در حالی‌که شمار مبتلایان به ویروس کووید-۱۹ روزبه‌روز افزایش یافته و تلاش شرکت‌های دارویی و نهادهای دولتی پشتیبان آن‌ها برای ساخت واکسن و محصولات درمانی ادامه دارد، شرکت «گیلیاد» (Gilead Sciences) که یکی از پیشگامان این حوزه می‌باشد، دست به اقدامی نادر و منحصربه‌فرد زده است. این شرکت، مجوز رایگان بهره‌برداری از داروی رمدسیویر (Remdesivir) به‌عنوان یکی از گزینه‌های درمانی بالقوه در مبارزه با بیماری کرونا را، به پنج تولیدکننده داروهای عمومی در هند و پاکستان اعطا نموده است. این اقدام گیلیاد، با هدف سرعت بخشیدن به توسعه زنجیره تأمین و کمک به رفع تقاضای موجود انجام گرفته است.
در بحبوحه اخبار و گزارشات مختلف پیرامون آخرین مبتلایان و تعداد قربانی‌های بیماری کرونا، بسیاری از فناوران در تلاشند تا راهی برای مقابله با این اپیدمی وحشتناک بیابند. محققین فردی و شرکت‌ها، بر شاخه‌های مختلفی متمرکز شده‌اند: گروهی به دنبال یافتن دارویی برای کاهش اثرات سوء بیماری و در حالت خوش‌بینانه، تولید واکسنی برای جلوگیری از مبتلا شدن به ویروس هستند. گروهی دیگر، طراحی و ساخت کیت‌های تشخیصی جدید با هزینه و زمان کمتر را هدف قرار داده‌اند و گروهی نیز، به دنبال تولید ماسک‌ها، تجهیزات و مواد ضدعفونی‌کننده با قابلیت جلوگیری از سرایت بیماری هستند. در این میان، داروی آزمایشی شرکت گیلیاد که خبرهایی از نتیجه موفق آن در آمریکا و فرانسه به گوش می‌رسد، بیشترین امیدواری برای یافتن یک داروی اثربخش را پدید آورده است. سازمان غذا و داروی آمریکا، با صدور یک مجوز اضطراری برای تولید و عرضه این دارو در آمریکا، به این امیدواری‌ها رسمیت بخشیده و پس از اقدام دولت ژاپن برای اخذ مجوز و تولید این دارو، موافقت‌نامه‌های جدیدی با تولیدکنندگان دارویی در هند و پاکستان نیز به امضا رسیده که می‌تواند زنجیره تأمین دارو را گسترده‌تر از قبل نماید.
گفتنی است که دانشمندان چینی هم، به اثربخش بودن رمدسیویر اعتقاد داشته و در همین راستا، اقدام به ثبت اختراع آن از سوی یک مؤسسه ویروس‌شناسی در چین نمودند. جالب‌تر این‌که این دارو (با اشاره کلی به خانواده کرونا ویروس)، سه سال قبل از سوی گیلیاد در چین به ثبت رسیده و این خود یک چالش بزرگ در حوزه مالکیت فکری محسوب می‌شود. با این وجود، با توجه به اقدام انسان‌دوستانه گیلیاد در اعطای مجوز رایگان برای تولید این دارو، شاید این شرکت هیچ‌گاه به دنبال شکایتی از چین نباشد.
بنا بر اعلام شرکت گیلیاد، قراردادهای غیرانحصاری و داوطلبانه این شرکت برای صدور مجوز بهره‌برداری از داروی رمدسیویر، با شرکت‌های مایلن (Mylan)، فروزسانز (Ferozsons Laboratories)، هترو (Hetero Labs)، کیپلا (Cipla) و جوبیلانت لایف ساینس (Jubilant Lifesciences) منعقد شده و آن‌ها قادر خواهند بود تا بدون پرداخت حق امتیاز، داروی مذکور را تا زمانی که سازمان جهانی بهداشت، پایان بیماری کرونا را اعلام نکرده و یا دارو یا واکسن دیگری برای درمان یا پیشگیری از این بیماری یافت نشده است، تولید و عرضه نمایند. این شرکت‌ها، مجاز خواهند بود تا نسخه عمومی این دارو را که برای ۱۲۷ کشور جهان تولید می‌شود، با قیمت دلخواه خود به فروش برسانند که البته توزیع و عرضه در کشورهای با درآمد پایین، در اولویت خواهد بود. این موضوع، در راستای اهداف گیلیاد مبنی بر افزایش دسترسی به داروی ضدویروس در کشورهای درحال‌توسعه اتخاذ شده است.
لازم به ذکر است که در اوج تلاش‌های فناورانه برای یافتن راهکارهای درمانی و مقابله با ویروس کرونا که همانند یک مسابقه به شدت رقابتی به نظر می‌رسد، نوعی جو همکاری و همدلی بین‌المللی نیز پدید آمده است. بهترین مثال برای این موضوع، تصمیم سازمان جهانی بهداشت برای ایجاد یک سبد بزرگ از دارایی‌های فکری داوطلبانه مرتبط با درمان کووید-۱۹ و استقبال بسیار خوب شرکت‌ها و مؤسسات مختلف از این ایده است. استراتژی قابل تحسین گیلیاد، برای چشم‌پوشی از سود هنگفت اخذ حق امتیاز و صدور رایگان مجوزهای بهره‌برداری، نمونه‌ای دیگر از این مسئله است.
