مقدمه
در مقاله حاضر با شناسایی برخی مؤلفههای کارکردی سیستمهای پتنت و معرفی عناصر کلیدی شکل دهنده «شفافیت» و «نحوه عملکرد» در این سیستم ها، نوعی شاخص کیفیت برای آن ها ارائه می گردد. این شاخص که بر مبنای نه عامل تأثیرگذار بر شرایط ثبت یک اختراع تعریف شده، جنبههای مختلف سیستم پتنت اعم از قوانین و مقررات و نیز سیاستهای تخصیص منابع از سوی دفاتر ثبت اختراع را در اندازه‌گیری‌های خود لحاظ نموده است.
در ادامه مقاله، شاخص فوق الذکر برای 32 سیستم ثبت اختراع ملی محاسبه گردیده است، که نتایج بیانگر سطح ناهمگونی قابل توجه در میان کشورهای مختلف است. بنا بر بررسیهای کمی صورت گرفته در چند مقطع زمانی مختلف، تقاضا برای حقوق ناشی از ثبت پتنت در سیستمهایی که تلاشهای مرتبط با تحقیق و توسعه با کنترل بیشتری همراه است و مکانیسمهای اجرایی (از نظر شاخص هایی نظیر هزینه های ثبت اختراع) با شدت بالاتری انجام می‌گیرد، به نسبت پایین تر است. به گفته نویسندگان، چنین نتایجی می تواند پیامدهای سیاستگذاری متفاوتی داشته باشد و منجر به اجرای تحقیقات بیشتر به منظور بررسی دقیقتر ابعاد مختلف موضوع گردد.
ارزیابی کیفیت در سیستمهای پتنت
در طی سال های اخیر با افزایش استقبال مخترعین و شرکت های فناور از سیستمهای پتنت به منظور محافظت از نتایج ابداعات و نوآوریهای خود، بحثهای فراوانی پیرامون اهمیت کیفیت فرآیندهای ارزیابی درخواست‌های ثبت اختراع، میان صاحب نظران و محققین در گرفته است. با این وجود با مرور تحقیقات انجام گرفته در زمینه سیستم های پتنت و نقش آن در اقتصاد، می‌توان چنین دریافت که ارزیابی کیفیت سیستمهای پتنت و چگونگی اندازه‌گیری آن و نیز تأثیر این شاخص بر اقتصاد از سوی محققین چندان مورد توجه قرار نگرفته است. با توجه به تحقیقات نظری پیشین، عموماً فرض بر این است، که قوی بودن رژیم‌های مالکیت فکری و علیالخصوص سیستمهای پتنت، بر میزان نوآوری اثرگذار است. باید توجه داشت، که قوی بودن سیستم پتنت به طور معمول معطوف به درجه کیفیت سیستم مذکور نیست. یک سیستم ثبت اختراع زمانی تحت عنوان سیستمهای قوی‌تر دسته‌بندی می‌شود که حوزه‌های موضوعی بیشتری در آن قابلیت ثبت داشته باشند، دوره‌های حفاظت از ثبت اختراع طولانی‌تر باشد و یا محدوده جغرافیایی تحت تأثیر سیستم پتنت وسیع‌تر باشد.
در حال حاضر، رایج‌ترین روش‌ها برای ارزیابی و سنجش کیفیت سیستمهای ثبت اختراع از طریق مقایسه میان میزان گرنت و یا میزان دعوی‌های حقوقی موجود انجام می‌گیرد؛ بدین معنا که یک پتنت در صورتی که گرنت شده باشد و یا بتواند در پرونده‌های حقوقی موفق حاضر شود، به عنوان یک ثبت اختراع با کیفیت به شمار می رود. با وجودی که این رویکرد می‌تواند مفید باشد، با این حال می‌تواند به دلایلی نظیر موارد زیر تحلیل‌ها و ارزیابی‌های کیفی پتنت را متفاوت سازد:
- متقاضیان ممکن است استراتژی‌های ناهمگنی در صنایع و کشورهای گوناگون اتخاذ نمایند؛
- بسیاری از اختراعات ثبت شده وارد پروسه شکایت و اختلافات حقوقی نمی‌شوند؛
- اغلب اختلافات پتنت وارد فرآیند مذاکرات دو طرفه میان مدعیان و صاحبان امتیاز پتنت می‌گردد.
