به نظر میرسد که در آیندهای نه چندان دور، صنعت خودروسازی به استقبال جنگی تمام عیار پیرامون حقوق مالکیت فکری خواهد رفت. رقابت فزاینده و همه جانبه موجود در این صنعت، با استفاده گسترده از فناوریهای ارتباطی در نسلهای جدید خودروها، بهویژه وسایط نقلیه دارای فناوری هدایت خودکار، پای بازیگران جدیدی را نیز به این عرصه باز نموده است. با ورود بازیگران جدید به حوزه خودروسازی، به نظر میرسد که این صنعت نیز مشابه با دیگر صنایع حساس به پتنت، همچون داروسازی، باید خود را برای ظهور دعاوی حقوقی گسترده و جنجالی آماده نماید.
تاریخچه توسعه و تکامل صنعت خودرو، حاکی از آن است که این صنعت دیرینه، همواره با نظمی از پیش تعیین شده همراه بوده که بازیگران پیشرویی همچون فورد، جنرال موتورز و تویوتا، در آن نقشآفرینی عمده را به عهده داشتهاند. از سوی دیگر، در سالهای اخیر و با شدت گرفتن رقابتها در این حوزه، پتنت به یک ابزار کلیدی در صنعت اتومبیل مبدل شده و بسیاری از خودروسازان بزرگ، به صورت چشمگیری فعالیتهای خود را در این حوزه افزایش دادهاند. این روند، با توسعه نسلهای جدید خودروها و تمایل برای ارائه خودروهای نیمهخودران و خودران، با روند صعودی قابل توجهی همراه شده است. بنا بر گزارشهای انتشار یافته پیرامون روند ثبت اختراع در خودروهای خودران، تعداد درخواستهای به ثبت رسیده در سال ۲۰۰۹ میلادی، در حدود ۱۳۵۸ پرونده بوده که با روندی صعودی، در سال ۲۰۱۸ میلادی به ۱۴۴۸۷ مورد رسیده است. در طی سالهای اخیر، این روند تصاعدی بیشتر مشهود بوده و از سال ۲۰۱۶ میلادی به اینسو، تعداد پروندههای ثبت اختراع، با رشدی چهار برابری همراه بوده است. با این حال، تغییر ظریف و در عین حال کلیدی ورود شرکتهای فناور بزرگی نظیر گوگل، سامسونگ و اپل به بازی در این میدان جدید، میتواند تغییرات محسوسی را به دنبال داشته باشد.
از دیرباز، خودروسازان بزرگ خواستار ظهور دعاوی پتنت در این صنعت نبودهاند. حتی برخی از این شرکتهای بزرگ و نامدار، بدون اینکه تمایلی برای ورود به ادعاهای نقض پتنت داشته باشند، به دنبال اتخاذ استراتژیهای خلاقانه برای بهرهمندی از سبدهای پتنت موجود در این صنعت هستند. با این حال، شرکتهای فناوری که عمدتاً در حال توسعه فناوریهای ترکیبی در صنعت خودرو هستند، افکار نسبتاً متفاوتی را دنبال میکنند. این دو دسته از شرکتها، انگیزهها و رویکردهای متفاوتی نسبت به ثبت اختراع داشته و به نظر میرسد که شرکتهای فناور در مقایسه با خودروسازان سنتی، استراتژیهای تهاجمیتری را در این زمینه اتخاذ میکنند.
یک مثال خوب برای وضعیت شکننده فعلی و احتمال آغاز دعاوی گسترده در صنعت خودرو، کنفرانس اخیر این صنعت در آسیا میباشد. در این کنفرانس، گفتگوهای بسیاری میان خودروسازان چینی و شرکتهای فناور فعال در صنایع ارتباطی صورت گرفت که تمرکز اصلی بیشتر آنها، بر نرخ حق امتیاز مجوزهای بهرهبرداری مرتبط با فناوری بیسیم بود. اگرچه از نظر تاریخی میتوان این روند را ادامهای از سیاستهای غالب موجود در این صنعت، یعنی تمایل شرکتهای خودروساز بزرگ برای همکاری و تبادل مجوزهای بهرهبرداری از پتنت دانست، اما به نظر میرسد که مسئله به این سادگیها هم نیست.
اگر مذاکرات به خوبی ادامه نیافته و در نتیجه صدور مجوز بهعنوان یک استراتژی پایدار، نتواند نیازمندیها و انتظارات طرفین را برآورده سازد، استراتژیهای فعلی نیز با تغییرات قابل توجهی روبرو میشوند. نتیجه احتمالی، یک جنگ گسترده بر سر پتنتها بوده که از یکسو، تشدید نوآوری را به جهت رقابت بیشتر برای ثبت اختراع و اخذ گواهی ثبت اختراع حاصل نموده و از سوی دیگر، پروندههای حقوقی بزرگ و پیچیدهای را در اقصی نقاط جهان به دنبال خواهد داشت. مثال بارز این امر، رویارویی جدی نوکیا و دایملر بر سر حق امتیاز مجوزهای بهرهبرداری از پتنت است که دو شرکت را به چالشهای حقوقی عجیبی کشانده است.