دانشگاه علم و فناوری خلیفه (Khalifa University of Science and Technology)، با هدف تسریع تجاریسازی یکی از فناوریهای توسعهیافته در این دانشگاه، اقدام به واگذاری حقوق مالکیت فکری مربوطه به یک استارتآپ محلی نموده است. این دانشگاه که از مراکز مهم علمی و پیشگام نوآوری در ابوظبی محسوب میشود، مجوز بهرهبرداری از فناوری پتنت شده خود برای دستگاه خانگی نظارت و رصد قلب را، به استارتآپ «Twinkle Heart» واگذار نموده تا مراحل توسعه و تجاریسازی آن، با سرعت بیشتری انجام گیرد.
این روزها، نقش دانشگاهها با تغییرات قابل توجهی همراه شده و دیگر تنها مکانی برای تحصیل و پژوهش صرف نیستند. نقش فزاینده فناوری و نوآوری در جوامع، موجب شده که دانشگاهها در قالب پارادایم «دانشگاه کارآفرین»، به یکی از ارکان مهم توسعه نوآوری بدل شوند. در این میان، با توجه به محدودیتهای دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی برای بهرهبرداری از فناوری و تجاریسازی آن، صدور مجوز بهرهبرداری از پتنت، به یک ابزار کارآمد برای آنها بدل شده است. مثال بارز این موضوع، اقدامات و استراتژیهای دانشگاه خلیفه است. یکی از فناوریهای توسعه یافته در این دانشگاه، به مادران امکان میدهد تا ضربان و فعالیتهای قلبی جنین خود را در خانه رصد نموده و تحت کنترل داشته باشند. نظر به پتانسیل موجود در این فناوری و علاقهمندی یک استارتآپ محلی برای توسعه و تجاریسازی آن، دانشگاه خلیفه نیز اقدام به اعطای مجوز بهرهبرداری از پتنت مربوطه به این استارتآپ نموده است.
فناوری مذکور، توسط سعید التنیجی (Saeed Alteneiji)، از فارغالتحصیلان دانشکده مهندسی زیستپزشکی دانشگاه خلیفه و تحت نظارت دکتر احسان خاندوکر (Ahsan Khandoker)، از اعضای هیئتعلمی این دانشگاه توسعه یافته و مرکز نوآوری دانشگاه خلیفه (Khalifa Innovation Center) نیز، نقشی کلیدی در توسعه و ساخت دستگاه مربوطه داشته است. خاندوکر، با ابراز خشنودی از این صدور مجوز اظهار داشته: «مایه افتخار است که بخشی از نتایج فعالیتهای تحقیقاتی من، توسط یک استارتآپ محلی، به یک محصول تجاری آماده ورود به بازار بدل شده و مردم را منتفع مینماید».
لازم به ذکر است که دستگاه رصد وضعیت قلب جنین، در ابتدا با هدف کمک به پزشکان و ماماهای بیمارستانی توسعه یافت. با این وجود، با توجه به ویژگیهای منحصربهفردی نظیر قابلحمل بودن، قیمت مناسب، سهولت در استفاده و ایمنی فرآیند برای زنان باردار، استراتژی توسعه آن با تغییراتی همراه گردیده و برای عرضه خانگی آماده شد.
گفتنی است که این نخستین نمونه از فعالیتهای صدور مجوز دانشگاه خلیفه به استارتآپهای علاقهمند نبوده و این دانشگاه، استراتژی ویژهای را در این خصوص دنبال مینماید. سخنان معاون این دانشگاه، به خوبی این استراتژی را تأیید میکند: «ما از استارتآپهایی که توسط کارآفرینان اماراتی تأسیس شده و در تلاش برای توسعه و مشارکت در اکوسیستم نوآوری هستند، استقبال نموده و حقوق مالکیت فکری و بهطور خاص، حقوق پتنتهای خود را به آنها واگذار میکنیم». دانشگاه خلیفه، هماکنون در صدر دانشگاههای برتر امارات قرار داشته و بیش از ۱۴۰ صدور مجوز موفق را تجربه نموده است. ۳۶۰ پرونده ثبت اختراع و ۴۰۰ اختراع افشا شده از سوی این دانشگاه، پتانسیلهای موجود برای صدور مجوز را به خوبی نشان میدهد. معاونت این دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش، با تأکید بر سرمایهگذاری در فعالیتهای تحقیق و توسعه و صدور مجوز فناوریهای حاصل، این استراتژی را در راستای حرکت به سمت اقتصاد دانشبنیان دانسته است.