مطالعات در مورد دادرسی‌های ثبت اختراع بیشتر متناظر با پتنت‌های پر ارزش بوده و به ندرت مواردی نظیر فرآیند ارزیابی درخواست ثبت اختراع و یا شفافیت سیستم پتنت را در نظر می‌گیرد. اگر یک سیستم ثبت اختراع را همچون کوهی از یخ شناور در آب در نظر بگیریم، به نوعی می‌توان گفت دادرسی‌ها در اغلب موارد متمرکز بر قله توده یخ خارج از آب است و قسمت عمده پنهان شده در زیر آب را در نظر نمی‌گیرد. این در حالی است که در طی سالهای اخیر، برخی مطالعات پیرامون یافتن فرآیندهای ارزیابی دقیقتر سیستمهای ثبت اختراع از طریق در نظر گرفتن شاخص‌هایی نظیر روند ارزیابی درخواست‌های ثبت پتنت و نقش آن‌ها در کیفیت سیستم پتنت انجام گرفته است، که برای مثال می‌توان به مطالعات ماسکوس «maskus» در سال 2006 میلادی، کوییلن «Quillen» در سال 2008 میلادی و پتلزبرگ «Pottelsberghe» در سال 2011 میلادی اشاره نمود.
هدف از این مقاله، بررسی آزمایشی درجه کیفیت سیستمهای پتنت و چگونگی تأثیر آن بر رفتار متقاضیان (به ویژه از جنبه تمایل به ثبت درخواست) است؛ بر این اساس، برای اولین بار یک شاخص کیفی برای سیستمهای ثبت اختراع تعریف شده و سپس این شاخص بر اساس یک مدل کمی، تغییرات تقاضا برای حقوق ثبت اختراع در کشورهای مختلف را تفسیر و تحلیل می‌نماید. گفتنی است، شاخص مذکور در بر گیرنده هفت قانون و استاندارد حقوقی و نیز دو فاکتور مرتبط با میزان تخصیص منابع به سیستم پتنت خواهد بود.
شاخص کیفیت سیستمهای پتنت و اجزاء آن
همان گونه که در بالا اشاره گردید، اندازه‌گیری میزان کیفیت یک سیستم ثبت اختراع علاوه بر شاخص‌های عمومی نظیر میزان پتنت گرنت شده و یا تعداد دادرسی‌های انجام گرفته، می‌بایست مواردی همچون میزان رعایت دقیق فرآیند ارزیابی درخواست ثبت اختراع و یا درجه شفافیت سیستم را نیز در بر گیرد. به عبارت دیگر، کیفیت بالای سیستم پتنت به معنای انجام دقیق، شفاف و رضایت بخش فرآیند پذیرش درخواست و ارزیابی آن است که نه تنها وابسته به استانداردها و دستورالعمل‌های قانونی مورد استفاده بوده، بلکه به نحوه اجرا و چگونگی تعریف و تدوین طرح‌های عملیاتی سیستم نیز بستگی خواهد داشت.
شاخص تعریف شده در این مقاله، شامل هفت جزء قانونی و دو جزء طرح عملیاتی- مدیریتی است که شامل موارد زیر است:
- مالکیت اختراع
- انتشار گزارش‌های جستجو از درخواست‌های ثبت پتنت
- ارزیابی و مدت زمان مورد نیاز آن
- مخالفت با پتنت پس از اعطای گرنت
- دوره مجاز برای انتشار اختراع پیش از ثبت درخواست
- مخفی بودن پرونده‌های ثبت اختراع
- سازگاری و قابلیت انطباق
- انگیزه ارزیابان
- حجم کار ارزیابان
این اجزاء می‌توانند شفافیت سیستم، فرآیند ارزیابی درخواست‌ها و یا هر دو این موارد را تحت تأثیر قرار دهند. در جدول یک، اجزای تشکیل دهنده شاخص کیفیت سیستمهای پتنت و چگونگی اثرگذاری آن‌ها بر هر یک از ابعاد شفافیت و فرایند ارزیابی آمده است.
جدول 1 - تأثیرگذاری هر یک از مؤلفههای شاخص کیفیت بر ابعاد شفافیت و فرآیند ارزیابی سیستم پتنت
علامت × نشان دهنده این است که مؤلفه مذکور بر یکی از ابعاد شفافیت، فرآیند ارزیابی و یا هر دو تأثیرگذار است.
