1- اهداف راهنما
اهداف اصلی از انتشاراین راهنما برای اعضای هیات علمی، محققان و دانشجویان دانشگاه ها و موسسات پژوهشی دولتی و غیردولتی به شرح زیر می باشد.
•    درک بهتر از اهمیت و چرایی توسعه شرکت های زایشی دانش بنیان
•    شناخت عوامل کلیدی موفقیت شرکت های زایشی دانش بنیان
•    درک بهتر از مراحل گام به گام ایجاد شرکت زایشی دانش بنیان
•    رفع تعارضات و ایجاد وحدت رویه در زمینه ایجاد شرکت های زایشی دانش بنیان
•    معرفی مهمترین حمایت ها و تسهیلات جهت توسعه شرکت های زایشی دانش بنیان
 2- چرایی شرکت زایشی دانش بنیان
یکی از مهمترین اهداف نظام های نوآوری در هر کشوری، اتصال فناوری به بازار و خلق ثروت از آن است. از مهمترین روش های تجاری سازی دستاوردهای پژوهش و فناوری در دانشگاه ها و موسسات پژوهشی می توان  لیسانس، فرانشیز، شرکت زایشی، سرمایه گذاری مشترک و فروش مستقیم کالا یا خدمت را نام برد.
در میان روش های تجاری سازی، ایجاد شرکت‌های زایشی یا انشعابی  از مهم ترین روش‌های تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی است، زیرا از سویی به صورت ملموس نشانگر آثار اقتصادی- اجتماعی فعالیت‌های پژوهش و نوآوری است و از سویی برای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی درآمدهای پایدار ایجاد می کند. ایجاد چشم‌اندازهای جدید شغلی برای نیروی انسانی این مراکز نیز از دیگر دستاوردهای ایجاد شرکت های زایشی است.
شرکت‌های زایشی نوعی از فرآیند شکل‌گیری شرکت‌ها هستند که با خود مفهوم جدا شدن یک محصول جدید از سازمان مادر و شکل‌گیری یک فعالیت اقتصادی جدید در حول آن را به همراه دارد. این زایش اشکال مختلفی به خود می‌گیرد ولی معمولاٌ تغییر در کنترل، ریسک و توزیع منافع را شامل می‌شود و انتقال فناوری یا حق مالکیت از سازمان مادر به مالکان شرکت جدید را در بر می‌گیرد.
شرکت‌های زایشی به عنوان ابزاری برای ساختاردهی مجدد یک سازمان مادر بزرگ هستند. شکل‌گیری چنین شرکت‌هایی می‌تواند به صورت‌های مختلف انجام گیرد و بسته به نقشی که افراد (مخترع و کارآفرین)، سازمان و فناوری ایفا می‌کنند، تعاریف و انواع خاصی از آن می‌تواند وجود داشته باشد. اما آنچه در همه این تعاریف مشترک است وجود دو عنصر فناوری و فرد است.  یک شرکت زایشی را می‌توان به عنوان یک کسب ‌وکار خطر پذیر جدید دانست که وظیفه تبدیل ایده به محصول را برعهده دارد که شکاف موجود در بین بازار و موسسات تحقیقاتی را پر خواهد کرد.
 
3- تصمیم گیری پیرامون ایجاد شرکت زایشی
یک سوال کلیدی برای محققان فعال در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی این است که در چه شرایطی ایجاد یک شرکت زایشی تصمیمی درست است و عوامل کلیدی موفقیت این شرکت ها چیست؟
کسب و کار یک شرکت زایشی حول یک دانش و فناوری شکل می گیرد. این فناوری ها هر یک ویژگی هایی با خود به همراه دارند. در مورد فناوری های مناسب برای تجاری سازی از طریق ایجاد شرکت زایشی باید به نکات زیر دقت داشت.
•    فناوری های محصول از فناوری های فرآیند برای ایجاد شرکت زایشی مناسبتر هستند.
•    فناوری ‌های در مراحل ابتدایی رشد از ارجحیت بیشتری برخوردارند
•    تکنولوژی‌های دارای اهداف عمومی و مشتریان گسترده جذاب ترند.
