گزارش تحلیلی بازار پتنت در سال 2016 میلادی-قسمت اول

در حالی که سال 2016 میلادی، با توجه به کاهش قیمت ها و موانع خرید و فروش پتنت در بازار جهانی، سالی دشوار برای بازار پتنت به نظر می رسید، چشم انداز مناسبی از فرصت های نوظهوری را نوید داد. در این سال، با وجود موانع موجود بر سر تبادلات بین المللی پتنت، بازار ثبت اختراع همچنان فعال و پر رونق بوده است. 

در این گزارش با توجه به تغییر و تحولات رخ داده در بازار پتنت و وجود فرصت ها و موانع متعدد، با استفاده از آنالیز اطلاعات بازار پتنت در طول پنج سال گذشته، طی یک سلسله گزارش تحلیلی به بررسی دقیق بازار پتنت در سال 2016 میلادی و روند تغییرات آن خواهیم پرداخت. در اولین قسمت از این گزارش، به مرور کلی وضعیت بازار پتنت و مهمترین وقایع رخ داده در طول یک سال گذشته پرداخته می شود.

پس از بررسی دقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از بازار پتنت در طول پنج سال گذشته، می توان چنین استنباط نمود که تنها ویژگی ثابت بازار پتنت، تغییرات مداوم آن می باشد؛ در این مدت اگر چه درخواست قیمت به نسبت تثبیت شده، با این حال میزان فروش کاهش یافته است. به طوری که ارزش بازار واسطه ای از 233 میلیون دلار به 165 میلیون دلار در سال گذشته تنزل یافته است. از طرف دیگر، راه اندازی برنامه خرید پتنت های صنعتی «IP3»، فرصت های خرید جدیدی را معرفی نموده است. از دیگر تغییرات قابل تأمل در طی یک سال اخیر، نمایان شدن تأثیرات منفی ناشی از تصمیمات اشتباه ثبت اختراع از سوی نهادهای بدون تجربه کافی «NPEs» است که منجر به عقب کشیدن آن ها از بازار پتنت گردیده و برای نخستین بار، خریدهای شرکتی از خریدهای صورت گرفته توسط «NPE» فراتر رفته است. علاوه بر تغییرات فوق الذکر، بررسی اطلاعات پرونده های حقوقی با موضوع پتنت، حاکی از افزایش بی سابقه ریسک ناشی از فروش پتنت نسبت به سالیان گذشته می باشد. این موضوع سبب گردیده تا بسیاری از شرکت های فعال در بازار پتنت، شروع به تجدید نظر و اصلاح مدل های ریسک خود نموده و عضویت در پیمان های حفاظتی را با علاقه بیشتری پیگیری نمایند.

باید توجه داشت، بازار پتنت های واسطه ای به عنوان بخشی کوچک اما بسیار مهم از بازار پتنت، به خوبی نمایانگر بازار عمومی پتنت می باشد. از این رو در این گزارش سعی شده تا بیشتر بر روی این بخش پیشرو از بازار پتنت تمرکز نموده و در کنار آن برخی موارد دیگر نظیر بازار گسترده تر تبادلات بین شرکتی و نیز منابع جدید پتنت نیز مورد بحث قرار گیرد.

در طول پنج سال گذشته، بازار پتنت با یک جا به جایی بزرگ در بین بازیگران اصلی تبادلات پتنت مواجه شده است؛ به طوری که از تعداد محدودی شرکت بزرگ که در بازار خرید و فروش پتنت فعالیت می نمودند، به موقعیت جدیدی وارد شده ایم که در آن برخی شرکت های متوسط و نیز نهادهای عمومی اقدام به تأمین زیرساخت های لازم و پرورش قابلیت های مورد نیاز برای ورود به بازار خرید و فروش پتنت نموده اند. بهترین روایت از روند فوق الذکر، جا به جایی جمله «من هیچ چیزی در مورد بازار پتنت نمی دانم.» با سؤال کلیدی «چگونه می توانیم به بهترین شکل مشارکت نماییم؟» در ذهنیت مدیران ارشد شرکت های اغلب متوسط و کوچک می باشد.

به اعتقاد صاحب نظران حوزه پتنت، داشتن اطلاعاتی نظیر نحوه قیمت گذاری، حوزه های فناوری، شرایط محیطی، فرآیند مذاکرات و دیگر اجزای مربوط به فرآیند خرید پتنت، از الزامات وارد شدن به بازار تبادلات پتنت محسوب می گردد؛ ولی این اطلاعات به تنهایی کافی نیست. مواردی نظیر چگونگی تعریف یک برنامه خرید پتنت موفق و معیارهایی که می بایست در آن لحاظ گردد، از دیگر پرسش هایی است که باید به آن پاسخ داده شود.