لازم به ذکر است، برای ارزش گذاری هر یک از اجزای نه گانه که پیش شرط مقایسه سیستم های پتنت کشورهای مختلف محسوب می‌گردد، از سه روش متفاوت می‌توان استفاده نمود که شامل: شاخص کیفی ناموزون «QUW» که در آن هر یک از اجزا عددی بین صفر تا یک را به خود اختصاص می‌دهند و دو آلترناتیو موزون شامل «Qw1-3» که سه مقیاس 1 الی 3 برای هر جزء تخصیص می‌دهد و «QWB» که در آن هر یک از اجزاء دو جانبه مقایسه خواهند شد.
نکته‌ای که در مورد مؤلفههای نه گانه تشکیل دهنده شاخص کیفیت باید مورد توجه قرار داد، تأثیر متفاوت آن‌ها بر سیستمهای پتنت مختلف است؛ در واقع برخی از آن‌ها تأثیر بسیار ناچیزی بر اکثر کشورها داشته و حتی ممکن است صرفاً متعلق به سیستم «US» پتنت باشند. پرسش اساسی این است که آیا در نظر گرفتن آن‌ها برای تعیین کیفیت یک سیستم پتنت عام منطقی است و یا این که می‌بایست برخی از آن‌ها را حذف نمود. با توجه به تأثیر عمومی تمامی اجزاء در رضایت نسبی متقاضیان و نیز شفافیت سیستم پتنت، رویکرد این مقاله در نظر گرفتن تمامی مؤلفههای مذکور خواهد بود.
بایستی به این نکته اشاره نمود که مقاله حال حاضر تنها به معرفی این 9 شاخص پرداخته در حالیکه در متن اصلی مقاله شاخص کیفیت سیستم پتنت، برای 32 دفتر ثبت اختراع با بیش از 1800 پرونده ثبت شده (طبق گزارش آماری سازمان جهانی مالکیت فکری در سال 2010 میلادی) بررسی و اندازه‌گیری گردیده است و با استفاده از اطلاعات سالهای 2008 و 2009 میلادی برای تمامی این سیستمها محاسبه و چگونگی تأثیر هر یک از زیر مؤلفه‌ها در افزایش و یا کاهش کیفیت سیستم پتنت، آنالیز و بررسی شده است.
1- مالکیت اختراع
در اغلب سیستم های پتنت، امتیاز پتنت به شخص یا شرکتی تعلق می گیرد که برای نخستین بار درخواست آن را به ثبت می‌رساند. بر خلاف قانون اولویت در ثبت «First to File-FTF» که هویت فرد یا سازمانی که واقعاً اختراع را انجام داده است را در نظر نمی‌گیرد، اصل اولویت در اختراع «First to Invent-FTI» صرفاً مبتنی بر اولویت در ثبت درخواست نیست.
در واقع قانون مالکیت اختراع به دو صورت بر شفافیت تأثیر خواهد داشت؛
- اصل «FTF» با تحریک افشای زودهنگام اختراعات می‌تواند دسنرسی عموم به دانش جدید را تسهیل نماید. در مقابل، اصل «FTI»، مخترع را برای ورود به بازار بی نیاز از ثبت اختراع می‌نماید.
- در اختلافات حقوقی ناشی از حق مالکیت پتنت، در گام نخست می‌بایست مخترع و توسعهدهنده اصلی نوآوری را شناسایی نمود که تا حدی پیچیده و وقت‌گیر خواهد بود.
با توجه به این تأثیرات، می‌توان چنین نتیجه گرفت که اصل « اولویت در ثبت»، کیفیت سیستمهای ثبت اختراع را از طریق دو مکانیسم انتشار سریع‌تر دانش و عدم اطمینان کمتر در ورود به بازار بهبود می‌بخشد. بر این اساس، اگر سیستم پتنت مبتنی بر « اولویت در ثبت» باشد ارزش یک و اگر مبتنی بر «اولویت در اختراع» باشد ارزش صفر خواهد گرفت. بدیهی است، ارزش یک نشان دهنده کیفیت بالاتر سیستم پتنت خواهد بود.