•    تکنولوژی‌های دارای مالکیت فکری قوی و دامنه گسترده ثبت اختراع مناسبترند
•    تکنولوژی‌های منتج به نوآوری رادیکال بهتر از فناوری های منتج به نوآوری های تدریجی هستند
•    اولویت با پلتفرم های فناوری است زیرا امکان توسعه مجموعه ای از محصولات و خدمات متنوع را دارند
•    فناوری هایی که فرآیند توسعه اولیه و تست بازار آنها انجام شده است دارای اولویت هستند.
همچنین بایستی برخی شرایط کلیدی مربوط به بازار و تیم پروژه نیز مد نظر قرار گیرد. به عنوان مثال ویژگی های اساسی جهت ایجاد این شرکت ها به صورت زیر است.
•    وجود طرح کسب و کار قابل قبول برای فناوری
•    وجود تیم مدیریت اولیه تجاری سازی فناوری
•    انجام مراحل اولیه تامین مالی
•    امکان تحقق حداقل اهداف درآمدی در طول 5 سال اول
عوامل کلیدی موفقیت شرکت های زایشی نیز به صورت خلاصه شامل موارد زیر می شود.
•    روحیه و فضای اقتصادی و تجاری
•    حمایت مستمر از سوی موسسه مادر
•    تامین مناسب منابع مالی PRESEED, SEED, DEV
•    تخصص موسسه مادر در فرآیند انتقال فناوری و سرمایه گذاری
•    مربیگری و حمایت در مراکز تخصصی رشد
•    توانمندی ها و مهارتهای مدیریت کسب و کار
4- همکاری با موسسه مادر
دانشگاه ها و مراکز پژوهشی به عنوان موسسات مادر در طول سالیان مختلف هزینه های مختلفی را در زمینه پژوهش و فناوری صرف نموده اند. برخی از این مراکز دارای ایین نامه های مشخصی جهت تعیین موارد مالکیت فکری می باشند. براساس رویه های موجود در هر موسسه، به اعضا هیات علمی و محققان توصیه می شود تا نسبت به تعیین تکلیف حقوق خود و موسسه مادر اقدام کنند و سپس تصمیم به ایجاد شرکت زایشی بگیرند.
5- اقدامات پیش از ایجاد شرکت زایشی
5-1-1- تحلیل بازار و فرصت‌های کسب و کار
-    شناسایی نیازهای کسب و کار در حوزه مورد فعالیت (خلاها و نیازهایی که در کسب و کار وجود دارد شامل چه مواردی می‌شود؟)
-    مستند سازی نیازهای کسب و کار (ثبت و مکتوب کردن نیازهای شناسایی شده)
-    تجزیه و تحلیل ساختار کسب و کار
-    شناسایی و رصد ذینفعان درگیر در کسب و کار
-    شناسایی زمینه‌های جدید در کسب و کار
-    شناسایی و توسعه شایستگی‌های اساسی به طور اثربخش
-    شناسایی و دسته بندی کسب و کارهایی که قابلیت ایجاد شرکت زایشی دارند

5-2- مدیریت مالکیت فکری
انواع مالکیت فکری شامل موارد زیر است.
•    کپی رایت - برای نرم افزارهاف گزارش ها و محتوای آنلاین
•    حقوق طراحی- برای طرح های مهندسی و تجهیزات
•    پتنت-  برای اختراعات
•    علامت تجاری- برای اسامی
•    داده ها- برای دسترسی به مثلا اطلاعات آزمایشات بالینی که به صورت عمومی منتشر نشده اند.
•    دانش فنی/رازهای تجاری
ضروری است تا موارد زیر پیش از ایجاد شرکت تدوین شود.
•    مستندسازی و ارزیابی دارایی های فکری
•    ارزشگذاری دانش فنی
•    تعیین میزان مالکیت هر یک از بازیگران  در دارایی های فکری تولید شده شامل دانشگاه/مرکز پژوهشی، اعضا هیات علمی و محققان، حامی مالی و سایر
5-3- اجماع و رفع تعارضات
 فعالیت‌هایی که در این بخش می‌بایست مورد توجه قرار گیرند شامل موارد ذیل می‌شود:
•    شناسایی سیاست‌های مرتبط با ایجاد شرکت زایشی
•    انتخاب هیات مدیره و تیم فنی شرکت تازه تاسیس
•    تعیین میزان نیاز به تخصیص کارکنان و پرسنل موسسه مادر به شرکت زایشی
•    تعیین مسئولیت افراد به صورت رسمی و از طریق عقد قرارداد
•    برگزاری جلسات شفاف سازی و رفع تناقضات بین اهداف علمی و اقتصادی
        - جزئیات تدارکاتی جداسازی شرکت زایشی شامل امکانات، مزایا، بیمه، گواهی سهام و سیاست‌های شرکت
•    تعیین دارایی‌ها و تعهداتی که به شرکت زایشی منتقل می‌شود
        - تعیین روش انتقال
        - تعیین ملزومات حقوقی و مالی
•    تکمیل لیست نیازمندی‌ها
5-4- تهیه طرح کسب و کار
  آیتم‌های موجود در طرح کسب و کار شامل موارد ذیل می‌شوند:
•    آنچه شرکت زایشی می خواهد انجام دهد؟ چه محصول و خدمتی را می خواهد بفروشد.
