فعالیتهای ثبت اختراع مرتبط با خودروهای الکتریکی نشان میدهد که شرکتهای ژاپنی، پیشگامی این حوزه را در اختیار گرفتهاند. در میان ۵۰ شرکت برتر از منظر رقابتپذیری پتنت، مجموعاً ۲۱ مورد آنها ژاپنی بوده و در صدر این فهرست، شرکت مشهور تویوتا قرار گرفته است.
خودروهای الکتریکی را میتوان یکی از نوآوریهای بزرگ و کاملاً تجاری صنعت خودرو دانست که با توجه به چالشهای زیستمحیطی و شدت آلایندگی ناشی از سوختهای فسیلی، کمکم در حال جایگزینی با این دسته از خودروها میباشند. در همین راستا، شرکتهای خودروساز معتبر جهان، بهصورت جدی و با سرمایهگذاریهای قابل توجه، در حال تحقیق و توسعه در این حوزه میباشند. آنها در تلاشند تا با در اختیار گرفتن فناوریهای تجاری انحصاری برای خود، از رقبا پیشی گرفته و بخش بزرگتری از این بازار چندین میلیارد دلاری از آن خود نمایند. در این بین، اگرچه خودروسازان ژاپنی از تسلا و فولکسواگن در فروش خودروهای برقی عقب ماندهاند، اما تحلیل فعالیتهای ثبت اختراع نشان میدهد که آنها در فناوریهای کلیدی این حوزه، با برتریهایی همراه میباشند. مصداق بارز این موضوع، تویوتا است که از نظر تعداد پتنتهای به ثبت رسیده در حوزه خودروهای الکتریکی، در صدر خودروسازان جهان قرار گرفته است.
«Nikkei»، با مشارکت شرکت مطالعاتی «Patent Results»، اقدام به بررسی پتنتهای متعلق به خودروسازان فعال در حوزه خودروهای الکتریکی نموده که در این تحلیل، فاکتورهایی مانند تعداد «US» پتنتهای مرتبط با خودروهای الکتریکی تا اوایل جولای سال جاری میلادی، تعداد استنادات و همچنین چالشهای حقوقی پتنتها مورد توجه قرار گرفته است. مجموع این فاکتورها، شاخصی تحت عنوان رقابتپذیری پتنت شکل داده که بر اساس آن، شرکتهای مختلف رتبهبندی شدهاند. در این ردهبندی، شرکتهای ژاپنی عملکرد قابل توجهی داشته و در بین ۵۰ شرکت برتر، مجموعاً ۲۱ مورد آنها ژاپنی بودهاند. پس از ژاپن، آمریکا با ۱۳ شرکت و کره جنوبی و آلمان هر کدام با ۵ شرکت در رده بعدی ایستادهاند. جالب اینجا است که چین در این فهرست تنها دارای ۲ نماینده میباشد.
این آنالیز پتنت که شامل اختراعات مربوط به قطعات خودروهای الکتریکی مانند موتور و باتری، ایستگاههای شارژ و سایر زیرساختها در آمریکا میباشد، موفقترین شرکتهای فناور دارنده فناوریهای کلیدی را مشخص نموده است. بر این اساس، تویوتا با ۸۳۶۳ امتیاز، در رده نخست جای گرفته و فورد و هوندا موتور به ترتیب با ۶۵۶۴ و ۳۸۴۹ امتیاز، در ردههای دوم و سوم جای دارند. حضور جنرال موتورز در رده چهارم و تسلا در رده هشتم این فهرست، از نکات قابل توجه محسوب میشوند. شرکتهای چینی «BYD» و «Nio» نیز، در ردههای ۳۲ و ۴۷ شرکتهای برتر قرار گرفتهاند که با توجه به سرمایهگذاریهای وسیع خودروسازان چینی و تجربه قبلی در صنایع مشابه، تهدیدی بالقوه برای تمامی رقبا محسوب میشوند.
گفتنی است، نگاهی مشابه به پتنتهای اروپایی، نشان میدهد که پیشتازی ژاپنیها به بازار آمریکا منحصر نشده و در اروپا بهعنوان دومین سیستم پتنت معتبر جهان هم، وضعیت مشابهی حاکم است. شاید بتوان چنین نتیجه گرفت که رقابت ژاپن در فناوری خودروهای الکتریکی، ناشی از موفقیت این کشور در خودروهای هیبریدی است. هیبریدها و «EV»ها، دارای اجزای نسبتاً یکسانی هستند. حتی تویوتا در سال ۱۹۹۷ میلادی و قبل از تأسیس تسلا، نخستین اتومبیل هیبریدی تولید انبوه جهان را با نام «Prius» عرضه نمود. با این حال، چالش فروش و عرضه یک محصول مشتریپسند پیش روی خودروسازان ژاپنی قرار دارد. برای درک بهتر، این نکته را در نظر بگیرید که تسلا در سال ۲۰۲۰ میلادی، بیش از هر شرکت دیگری فروش داشته است. «BYD» و شش شرکت چینی هم، تقریباً ۲۰ درصد از کل فروش را به خود اختصاص دادهاند. این در حالی است که در میان سازندگان ژاپنی، نیسان در رتبه چهاردهم و تویوتا در رتبه هفدهم فروش قرار گرفتهاند.