2- انتشار گزارش‌های جستجوی از درخواست‌های ثبت پتنت
تقریباً در تمامی سیستمهای ثبت اختراع، تازگی و جدید بودن «Novelty»، از اولین شرایطی است که در پتنت‌های گرنت شده لحاظ می‌گردد. بر این اساس یک گزارش جستجو با هدف ارائه اطلاعات درخواست‌های ثبت پتنت و نیز پتنت‌های در حال ارزیابی تهیه گردیده و به منظور انصراف برخی از متقاضیان از ثبت درخواست‌های تکراری در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. در واقع گزارش‌های جستجوی انتشار یافته، می‌تواند با بهبود در فرآیند شناسایی پتنت‌های مرتبط از سوی متقاضیان و در نتیجه کاهش حجم کار ارزیابان در مواردی که درخواست مشابهی قبلاً ثبت گردیده است، به ارتقاء کیفیت سیستم پتنت کمک نماید. این مؤلفه نیز مشابه با مالکیت اختراع یک متغیر باینری بوده و ارزش‌های صفر و یک را به خود اختصاص خواهد داد، که در آن ارزش یک به منزله برخورداری سیستم پتنت از گزارش‌های جستجو و ارزش صفر به معنای عدم وجود گزارش‌های فوق است.
3- ارزیابی و مدت زمان مورد نیاز آن
اغلب دفاتر ثبت اختراع، ارزیابی‌هایی را برای اطمینان از انطباق درخواست ثبت اختراع با استانداردهای حقوقی اختراع انجام می‌دهند؛ به عنوان مثال در سیستم پتنت آمریکا این ارزیابیها تحت عنوان نامشهود «Non Obviousness» شناخته می‌شود. در مقابل، برخی دفاتر پتنت صرفاً خدمات ثبت درخواست را ارائه داده و ارزیابی‌های مذکور از سوی آن‌ها انجام نمی‌گیرد. همچنین تعداد کمی از این دفاتر، ارزیابی‌های صورت گرفته از سوی دیگر دفاتر پتنت را پذیرفته و بر مبنای ارزیابی‌های آن‌ها یک پتنت را گرنت می‌نمایند.
ارزش این مؤلفه با توجه به این که دفتر پتنت ارزیابی‌های فوق را ارائه می‌دهد یا خیر و همچنین مدت زمان لازم برای این ارزیابیها چه مقداری است، عددی بین صفر تا یک را به خود تخصیص خواهد داد. اگر ارزیابی توسط سیستم پتنت ارائه نشود، ارزش مؤلفه صفر خواهد بود. در غیر این صورت، با توجه به تأثیرگذاری منفی مدت زمان انتظار ارزیابی درخواست در کیفیت سیستم پتنت، ارزش شاخص به صورت زیر محاسبه می‌گردد.
(حداکثر مدت زمان ارزیابی/ مدت زمان ارزیابی) - 1= ارزش شاخص
لازم به ذکر است، با توجه به این که حداکثر مدت زمان ارزیابی از تاریخ ثبت درخواست در بین سیستمهای پتنت بررسی شده هفت سال بوده، در فرمول به منظور تعیین ارزش این شاخص، این میزان را برابر با هفت در نظر گرفته شده است. برای مثال، اگر در یک سیستم پتنت، مدت زمان انتظار برای ارزیابی دو سال باشد، ارزش شاخص برابر با «(2/7)-1» خواهد بود.
4- مخالفت با پتنت پس از اعطای گرنت
فرآیند مخالفت پس از اعطای گرنت، این امکان را برای طرف سوم فراهم نموده تا نسبت به پتنت گرنت شده اعتراض و مخالفت با آن را ارائه نماید. این فرآیند در مقایسه با دعوی های قضایی مرسوم، که با چالش عدم اعتبار پتنت آغاز می گردد، از هزینههای بسیار کمتری برخوردار خواهد بود. با توجه به سیستمهای پتنت مختلف، مدت زمان مشخص که در آن افراد می‌توانند با پتنت گرنت شده مخالفت نمایند، از سه ماه تا دوازده ماه متغیر است.
