دفتر ثبت اختراع اروپا (EPO)، پس از بحث و بررسیهای فراوان، تصمیم به رد دو درخواست ثبت اختراع جنجالی و عجیبوغریب گرفت. این درخواستها که دستگاهی به نام «DABUS» را بهعنوان مخترع معرفی نموده بود، همهمهای فراوان بین صاحبنظران و متخصصین ثبت اختراع پدید آورد. در واقع، همه کارشناسان و فعالان این حوزه، منتظر آرای دفاتر ثبت اختراع معتبری مانند دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا و دفتر ثبت اختراع اروپا، در ارتباط با تأیید یا رد اعتبار این درخواستها بودند. تصمیمی که نه تنها میتواند قوانین ثبت اختراع و فرایندهای مربوطه را دچار تغییراتی نماید، بلکه بر سایر حقوق مالکیت فکری همچون کپیرایت نیز، اثری مستقیم خواهد داشت.
بحث حفاظت از داراییهای نامشهودی که از سوی انسانها خلق نشده است، به سالها پیش و گرفتن یک عکس سلفی از سوی یک میمون، در پارک حیاتوحش ماکائو باز میگردد. در آن زمان، یک جنجال حقوقی بزرگ بر سر این موضوع پدید آمد که آیا حق کپیرایت این اثر قابلیت اعطا دارد یا خیر. در نهایت، با این استدلال که حیوانات نمیتوانند چنین حقوقی داشته باشند، درخواست مذکور از سوی دادگاه رد شد. پس از گذشت سالها از این موضوع و با توسعه خیرهکننده هوش مصنوعی در طی سالهای اخیر، یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه «Surrey»، با این ایده که هوش مصنوعی قادر به اختراع و ابداع است، دو اختراع «محفظهها و ظروف مواد غذایی» و «چراغ هشدار» را با ذکر نام «DABUS» بهعنوان مخترع آنها، در سیستمهای پتنت آمریکا، اروپا و انگلیس به ثبت رسانیدند. سیستم مذکور، بر خلاف رویه رایج در سیستمهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، برای حل مسائل خاص آموزش ندیده و به دنبال خلق و توسعه ایدههای جدید است.
دفتر ثبت اختراع اروپا پس از گذشت چند ماه و انجام بررسیهای دقیق، با این استدلال که الزامات «EPC» مبنی بر وجود یک مخترع انسانی و نه یک ماشین در این درخواستها احراز نشده است، درخواستهای مذکور به شمارههای «EP18275163» و «EP18275174» را رد نمود. جلسه بررسی این موضوع، در تاریخ ۲۵ نوامبر سال گذشته میلادی و به صورت غیرعلنی برگزار گردید و مسئولان «EPO»، پس از شنیدن اظهارات متقاضیان، نسبت به صدور حکم اخیر اقدام نمودند.
گفتنی است که پیش از این نیز، سخنگوی دفتر ثبت اختراع اروپا، با اذعان به پیچیدگی این موضوع اظهار داشت: «این یک اجماع جهانی است که مخترع تنها میتواند فردی باشد که نوآوری را ارائه نموده و به صورت ابداع یک ایده یا برنامه ذهنی، در آن مشارکت داشته باشد. هر گونه تغییر، میتواند پیامدهایی فراتر از قانون ثبت اختراع، برای حقوق کپیرایت، مسئولیتهای مدنی و حفاظت دادهها داشته باشد». با توجه به تأکید صورت گرفته در وبسایت رسمی «EPO»، مبنی بر در نظر گرفتن ژانویه سال ۲۰۲۰ بهعنوان تاریخی برای تصمیمگیری منطقی بر سر این موضوع ، احتمال تصویب قانونی جدید نیز در این خصوص وجود دارد. چیزی که رایان آبوت (Ryan Abbott)، سرپرست تیم تحقیق هم به آن اشاره داشته و امیدوار است تا اواسط سال ۲۰۲۰، ورود سیاستگذاران به این حوزه، بتواند این چالش را مرتفع نماید.