استفاده از استراتژی دیوار پتنت برای حفاظت حداکثری از محصولات دارویی
۱۳ مرداد ۱۳۹۹ استفاده از استراتژی دیوار پتنت برای حفاظت حداکثری از محصولات دارویی

شرکت دارویی اب‌وی (AbbVie) که پیش از این به دلیل استراتژی خاص مالکیت فکری خود برای محصول دارویی هومیرا (Humira) مشهور شده بود، تصمیم به تکرار این تجربه موفق برای یک داروی دیگر دارد. اب‌وی در راستای ایجاد حداکثر حفاظت و بهره‌برداری از نوآوری خود، دیواری از پتنت‌های گسترده برای داروی ضدسرطان ایمبرویکا (Imbruvica) تشکیل داده که بالغ بر ۱۶۵ درخواست ثبت اختراع را در بر داشته و تا کنون برای ۸۸ مورد از آن‌ها نیز، موفق به اخذ گواهی ثبت اختراع شده‌ است.

هومیرا، یک داروی عمومی است که به منظور تسکین درد ناشی از روماتیسم مفصلی، پسوریازیس و برخی بیماری‌های مزمن دیگر تجویز می‌گردد. اب‌وی، با استراتژی به شدت تهاجمی مالکیت فکری، موفق به عقب راندن رقبا و تبدیل داروی مذکور به پرفروش‌ترین داروی جهان شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این شرکت، در حال استفاده از تاکتیک‌های مشابهی است تا این بار داروی ضد سرطان «ایمبرویکا» را به موفقیت آنچنانی برساند. این داروی پرکاربرد و البته پرفروش، با دیواری بلند از پتنت‌های متعدد احاطه شده که می‌تواند چتر حافظتی بسیار قدرتمندی برای آن محسوب شود.

یکی از محدودیت‌های جدی که بعضاً محصولات دارویی با آن‌ها مواجه می‌شوند، بازه زمانی طولانی برای دریافت مجوزهای رسمی مرتبط با دارو است. از آنجاکه ثبت اختراعات، به منظور جلوگیری از هر گونه کپی‌برداری و یا رد توسط دفاتر ثبت اختراع، پیش از ورود به این فرایندهای دریافت مجوز صورت می‌گیرد، لذا شرکت‌ها بخشی از بازه ۲۰ ساله حفاظت از پتنت‌ها را از دست می‌دهند. نکته جالب در خصوص ایمبرویکا این‌ است که تقریباً ۵۵ درصد از درخواست‌های ثبت اختراع اب‌وی در خصوص این دارو، پس از دریافت تأییدیه سازمان غذا و دارو (FDA) به ثبت رسیده که این مسئله، امکان محافظت حداکثری در سال‌های پیش رو را فراهم می‌سازد.

اهمیت شایان ذکر این دارو برای اب‌وی از آنجا ناشی می‌شود که در حال حاضر، «ایمبرویکا» سالیانه حدود ۴/۵ میلیارد دلار برای این شرکت درآمد حاصل نموده و با توجه به عمر پتنت‌های مرتبط با آن، کارشناسان درآمدزایی ۴۱ میلیارد دلاری این دارو را برای شرکت پیش‌بینی نموده‌اند.

گفتنی است که کسب‌وکارهای دارویی، در کنار صنایع شیمیایی، از مواردی هستند که به شدت به سیستم پتنت و حفاظت‌های مرتبط با آن حساسیت نشان می‌دهند. در صنعت داروسازی، سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی برای توسعه و تجاری‌سازی یک فرمول دارویی صورت گرفته و با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند توسعه فناوری، بازگشت سرمایه در گرو یک چتر حفاظتی بسیار مستحکم است؛ چیزی که سیستم پتنت به خوبی آن را فراهم می‌سازد. شرکت‌های دارویی همچون اب‌وی، با تشکیل یک سبد پتنت گسترده و قدرتمند، حفاظت از دستاوردهای دارویی خود را در اولویت نخست قرار داده و با اتخاذ یک استراتژی تهاجمی در مقابل نقض‌کنندگان حقوق انحصاری، بهره‌برداری بهینه از منافع نوآوری را در دستور کار قرار می‌دهند. اب‌وی، این استراتژی را در مورد داروی «هومیرا» هم بکار گرفت و با ثبت ۲۴۷ درخواست در محدوده‌های زمانی مختلف و با ادعاهای متفاوت، یک محدوده زمانی ۳۹ ساله را برای حفاظت از این نوآوری دارویی به ارمغان آورد. همین حفاظت گسترده، به شرکت کمک نمود تا در سال ۲۰۱۲، با انحصاری که داشت، بتواند قیمت دارو را در حدود ۱۴۴ درصد افزایش داده و سودآوری شرکت را به شدت بالا برد.