ارزش این مؤلفه در صورتی که فرصتی برای مخالفت با یک پتنت گرنت شده وجود نداشته باشد برابر با صفر در نظر گرفته می‌شود. در غیر این صورت، ارزش مؤلفه برابر با نسبت فرصت زمانی مخالفت به حداکثر فرصت مخالفت در بین سیستمهای پتنت (دوازده ماه) خواهد بود. به معنای دیگر، هر چه دوره زمانی مجاز برای مخالفت کمتر باشد، ارزش مؤلفه به صفر نزدیک‌تر خواهد بود و کیفیت سیستم پتنت کاهش خواهد یافت. به عنوان مثال برای سیستم پتنتی که مدت زمانی مجاز برای مخالفت 6 ماه است ارزش این مؤلفه برابر با «6/12» است. شایان ذکر است که در توسعه شاخص کیفیت سیستم پتنت، می‌توان هزینه لازم برای مخالفت با یک پتنت گرنت شده را نیز در نظر گرفت.
5- دوره مجاز برای انتشار اختراع پیش از ثبت درخواست
منظور از این مؤلفه، مدت زمانی است که مخترع مجاز است تا پس از افشا که معمولاً از طریق مقالات علمی و در کنفرانس‌های مرتبط رخ می‌دهد، اقدام به ثبت آن نماید. باید توجه داشت در غیاب این دوره زمانی مجاز، هیچ یک از اختراعاتی که پیشتر انتشار یافتهاند قابل ثبت نخواهند بود. به همین دلیل این انعطاف‌پذیری می‌تواند مورد استقبال محققین و پژوهشگران دانشگاهی قرار گیرد. با توجه به دوره‌های شش و دوازده ماهه که در سیستمهای پتنت مختلف برای این امر تعریف شده است، ارزش این شاخص به صورت زیر محاسبه خواهد شد:
(12/ درخواست ثبت از پیش اختراع انتشار به مجاز دوره) - 1 = ارزش شاخص
6- مخفی بودن پرونده‌های ثبت اختراع
پرونده‌های ثبت اختراع به طور کلی در 18 ماه پس از تاریخ ثبت مخفی هستند (منتشر نشده‌اند) و پس از آن به صورت خودکار انتشار می‌یابند. در نتیجه، مخفی نمودن درخواست، در مواردی نظیر رد شدن آن و یا انصراف متقاضی از ادامه روند قبل از انتشار رسمی آن می‌تواند مهم و ارزشمند باشد. برخی دفاتر ثبت اختراع، علی الخصوص «USPTO»، به متقاضی کمک می‌نماید تا در طی فرآیند ارزیابی، از مخفی بودن اختراع و نوآوری خود اطمینان حاصل نمایند. البته این امر در بازار پر رقابت حال حاضر به ویژه برای کارآفرینان فعال در حوزه فناوری‌های پیشرفته بسیار حیاتی است و می‌تواند منجر به اتخاذ برخی استراتژی‌های خاص برای محفوظ بودن پتنت (و در نتیجه عدم انتشار آن) تا پیش از گرنت آن گردد. به همین دلیل، امکان پنهان نمودن درخواست‌های ثبت پتنت موجب کاهش کیفیت پتنت به ویژه از جنبه شفافیت خواهد شد.
مؤلفه امکان مخفی بودن پرونده‌های ثبت پتنت یک متغیر باینری است که در صورت انتشار آن‌ها در یک بازه حداکثر 18 ماهه از تاریخ ثبت درخواست و عدم امکان مخفی نمودن آن برابر با یک و در غیر این صورت ارزش صفر را به خود اختصاص خواهد داد.
7- سازگاری و قابلیت انطباق
متقاضیان به طور طبیعی سعی دارند وسیع‌ترین دامنه حفاظتی ثبت اختراع را به خود اختصاص دهند، تا در صورت لزوم در دعوی‌های حقوقی از آن استفاده نمایند. علاوه بر این، صاحبان پتنت می‌توانند از طریق « continuation-in-part application- CIP »، برخی موضوعات را به موازات پیشرفت‌های فناوری به پرونده ثبت اختراع قبلی بیفزایند و ادعاهای متعددی را به درخواست اصلی اضافه نموده و یا برخی از آن‌ها را تغییر دهند و همین عامل موجب تأخیر در فرآیند ارزیابی خواهد شد. در واقع، «CIP» به موازات تکامل فناوری، امکان انطباق محدوده مالکیت فکری ایده را فراهم آورده و به طور مصنوعی تعداد پرونده‌های ثبت اختراع را افزایش خواهد داد.
