آمارها حاکی از آن است که ثبت اختراعات نانویی فناوران ایرانی در آمریکا، روندی صعودی به خود گرفته است. در حالی‌که در سال ۲۰۲۰ میلادی، تنها ۲۰ ثبت اختراع نانویی فناوران ایرانی توسط اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا انتشار یافته بود، این آمار تنها در سه ماهه نخست سال جاری میلادی، به ۱۰ عدد رسیده که گواهی بر یک افزایش احتمالی ۱۰۰ درصدی تا پایان سال خواهد بود.
نانوفناوری را می‌توان در زمره نوآوری‌های نوظهوری دانست که به لطف قابلیت‌های منحصربه‌فرد و گستره وسیع کاربرد، توجه بسیاری از صنایع را به خود جلب نموده است. کشاورزی، الکترونیک، صنایع پزشکی و دارویی، نساجی و هوافضا، تنها بخشی از حوزه‌های کاربرد این فناوری به حساب می‌آیند. بدیهی است که این موضوع، فرصت‌های تجاری آشکار و بالقوه‌ای را پیش روی فناوران و فعالان نانویی قرار داده و از همین رو، سرمایه‌گذاری‌های تحقیق و توسعه‌ای چشمگیری در سال‌های اخیر صورت گرفته است. خروجی این تلاش‌های نوآورانه را می‌توان در قالب مقالات انتشار یافته و پتنت‌های به ثبت رسیده در این حوزه مشاهده نمود. برای مثال، بنا به گزارش «StatNano»، در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۲۹۰۰ پتنت نانویی از سوی دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا انتشار یافته که در مقایسه با سال قبل از آن، افزایشی ۸/۵ درصدی را نشان می‌دهد. این تعداد، ۳ درصد از کل ثبت اختراعات انتشار یافته توسط این نهاد معتبر را تشکیل می‌دهد. همچنین مجموعه مقالات مرتبط با فناوری نانو نیز، تقریباً ۹ درصد از کل انتشارات علمی نمایه شده توسط «WoS» را تشکیل می‌دهند.
ایران به‌عنوان یکی از کشورهای برتر در حوزه نانوفناوری، خود را در قالب مقالات و پتنت‌های نانویی نیز به‌خوبی نشان داده است. البته این مسئله بیشتر در مقالات مشهود بوده و در تعداد درخواست‌های ثبت اختراع، با افت‌وخیزهای قابل توجهی همراه شده است. برای مثال، در حالی که در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، به ترتیب ۲۷ و ۲۵ درخواست ثبت اختراع نانویی فناوران ایرانی توسط «USPTO» انتشار یافته بود، این آمار در سال ۲۰۱۸ با افزایشی ۶۸ درصدی، به ۴۲ عدد رسید. اما در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، با افت قابل توجه، به ترتیب به ۲۴ و ۲۰ مورد کاهش یافت. با این وجود، شواهد حاکی از آن است که این روند نزولی در سال ۲۰۲۱ خاتمه یافته و با افزایشی قابل توجه همراه خواهیم بود. بنابر اطلاعات ارائه شده، تا ماه مارس سال جاری میلادی، تعداد ۱۰ پتنت انتشار یافته نانویی به ایران تعلق داشته که اگر همین روند حفظ شود، تا پایان سال به ۴۰ مورد می‌رسیم.
گفتنی است که بر اساس اطلاعات سه ماهه نخست سال جاری میلادی، ایران در رده ۲۲ فهرست کشورهای برتر قرار داشته، در حالی که آمریکا، چین، کره، ژاپن و تایوان، به ترتیب با ۱۳۸۲، ۲۹۰، ۲۷۳، ۲۴۵ و ۱۴۳ درخواست انتشار یافته، جایگاه اول تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند. قرارگیری عربستان در رده هشتم و با ۷۰ درخواست انتشار یافته، از جمله مواردی است که نیاز به تأمل و سرمایه‌گذاری بیشتر در این حوزه را الزامی می‌سازد.
شایان ذکر است که طی سال‌های اخیر، ایران از منظر تعداد گواهی‌های ثبت اختراع نانویی در آمریکا، روندی صعودی در پیش داشته به طوری که از ۱۰ گواهی ثبت اختراع در سال ۲۰۱۶، به ۳۷ گواهی در سال ۲۰۲۰ رسیده است. با این وجود، تا پایان ماه مارس سال جاری میلادی، تنها ۳ گواهی ثبت اختراع بدست آمده که در صورت ادامه یافتن این روند تا پایان سال، تنها ۱۲ مورد در کارنامه ایران به ثبت می‌رسد. این افت، با توجه به تأخیر ناشی از فرایندهای ارزیابی، به کاهش درخواست‌های ثبت اختراع در سال‌های گذشته مربوط بوده و روند صعودی جدید برای ثبت درخواست و انتشار آن، خود را در سال‌های بعدی مجدد نشان خواهد داد.
