اسپنسر سیلور (Spencer Silver)، شیمیدان مشهور شرکت «3M» و مخترع کاغذ یادداشتهای چسبان، در هشتم می سال جاری میلادی، در سن هشتاد سالگی دار فانی را وداع گفت. وی در سالهای پایانی دهه ۱۹۶۰ میلادی و در حالی که تلاش داشت نوعی چسب قوی تولید کند، چیزی برعکس اختراع کرد: «چسبی که به اشیای مختلف میچسبید و به آسانی جدا میشد». بعداً مشخص شد که این اختراع تصادفی، تا چه حد میتواند مفید باشد!
احتمالاً شما هم در هنگام تحصیل، محیط کار یا حتی در خانه، با کاغذهای رنگی و چسبان سر و کار داشتهاید. کاغذهایی که به همه سطوح میچسبند و به راحتی هم از آنها جدا میشوند. ریشه این محصول جالب و کاربردی، به تلاشهای یک شیمیدان شاغل در شرکت «3M» باز میگردد که در سال ۱۹۶۸ میلادی، در حال تولید یک چسب قوی و مستحکم برای استفاده در ساخت هواپیما بود. وی نتوانست به چیزی که میخواست برسد و در عوض، نوعی چسب ضعیف تولید کرد. دکتر سیلور، در ابتدا از این نتیجه ناامید شد، اما نگاه متفاوت و ذهن خلاق این مخترع، باعث شد تا به فکر کاربردهای چسب ابداعی خود بیفتد. چند سال بعد، یکی از همکارانش به نام آرت فرای (Art Fry)، پیشنهادی جالب به وی داد: «استفاده از کاغذهای چسبان برای مشخص نمودن صفحات کتاب». اینگونه بود که کاغذ یادداشتهای چسبان یا «Post-It Note» متولد شد، کاغذهایی که امروزه کاربرد گستردهای در زندگی روزمره و دنیای کسبوکار دارند.
در حالی که تقریباً نیم قرن از این اختراع میگذرد، بیش از ۳۰۰۰ محصول مبتنی بر آن، با نامهای تجاری مختلف در سطح جهان وجود دارد. اختراعی که یک راهحل بالقوه برای مشکلی بود که شاید در نگاه اول اصلاً وجود نداشت. با این حال، اسپنسر مطمئن بود که این اختراع میتواند یک موفقیت بزرگ باشد. وی در مصاحبهای در سال ۲۰۱۰ میلادی اظهار داشت: «من احساس کردم که این چسب، کاملاً منحصربهفرد است. در سمینارهای مختلف 3M، چسب خود را ارائه کردم، به این امید که بتوانم ایدهای برای کاربرد آن در بین تولیدکنندگان بیابم». اصرار سیلور به حدی بود که نام وی را در شرکت، آقای سمج (Mr Persistent) گذاشته بودند!
گفتنی است که به اختراعات و ایدههای نوآورانه این مخترع پرکار و موفق، بیش از ۲۰ گواهی ثبت اختراع از دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا (USPTO) اختصاص یافته است. جالب اینجا است که اغلب این پتنتها، در ارتباط با چسبهای ابداعی این مخترع به ثبت رسیدهاند و حتی پتنت اولیه مرتبط با کاغذهای چسبان هم، به معرفی چسب ضعیف تولید شده اختصاص دارد. این پتنت، در سال ۱۹۷۰ میلادی در دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا ثبت رسیده و گواهی ثبت اختراع آن در سپتامبر ۱۹۷۲، با شماره «US 3691140» صادر گردید. در نهایت، «3M» در سال ۱۹۸۰ موافقت کرد که این اختراع به تولید انبوه رسیده و در سرتاسر آمریکا عرضه شود. نتیجه فراتر از تصور بود، کاغذهای چسبان، به همان اندازه برای کارکنان اداری اهمیت داشت که یک منگنه یا دستگاه فکس میتوانست مفید باشد.