در حالی که چین تقریباً سه چهارم انرژی خورشیدی تولیدی جهان را به خود اختصاص داده، بررسیها نشان میدهد که تنها تولید انرژی نیست که چینیها را در صدر قرار داده است. بررسی اسناد ثبت اختراع، حکایت از آن دارد که بخش عمدهای از ارزشمندترین پتنتهای حوزه انرژی خورشیدی نیز، در اختیار نهادها و مؤسسات چینی است.
یکی از چالشهای بزرگ جوامع امروزی، تأمین انرژی کافی و رفع تقاضای فزاینده در این حوزه است که با توجه به نگرانیهای زیستمحیطی ناشی از سوختهای فسیلی، منابع تجدیدپذیر و پاک از جمله انرژی خورشیدی را در اولویت قرار داده است. این موضوع، موجب شده تا سرمایهگذاریهای تحقیقاتی چشمگیری در این حوزه صورت گرفته و به تبع آن، فعالیتهای ثبت اختراع هم بهعنوان نمادی از خروجیهای نوآورانه، به شدت افزایش یافته است. شکل ۱، این روند را به خوبی نشان میدهد.
شکل ۱- روند فعالیتهای ثبت اختراع در حوزه انرژی خورشیدی
بنا بر گزارش «Dolcera»، با وجود رقابت کشورهای پیشرفته در زمینه استفاده از انرژی خورشیدی، به نظر میرسد که کشورهای آسیایی، گوی سبقت را از دیگر رقبا ربودهاند. بنا بر آمار ارائه شده، چین تأمینکننده ۷۵ درصد از انرژی خورشیدی تولیدی جهان است. برای مقایسه، کافی است بدانیم آمریکا که زمانی یک رقیب قدرتمند در بازار انرژیهای تجدیدپذیر محسوب میشد، هماکنون تنها تولید ۱ درصد از انرژی خورشیدی جهان را در اختیار خود دارد.
اما این فقط تولید نیست که چین را در صدر قرار داده است. شرکت دولتی «The State Grid Corporation of China»، بزرگترین سبد پتنت انرژیهای خورشیدی را در اختیار داشته و بالاتر از شرکتهای مشهور سامسونگ و «LG»، در رده نخست متقاضیان برتر این حوزه قرار گرفته است. جالب اینجا است که تنها متقاضی غیر آسیایی در بین ده شرکت برتر، «Canadian Solar» است که با درآمد ۳/۵ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۰ میلادی، خود را بهعنوان یکی از بزرگترین شرکتهای فعال این حوزه مطرح نموده است.
شکل ۲- بازیگران مطرح فعالیتهای ثبت اختراع در حوزه انرژی خورشیدی
اگرچه سایر شرکتهای حاضر در فهرست ده متقاضی برتر، ترکیبی از سه کشور آسیایی چین، کره جنوبی و ژاپن هستند، اما به نظر میرسد که نوآوری تا حد زیادی در چین متمرکز شده است. این کشور، با ۲۳۳.۴۳۳ پتنت فامیلی (با در نظر گرفتن معیار نخستین ثبت درخواست)، فاصلهای زیاد با رقبا ایجاد نموده و عملاً خود را بهعنوان رهبر اصلی این حوزه شناسانده است. علاوه بر این، بررسی جغرافیایی پتنتهای خارجی به ثبت رسیده، اهمیت بازار چین در سالهای اخیر را به خوبی نمایان میسازد. از این منظر، چین با ۳۰۶.۳۸۰ پتنت فامیلی در رتبه اول قرار داشته و آمریکا و ژاپن، به ترتیب با ۹۴.۵۶۹ و ۶۸.۰۷۵ مورد، در ردههای بعدی جای دارند. گفتنی است که اهمیت چین بهعنوان یک بازار بسیار جذاب برای حفاظت از اختراعات مربوط به انرژی خورشیدی، بسیار جدید بوده و در بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰ میلادی، آمریکا و ژاپن بهعنوان برترین مقاصد ثبت اختراع در این حوزه مطرح بودند.
اگر فارغ از حجم درخواستها، ارزیابی و جستجوی پتنتهای حوزه انرژی خورشیدی را با تمرکز بر کیفیت آنها انجام دهیم، باز هم چین در صدر متقاضیان برتر قرار دارد. شکل ۳، این واقعیت را به خوبی نشان میدهد. از منظر شرکتی نیز، «LG» با ۱۶۷۸ پتنت فامیلی باکیفیت، قدرتمندترین سبد پتنت را به خود اختصاص داده و سامسونگ و پاناسونیک، به ترتیب با ۱۴۵۰ و ۱۰۰۰ پتنت فامیلی، در تعقیب آن هستند. این در حالی است که شرکت «The State Grid Corporation of China» با ۹۸۹ پتنت فامیلی باکیفیت، به رده چهارم سقوط کرده است.
شکل ۳- سهم کشورها از پتنتهای با کیفیت در حوزه انرژی خورشیدی