت اختراع، نمود بیشتری مییابد؛ بهطوری که توسعه فناوری خودروهای خودران، باعث شده است که دفاتر ثبت اختراع، با گونه جدیدی از نوآوریها روبرو شوند که ویژگیهای «ICT» را با فناوریهای معمول خودروها ترکیب مینماید. بدیهی است که ارزیابی شرایط و الزامات ثبت اختراع و در مقیاس کلانتر، رصد و تصمیمگیری پیرامون نقض این نوع پتنتها، تا حدی دشوار خواهد بود.
نکته جالب دیگری که از تحلیل روند پتنت در حوزه خودروهای خودران میتوان به دست آورد، بازیگران برتر فعال در این حوزه است. بنا بر آمار حاصل از پایگاه داده «IPlytics Platform»، سه خودروساز تویوتا، فورد و جنرال موتورز، به ترتیب با ۱۱۴۳، ۱۰۹۶ و ۶۸۴ درخواست، در ردههای اول تا سوم جای گرفته و شرکتهای آلفابت (شرکت مادر گوگل) و اینتل با ۵۷۲ و ۵۲۱ درخواست، در ردههای بعدی قرار دارند. هیوندای، سامسونگ، «LG»، اوبر و کوآلکام نیز، دیگر شرکتهای فهرست ده شرکت برتر ثبت اختراع در صنعت خودروهای خودران و فناوریهای وابسته را تشکیل میدهند. حضور شش شرکت آمریکایی و چهار شرکت آسیایی در این فهرست، حاکی از این مطلب است که اروپا در زمینه توسعه و تجاریسازی فناوریهای هدایت خودکار، تا حدی از رقبای خود عقب افتاده است.
اگر روند ثبت درخواستها را از منظر کشورها و سیستمهای پتنت آنها بنگریم، آمریکا با ۲۸۴۷۹ درخواست، در رده نخست جای گرفته و ژاپن و چین با ۱۰۵۰۵ و ۹۲۰۸ درخواست، در ردههای دوم و سوم جای دارند. حضور آلمان در رده چهارم و بالاتر از دفتر ثبت اختراع اروپا، از نکات جالب پتنتهای حوزه خودروهای خودران به حساب میآید. لازم به ذکر است که سه بخش مهندسی برق، مهندسی مکانیک و ابزارآلات، بیشترین توزیع موضوعی پروندههای ثبت اختراع را به خود اختصاص دادهاند.