•    مدل کسب و کار شرکت چیست؟ چگونه می خواهد محصولات و خدمات خود را به مشتری ارائه دهد؟
•    چه بازارهای هدفی مدنظر است؟
•    چگونه به ارائه خدمت بهتر از رقبای خود می‌پردازد؟ 
•    مسائل مربوط به مالکیت معنوی و انتقال آن از موسسه مادر به چه صورت است؟
•    میزان و نحوه تامین منابع مالی برای شرکت به چه صورت خواهد بود؟
•    آیا به تجهیزات خاص نیاز است؟
•    چه حجم و کیفیتی از نیروی انسانی مورد نیاز است.
•    بازگشت مالی و اقتصادی طرح به چه صورت است.
5-5- تامین منابع مالی
تامین منابع از 4 طریق ممکن است.
1-    منابع خصوصی تأمین مالی
اولین منبعی که کارآفرینان جهت تأمین وجوه مورد نیاز برای را ه اندازی کسب و کا رهایشان به آن رجوع می کنند، منابع خصوصی است . این منابع عبارتند از : منابع شخصی (پس اندازهای شخصی) و منابع دوستان و بستگان.
2-    تأمین مالی از طریق بدهی یا استقراض
تامین مالی از طریق بدهی شامل وجوهی است که مالکان کسب و کارهای کوچک، قرض نموده اند و باید همر اه بهره مربوطه بازپرداخت کنند. اگرچه روش تأمین مالی از طریق بدهی، این امکان را برای کارآفرین به وجود می آورد که مالکیت کامل شرکت را در اختیار داشته¬باشد، با این حال او باید تعهد بازپرداخت بدهی ایجاد شده در ترازنامه را پذیرا شده و آن مبلغ به همراه بهره متعلق ، در دور ه های آتی بازپرداخت نماید . به علاوه از آنجا که معمولا این گونه پنداشته می شود که کسب و کارهای کوچک ریسک بیشتری را به همراه دارند، بنابراین نرخ بهره بیشتری را نیز باید پرداخت کنند . با این وجود بر خلاف تأمین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام ، تأمین مالی از طریق بدهی باعث نمی شود که کارآفرینان مالکیت و توان تصمیم گیری خود را در شرک رقیق کنند . عمده منابع تأمین مالی از طریق بدهی عبارتند از : 1- بانک های تجاری ، 2-قرض دهندگان مبتنی بر دارایی ،3- اعتبار تجاری ، 4-عرضه کنندگان تجهیزات 5-شرکت های تأمین مالی تجاری ، 6-مؤسسات وام و پس انداز ،7- کارگزاری ها ، شرکت های بیمه،اتحادیه های اعتباری ، 8- کمک های دولتی.
