شواهد حاکی از آن است که متولیان نوآوری و فناوری در عربستان، عزم و برنامهای جدی برای ایجاد زیرساختهای قوی مالکیت فکری دارند. طی دو سال گذشته، دفتر مالکیت فکری عربستان، موافقتنامههای متعددی با کشورهای پیشگام در حوزه مالکیت فکری منعقد نموده که از آن جمله، میتوان به همکاری با آمریکا، چین، ژاپن و اتحادیه اروپا اشاره نمود. این همکاریها، در مسیر تلاش عربستان برای تبدیل به یک قدرت منطقهای در حوزه مالکیت فکری است.
از منظر سیاستگذاری، یکی از مهمترین الزامات رشد کسبوکارها و رونق رقابتهای اقتصادی در کشورهای درحالتوسعه، درک اهمیت مالکیت فکری و چگونگی تثبیت و استحکام آن است. این امری است که عربستان به خوبی بر آن واقف بوده و با تأسیس دفتر مالکیت فکری خود (SAIP) در سال ۲۰۱۸ میلادی، بر آن صحه گذاشت. «SAIP»، بهعنوان مرجع صالح و قانونی در حوزه مالکیت فکری در عربستان، مأموریت رشد و ارتقاء رقابتهای اقتصادی در مقیاس ملی، حمایت از توسعه و ترویج فرهنگ مالکیت فکری در کشور و برجسته ساختن خود بهعنوان مرکز اصلی مالکیت فکری در منطقه منا را دنبال میکند («MENA»، در برگیرنده منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است). این سازمان، موظف است تا مطابق با بهترین شیوههای جهانی، به سازماندهی، پشتیبانی، حمایت و ارتقاء مالکیت فکری در عربستان بپردازد.
نکته کلیدی اینجا است که چشمانداز تعریف شده برای «SAIP»، مبتنی بر یک مرجع مالکیت فکری یکپارچه و با چشمانداز جهانی و برجسته در منطقه منا است. با توجه به روند افزایشی حقوق مالکیت فکری در آسیا و سهم تقریباً ۶۵ درصدی کشورهای آسیایی (بهویژه چین، کره جنوبی و ژاپن)، همکاری با این کشورها و همگام شدن با روند صعودی شکل گرفته در این قاره، از استراتژیهای اصلی متولیان عربستانی به شمار میرود. بر همین اساس، «SAIP» در دو سال گذشته، برای دستیابی به اهداف مختلف استراتژیک خود، در تلاش برای گسترش همکاریها با دفاتر مالکیت فکری و سازمانهای بینالمللی بوده است. نتیجه این رویکرد، انعقاد هفت یادداشت همکاری با دفاتر «IP» پیشرو، نظیر دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا (USPTO)، دفتر ملی مالکیت فکری چین (CNIPA) ، دفتر ثبت اختراع ژاپن (JPO)، دفتر ثبت اختراع اروپا (EPO)، دفتر مالکیت فکری کره جنوبی (KIPO)، دفتر مالکیت فکری اتحادیه اروپا (EUIPO) و دفتر مالکیت فکری انگلیس (UKIPO) بوده است. مجموع توافقنامههای منعقد شده با این مراکز، شامل ۲ همکاری برای به اشتراکگذاری دادهها، ۱ همکاری در پروژههای تسریع ارزیابی ثبت اختراع (Fast Track) و ۴ توافقنامه شاهراه پیگیری ثبت اختراع (PPH) بوده است.
علاوه بر موارد یاد شده، عربستان برنامههای همکاری ویژهای را نیز با سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) دنبال نموده که از آن جمله، میتوان به «TISC» و «IPTI» اشاره نمود. هدف از برنامه «TISC»، ایجاد یک شبکه ملی از مراکز پشتیبانی فناوری و نوآوری بوده و «IPTI» نیز، ایجاد یک مؤسسه تخصصی آموزش مالکیت فکری را دنبال میکند. با دقت در برنامههای مذکور، میتوان چنین نتیجه گرفت که اغلب این توافقنامهها، بر مبادله تخصص و ظرفیتسازی متمرکز بوده که برای تبدیل شدن عربستان به یک مرکز برجسته و پیشرو مالکیت فکری در منطقه بسیار ضروری است.
این قبیل حرکتها از سوی یک رقیب بزرگ منطقهای، مسئلهای است که باید به صورت جدی مورد توجه سیاستگذاران کشور قرار گیرد. در سالهای اخیر، تلاشهای عربستان برای تقویت زیرساختهای مالکیت فکری در کشور، همکاری با نهادهای معتبر بینالمللی در حوزه مالکیت فکری و حتی حمایت و تشویق شرکتها و فناوران داخلی برای ثبت اختراع خارجی، بهصورت جدی به چشم میآید. انعقاد هفت توافقنامه اشاره شده با نهادهای معتبر در همین مدت حدوداً سه ساله، یکی از همین شواهد قابل تأمل به شمار میرود.