راهکار دیگر صاحبان پتنت به منظور انطباق پتنت خود با آخرین تغییرات، استفاده از «Patent of Addition» است که به معنای اصلاح و یا بهبود اختراع ثبت شده قبلی با شرط عدم افشاء تا قبل از آن زمان است.
به طور کلی این دو راهکار، قابلیت سازگاری برای اعمال تغییرات و افزایش دامنه حفاظتی را برای متقاضیان فراهم می‌آورد که البته با درجاتی از عدم اطمینان در سیستم پتنت نیز همراه خواهد بود. با توجه به تأثیرات این شاخص بر کیفیت سیستمهای پتنت، برای ارزش گذاری این مؤلفه از متغیر باینری با ارزش‌های صفر و یک استفاده می‌شود؛ در صورتی که «CIP» و «Patent of Addition» در سیستم پتنت مجاز باشد مقدار صفر و در غیر این صورت مقدار یک به آن تخصیص داده خواهد شد.
8- انگیزه ارزیابان
ادبیات مرتبط با تئوری سازمانی در دفاتر ثبت اختراعات بر این نکته تأکید دارد که مکانیسمهای انگیزشی شفاف، می‌تواند ابزاری قدرتمند در مواردی نظیر عدم تقارن اطلاعات بین مدیریت سازمان و کارکنان آن محسوب گردد. انگیزه برای انجام ارزیابی‌های دقیق و با کیفیت به عواملی نظیر شرایط شغلی ارزیابان، حقوق و مزایای شغلی، و ارائه انواع پاداش‌های غیر مالی وابسته است، که با کاهش چشمگیر جابجایی کارکنان می‌تواند به افزایش تجربه به عنوان یکی از پارامترهای کلیدی فرآیند ارزیابی درخواست‌های ثبت اختراع بیانجامد.
مقایسه بین المللی شرایط شغلی در هر یک از سیستمهای پتنت کاری پیچیده و دشوار است، که می‌تواند با کل هزینههای تخصیص یافته به کارکنان به ازای یک ارزیابی، تخمین مناسبی از آن به دست آورد. با توجه به نقش مثبت انگیزه ارزیابان در کیفیت سیستم پتنت که خود ناشی از شرایط شغلی مناسب خواهد بود، ارزش این شاخص برابر با نسبت هزینههای کارکنان سیستم به حداکثر هزینه تخصیص یافته به کارکنان در بین سیستم هایپتنت موجود خواهد بود. این نسبت عددی بین صفر و یک را به خود اختصاص داده که هر چه مقدار آن به یک نزدیک‌تر باشد، حاکی از بودجه پرسنلی بالاتر و شرایط شغلی مناسب‌تر کارکنان و در نتیجه افزایش کیفیت سیستم پتنت خواهد بود.
9- حجم کاری ارزیابان
اگر حجم کاری تخصیص یافته به هر ارزیاب بیش از حد باشد، سرعت بخشیدن به فرآیند ارزیابی و دقت کمتر درباره اختراع و نوآوری های مرتبط با آن، می‌تواند تأثیر زیادی بر کاهش کیفیت سیستم پتنت بگذارد. با این حال، مقایسه حجم و ابعاد کاری ارزیابان، در دفاتر مختلف ثبت پتنت کار آسانی نیست و با توجه به موارد مختلفی نظیر تفاوت در تعداد صفحات و میزان ادعاهای اختراعات، از پیچیدگی بالایی برخوردار خواهد بود. علاوه بر این، استانداردهای ارزیابی در هر یک از سیستمهای پتنت متفاوت از دیگری است و همین عامل مقایسه بین حجم کار هر یک از ارزیاب‌ها را دشوارتر می‌نماید.
با توجه به تفاوت‌های مذکور، این شاخص می‌بایست بر مبنای یک مدل کمی قابل استفاده، در تمامی سیستمهای پتنت ارزش گذاری گردد؛ اگر نسبت ادعاهای تخصیص یافته به هر ارزیاب به حداکثر ادعاهای تخصیصی به ارزیابان در بین سیستم های پتنت موجود را به عنوان ارزش این شاخص در نظر بگیریم، می‌توان گفت تفاوت‌های پیش گفته تا حدی در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است، در صورت عدم انجام هر گونه آزمون اساسی در دفاتر ثبت اختراع، ارزش این شاخص برابر با صفر در نظر گرفته خواهد شد.
