با شیوع کووید-۱۹ و تلاشهای بیسابقه محققین و فناوران برای یافتن راهکارهای درمانی و پیشگیری از این ویروس هولناک، نهادهای مالکیت فکری و ثبت اختراع هم برنامههای متعددی برای حمایت و پشتیبانی از این تلاشها اتخاذ کردهاند. در تازهترین اقدام، دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا، خبر از یک پروژه آزمایشی برای تسریع روند ارزیابی درخواستهای ثبت اختراع با موضوع کرونا ویروس داده است. از مهمترین ویژگیهای این طرح آزمایشی، عدم نیاز به پرداخت هزینه مجزا از سوی متقاضیان، به منظور تسریع فرآیند ثبت اختراع و اولویت در ارزیابیها میباشد.
تنها چند ماه از ظهور اپیدمی نوظهور کرونا ویروس میگذرد و در طی این مدت، رقابت برای ساخت واکسن، داروهای درمانی و همچنین تجهیزات مراقبتی و بهداشتی، بهویژه ماسک و مواد ضدعفونیکننده، به شکل بیسابقهای افزایش یافته است. در این میان، برخی سیاستهای جالب و منحصربهفرد مالکیت فکری نیز، از سوی نهادهای بینالمللی اتخاذ شده که از آن جمله، میتوان به ایده ایجاد یک سبد بزرگ از داراییهای فکری داوطلبانه مرتبط با درمان کووید-۱۹ توسط سازمان جهانی بهداشت و راهاندازی سرویس اطلاعاتی پتنتهای کرونا ویروس در کره جنوبی، اشاره نمود. پروژه پایلوت «USPTO» هم، نمونه دیگری از این دست اقدامات است که با تمرکز بر حفاظت از داراییهای فکری و تسهیل این فرآیند، در دستور کار این نهاد قرار گرفته است.
بنا بر جزئیات منتشر شده، فناوریهای واجد شرایط این پروژه جدید، شامل محصولات و فرآیندهای مرتبط با کووید-۱۹ بوده و میبایست تأییدیه «FDA»، مبنی بر قابل استفاده بودن برای کووید-۱۹ را دریافت نموده باشند. به موجب این پروژه پایلوت، نهادهای خرد (Micro Entity) یا کوچکی (Small Entity) که فناوریهایی در این حوزه دارا باشند، میتوانند از مزایای این طرح استفاده نموده و درخواستهای ثبت اختراع خود را به صورت ویژه و با سرعتی بیشتر، در فرایندهای بررسی و ارزیابی قرار دهند. شرط دیگر استفاده از مزایای این طرح، این است که درخواست غیرموقت (Non-Provisional) ارائه شده، بایستی در یکی از دو گروه پتنتهای کاربردی (Utility Patent) یا پتنتهای گیاهی (Plant Patent) به ثبت رسیده باشد. در صورت احراز این شرایط و دارا بودن الزامات ثبت اختراع، ۱۲ ماه پس از حضور در این برنامه، امکان صدور گواهی ثبت اختراع فراهم میگردد. بنابر پیشبینیهای صورت گرفته، حجم پروندههایی که در این طرح آزمایشی حضور خواهند یافت، در حدود ۵۰۰ درخواست خواهد بود.
گفتنی است که برنامه مذکور، از تاریخ ۱۴ می سال جاری میلادی به اجرا درآمده و پروندههایی که یک یا چند ادعای آن مرتبط با کووید-۱۹ بوده و از سوی متقاضیان بزرگمقیاس (شرکتهای صنعتی) ارائه نشده باشند، پس از اولویتبندی و احراز شرایط، وارد فرایند ارزیابی میشوند. به نظر میرسد که این طرح، با تضمین حفاظت از داراییهای فکری در کوتاهترین بازه زمانی، انگیزه مخترعین و نوآوران برای سرمایهگذاری بیشتر و تجاریسازی سریع فناوریهای توسعهیافته را افزایش خواهد داد.