بررسیها در خصوص فعالیتهای ثبت اختراع، حاکی از آن است که شرکتهای فناور چینی، موفق به پیشی گرفتن از رقبای آمریکایی خود شدهاند. بر اساس آمار منتشر شده، چین در ۹ گروه از مجموع ۱۰ گروه فناوریهای پیشرفته، از جمله بلاکچین و هوش مصنوعی، در صدر کشورهای جهان قرار دارد.
چین در سال ۲۰۱۷ میلادی، با اختصاص تقریباً ۴۹ درصد از پروندههای ثبت اختراع به حوزههای دهگانه فناوریهای پیشرفته، موفق به قرار گرفتن در صدر فهرست کشورهای فعال در حوزه ثبت اختراع گردید. در سالهای اخیر، این کشور با تلاش برای ایجاد یک اقتصاد دانشبنیان و مبتنی بر نوآوری، سرمایهگذاری وسیعی در حوزههای مختلف فناوری داشته و با تسهیل مسیر حرکتی شرکتهای فناور خود، بهبود و تقویت سیستمهای مالکیت فکری را بهعنوان یک زیرساخت کلیدی، در اولویت قرار داده است.
مطالعات صورت گرفته که بر ده گروه فناوری، شامل «هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی، دارو، خودروهای خودران، بلاکچین، امنیت سایبری، واقعیت مجازی، باتریهای لیتیوم یونی، پهپادها و پلیمرهای هادی» متمرکز است، تجزیهوتحلیل اسناد ثبت اختراع طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ میلادی را در بر دارد. بر اساس این مطالعات، شرکتهای چینی در تمامی حوزههای معرفی شده، به جز محاسبات کوانتومی، در صدر قرار دارند. آمریکا با پیشگامی در محاسبات کوانتومی و قرار گرفتن در رده دوم در ۷ حوزه (به جز پلیمرهای هادی و باتریهای لیتیوم یونی)، خود را بهعنوان یکی از رقبای قدرتمند چین معرفی نموده است. ژاپن، کره جنوبی، آلمان و کانادا، از دیگر کشورهای فعال در این حوزهها محسوب میشوند.
لازم به تأکید است که سیاستگذاران چینی، چشمانداز بلندپروازانهای را برای پیشگامی در حوزه محاسبات کوانتومی نیز در نظر گرفته و در تلاش هستند تا تنها حوزه استراتژیکی که هنوز هم تحت سیطره آمریکا است را از چنگ این کشور در آورند. در همین راستا، چین در خصوص تحقیقات کوانتومی، یک مگاپروژه تعریف نموده که هدف آن، دستیابی به موفقیتهای چشمگیر تا سال ۲۰۳۰ میلادی است.
بازوهای اصلی چین برای هژمونی جهانی در فناوریهای پیشرفته، چهار شرکت تنسنت (Tencent)، علیبابا (Alibaba Group)، بایدو (Baidu) و هوآوی (Huawei) هستند که آنها را تحت عنوان «BATH» مینامند. جالب اینجا است که این رقابت فناورانه بین چین و آمریکا که متأثر از جنگ تجاری دو کشور هم میباشد، شرکتهای مذکور را تحت تأثیر خود قرار داده است. اخبار مرتبط با متهم کردن هوآوی به سرقت اسرار تجاری و اعمال محدودیتهای تجاری علیه این شرکت که با واکنش هوآوی در مذاکرات صدور مجوز با شرکتهای آمریکایی همراه گردیده، از جمله پیامدهای این موضوع است.
البته باید به این نکته کلیدی اشاره نمود که با وجود پیشی گرفتن چین در تعداد پتنتها، هنوز هم شرکتهای آمریکایی از منظر کیفی در صدر قرار دارند؛ بهطوری که از ۱۰۰ نوآور برتر در گروههای دهگانه فناوری، ۶۴ شرکت آمریکایی بوده و تنها یک شرکت چینی در بین آنها وجود دارد. بدیهی است که این وضعیت، احتمالاً در طی یک دهه آینده تغییر خواهد کرد و با توجه به بودجه ۴۶۰ میلیارد دلاری چین در حوزه علم و فناوری، شرکتهای چینی حرفهای زیادی برای گفتن خواهند داشت.