در این بخش به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که ابعاد واقعی بازار پتنت چگونه است؟ با ردیابی بیش از 3500 پکیج ثبت اختراع شامل به ارزش تخمینی 11 میلیارد دلار، میزان فروش در حدود 2.3 میلیارد دلار بوده است. البته این حجم از فروش لزوماً میزان فروش واقعی نیست، چرا که تمامی دارایی های فکری در بازار پتنت ثبت نشده و قابل ردیابی نیست.

در شکل 1، داده های حاصل از ارزش فروش و مبالغ درخواستی در بخش های بازار واسطه ای و نیز بخش خصوصی بازار پتنت در طول پنج سال گذشته قابل مشاهده می باشد. با توجه به اطلاعات حاصله، کل فروش تجمعی پتنت در این سال به بیش از 3 میلیارد دلار تخمین زده می شود.

شکل 1- مبالغ درخواستی تجمعی برای پتنت در سال های اخیر

دو تغییر بزرگ بازار پتنت در سال 2016 میلادی، راه اندازی برنامه «IAM» و نیز شروع مقدماتی برنامه «IP3» توسط اتحادیه «Allied Security Trust-AST» می باشد. این دو رویداد، بازارهای جدیدی برای پتننت های موجود در بازار تبادلات جهانی به ارمغان آورده است. بازار «IAM» در اکتبر سال 2015 میلادی به منظور شکوفایی بازار کسب و کار شروع به کار نمود و نکته جالب توجه، وجود بیش از 25 درصد از دارایی های ردیابی شده در این گزارش در این بازار است. این بازار به عنوان یک پلتفرم جدید برای شرکت ها جهت ارائه لیستی از پتنت ها و فناوری های قابل عرضه برای فروش و یا اخذ لیسانس به مشتریان عمل می نماید و از ویژگی های متمایز آن می توان به نمایش لیستی از فروشندگان حال حاضر بازار، علاوه بر لیست پتنت های قابل واگذاری اشاره نمود. 

بنا به آمار منتشر شده تا ماه مه سال 2016 میلادی، این بازار حاوی 194 پکیج با بیش از 3724 دارایی بوده است که توسط 17 فروشنده عرضه شده است؛ پتنت های فوق الذکر در حدود 25 درصد از کل دارایی های ردیابی شده در بازار پتنت را شامل می گردد. باید توجه داشت این بازار به تازگی شروع به کار نموده و مسلماً پتنت های دارای مقاصد خاص در آن کمتر وجود دارد و می بایست برای تأمین آن ها به بازار واسطه ای پتنت مراجعه نمود.

تغییر مهم دیگر، شروع به کار برنامه «IP3» جهت خرید پتنت می باشد. ویژگی متمایز این بازار، خرید و فروش سریع پتنت در آن در حین پروسه ثبت آن بدون مذاکرات مرسوم و ایجاد فرصتی قابل توجه برای مخترعان و شرکت های صاحب پتنت، جهت فروش سریع پتنت های خود به خریداران مشتاق نوآوری است. 

بنا به آمار منتشر شده از سوی «AST» از بازار «IP3»، بیش از 1400 ارسال درخواست شامل 3000 پتنت ثبت درخواست شده در این بازار وجود دارد که از سوی 450 فروشنده پیشنهاد گردیده است. با بررسی عمیق تر 750 مورد از پیشنهادهای فروش موجود در این بازار، نتایج جالب توجهی نمایان گردید. برای مثال، نیمی از فروشندگان مورد بررسی پیش از این حداقل یک پتنت در بازار واسطه ای پتنت ارائه نموده اند. علاوه بر این، بیش از 60 درصد پتنت های ثبت شده در این بازار، در گذشته در بازار واسطه ای پتنت نیز ارائه شده است. با توجه به روند ثبت پیشنهادی در این بازار، می توان چنین استنباط نمود که وضعیت این بازار به نسبت موفقیت آمیز بوده است.

اگر کمی جامع تر به بازارهای جدید شکل گرفته بنگریم، می توان گفت برنامه های «IAM» و «IP3» به عنوان راهکارهای مکمل روش های مرسوم در خرید و فروش پتنت تعریف شده و می تواند نقش مهمی در رشد و توسعه حجم تبادلات ایفاء نماید. ویژگی های منحصر به فرد بازارهای فوق الذکر نظیر قابلیت ارائه لیست دارایی های فروشندگان همراه با لیست فروشندگان موجود در بازار «IAM» و نیز قابلیت ثبت پتنت توسط واسطه ها در بازار «IP3»، چشم اندازی از فرصت های موجود در بازار پتنت را فراهم می آورد.

در گزارش های آتی، به مواردی نظیر پوشش منابع مورد نیاز، درخواست قیمت، ممانعت از خرید و دادخواهی های حقوقی و نیز جمع بندی از برآورد اندازه بازار خواهیم پرداخت.