3-    تامین مالی از طریق سرمایه
اتکاء بیش از اندازه بر بدهی بانکی برای تأمین مالی راه اندازی یا رشد و توسعه یک شرکت، ممکن است مسائل بی-شماری را به وجود آورد . سرمایه به دست آمده از محل بدهی، سرمایه صبور و شکیبایی نیست و مدت زمان وام های آن به ندرت از 3 تا 5 سال فراتر می رود. افزون بر آن، و شاید مهم تر، تأمین سرمایه از طریق بدهی، کارآفرین را ملزم به باز پرداخت های دوره ای بهره و ام و پرداخت نهایی اصل وام می نماید، این عامل باعث می شود هنگام افت فروش و دیگر فشارهایی که بر روی سودآوری و به ویژه بر روی جریان نقدی وارد می شود ، شرکت در معرض تهدید قرار بگیرد . در تأمین مالی سرمایه ای، سرمایه گذار، در زمره مالکان شرکت قرار می گیرد. این روش ضمن این که ریسک را تقسیم می کند، عایدات بالقوه آن را هم تقسیم می کند. شاید مهم ترین مزیت تأمین سرمایه از طریق سهام این است که نباید همانند یک وام بازپرداخت شود . برخی از منابع رایج این گونه تأمین مالی عبارتند از فرشتگان کسب وکار ، شرکاء ، شرکت های سهامی بزرگ ، شرکت های سرمایه گذاری مخاطر ه پذیر ، فروش عمومی سهام ، نام نویسی عرضه شرکت های کوچک
4-    روش¬های داخلی تأمین مالی
مالکان کسب و کارهای کوچک برای دست یابی به سرمایه مورد نیاز نمی توانند تنها به مؤسسات تأمین مالی خارج از سازمان متکی باشند . بلکه یک کسب و کار به نوبه خود تا حدی، ظرفیت ایجاد سرمایه را دارا است. این روش ها مواردی از قبیل : عاملیت حساب¬های دریافتنی، اجاره یا اجاره به شرط تملیک، کارت های اعتباری و سود انباشته را در برمی گیرد. علاوه بر این موارد، یک کسب و کار کوچک می تواند نیازمندی های سرمایه خود را با صرفه جویی در هزینه های ممکن به حداقل برساند
6- ایجاد شرکت دانش بنیان
ثبت شرکت در یکی از انواع مختلف آن در ایران بایستی از طریق سامانه ثبت شرکت ها صورت پذیرد. پس از طی مراحل مورد نظر در این سامانه بایستی نسبت به ثبت شرکت در حوزه مالیاتی و بیمه مربوط اقدام نمود. بایستی توجه نمود ک ثبت شرکت ارتباطی به اخذ تاییدیه دانش بنیان ندارد و در هر صورت بایستی ابتدا شرکت را با شرح اساسنامه مشخص ثبت نمود.
پس از ثبت شرکت می توان با مراجعه به وبسایت www.daneshbonyan.ir نسبت به دریافت و تکمیل فرم های مربوطه جهت گزینش به عنوان شرکت دانش بنیان اقدام نمود. پس از تکمیل مستندات، ارزیابی های لازم توسط کارگزاران و ارزیابان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری صورت پذیرفته و در صورت دارا بودن شرایط تصریح شده در قانون و آیین نامه مرتبط با حمایت از شرکت های دانش بنیان، به صورت یکساله تاییدیه دانش بنیان اعطا می شود.
7- حمایت ها  و تسهیلات
مجموعه ای از حمایت ها و تسهیلات برای شرکت های دانش بنیان وجود دارد که در دو بخش مالی و غیرمالی می توان به ان پرداخت.
7-1- حمایت های مالی
مهمترین این حمایت ها، تسهیلات مالی مرتبط با صندوق نوآوری و شکوفایی است . تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی به طور قرض‌الحسنه میان‌مدت قبل از تولید صنعتی، بلندمدت تولید صنعتی، کوتاه مدت، توسعه بازار، کمک خرید سهام شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و صندوق‌های پژوهش و فناوری ارائه می‌شود که توضیحات هر یک از این موارد در وبسایت www.nsfund.ir موجود است.
برخی حمایت ها نیز در قالب تسهیلات قرض الحسنه یا مشارکت در سرمایه گذاری توسط ستادهای فناوری نوین یا سایر نهادها انجام می گیرد.
7-2- حمایت ها و تسهیلات غیر مالی
بخشی از این حمایت ها و تسهیلات در چارچوب قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان است که شامل معافیتهای مالیاتی، بیمه، گمرکی و سایر موارد می شود. برای برخورداری از این تسهیلات بایستی به دستورالعمل ها و موافقت نامه های مربوط به کارگروه دانش بنیان مستقر در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دستگاه های اجرایی مراجعه نمود که در وب سایت www.daneshbonyan.ir موجود است.
بخش دیگری از این حمایت ها و تسهیلات در قالب اقدامات توانمندی سازی جهت ارتقای سطح مدیریت کسب و کار در شرکت های دانش بنیان است. بخش مهمی از این خدمات در قالب برنامه های توانمندسازی معاونت علمی و فناوری و به صورت خاص ستادهای فناوری های راهبردی صورت می گیرد ک