مقدمه
یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه و تجاری‌سازی فناوری و در مقیاس کلان‌تر، رشد اقتصادی، مالکیت فکری است که در یک قرن گذشته، مورد توجه محققین و سیاست‌گذاران حوزه علم، فناوری و نوآوری در کشورهای مختلف قرار گرفته است. امروزه فناوری و دانش، نه تنها به‌عنوان یک ابزار رقابتی در فضای کسب‌وکار که یک نیاز و ضرورت جدی برای موفقیت و بقاء در این فضا محسوب می‌شود و بدیهی است که نوآوری‌های فناورانه و مبتنی بر دانش، نیازمند سیستم‌های محافظتی قدرتمند هستند. همین عامل، موجب شده است تا مخترعین، دانشمندان و شرکت‌های فناور برای محافظت از دستاوردها و نوآوری‌های خود، از پتنت به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین سیستم‌های مالکیت فکری استفاده نمایند.
لازم به تأکید است که سیستم پتنت، منحصر به کشورهای پیشرفته نبوده و می‌توان از آن برای تسهیل در انتقال فناوری، ترویج و انتشار نوآوری در کشورهای درحال‌توسعه نیز استفاده نمود. ایران نیز به‌عنوان یک کشور درحال‌توسعه و دارای قابلیت‌ها و پتانسیل‌های فراوان برای توسعه فناوری (مانند نیروی کار جوان و تحصیل‌کرده، پتانسیل دانشی در برخی از حوزه‌های نوظهور فناوری مانند بیوفناوری، نانوفناوری و ...)، سعی نموده است تا استفاده از پتنت و ثبت اختراعات فنی را در میان فناوران و نوآوران ایرانی، ترویج و توسعه دهد. شایان ذکر است که پتنت تنها برای محافظت از اختراعات و نوآوری‌ها کاربرد نداشته و می‌توان طیفی وسیع از کارکردهای جانبی، مانند درآمدزایی از طریق صدور مجوزهای بهره‌برداری، جذب سرمایه، ارتقاء برند و شهرت کسب‌وکار و حتی محدودیت در فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای رقبا را برشمرد.
کانون پتنت ایران به‌عنوان یکی از واحدهای ذیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مأموریت دارد تا با تمرکز بر مؤسسات علمی و پژوهشی و مراکز و شرکت‌های نوآور به‌عنوان نیروی پیشران نوآوری در کشور، ضمن حمایت از دستاوردهای فکری آن‌ها در قالب ثبت اختراع در دفاتر ثبت پتنت معتبر جهان، آن‌ها را با اهمیت و ضرورت این مفهوم کلیدی آشنا سازد. این نهاد، با حمایت‌های خود می‌تواند جایگاه کشور را در کسب شاخص‌های نوآوری و مالکیت فکری ارتقاء داده و زمینههای لازم را برای تشکیل دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه‌ها و درآمدزایی از تحقیقات و پژوهش‌های دانشگاهی به‌عنوان دانشگاه‌های نسل سوم و کارآفرین، فراهم نماید.
اما دستیابی به اهداف یاد شده، مستلزم تعامل و همکاری تنگاتنگ با مراکز علمی و فناوری کشور، به‌ویژه دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری است. کانون پتنت ایران، این ضرورت را به خوبی مدنظر قرار داده و سعی داشته تا ، از طریق راه‌اندازی و توسعه دفاتر همکار، تعامل و همکاری خود با نهادهای علمی و پژوهشی کشور را افزایش دهد. در حال حاضر، ۵۹ دفتر همکار در دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور وجود داشته که خدمات خود را به محققین و مخترعین علاقه‌مند و واجد شرایط ارائه می‌نمایند.
نظر به توسعه کمی و کیفی دفاتر همکار کانون پتنت و فعالیت‌های گسترده آن‌ها در برگزاری دوره‌های آموزشی و نیز، جذب و ثبت درخواست، این گزارش به بررسی و آنالیز عملکرد این دفاتر در طی سالهای ۹۴ تا ۹۷ می‌پردازد. گفتنی است، آمار مورد استفاده در گزارش، مرتبط با فعالیت‌های ثبت درخواست دفاتر و نتایج بررسی‌های شکلی و ماهوی کارشناسان کانون، از ابتدای سال ۹۴ تا تاریخ ۷ اسفند ۹۷ است.
دفاتر همکار کانون پتنت، وظایف و کارکردها
مطابق با آیین‌نامه دفاتر همکار، مراکز و مؤسسات نوآور، شامل مؤسسات آموزش عالی و دانشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد و نیز، شهرک‌های علمی و تحقیقاتی، مخاطبین عمده خدمات کانون پتنت محسوب می‌شوند. بر این اساس، دفاتر ثبت اختراعات و ابداعات، دفاتر مالکیت فکری، دفاتر حقوق فناوری، دفاتر ارتباط با صنعت، دفاتر انتقال فناوری و تجاری‌سازی و سایر دفاتر با ماهیت مشابه، امکان آغاز فعالیت ذیل دفاتر همکار کانون را دارا می‌باشند.
این مراکز، پس از امضای قرارداد محرمانگی «NDA» با کانون پتنت ایران و طی روال‌های اداری تعیین شده، ارائه خدمات به علاقه‌مندان را آغاز می‌کنند. وظایف عمده این دفاتر، به شرح زیر است:
- فعالیت‌های ترویجی و آموزشی (برگزاری کارگاه‌های آموزشی در حوزه مالکیت فکری و پتنت، معرفی کانون پتنت ایران به اعضای هیئت‌علمی، دانشجویان و پژوهشگران، برگزاری جلسات مشاوره با اساتید، دانشجویان و پژوهشگران)؛
- جذب مخترعین و پژوهشگران مرکز ذی‌ربط برای ارسال درخواست‌های ثبت اختراع به کانون پتنت ایران (دریافت مستندات، ارزیابی و بررسی شکلی اولیه، ارسال به کانون پتنت از طریق سامانه ثبت درخواست).
افزایش کمی و کیفی دفاتر همکار
دفاتر همکار کانون پتنت ایران، در خلال سالهای ۹۴ تا ۹۷، بالغ بر ۴۳۶ درخواست به این نهاد ارسال نموده‌اند که این تعداد، منهای درخواست‌هایی است که پس از ارزیابی شکلی اولیه از سوی این دفاتر، رد شده و به کانون ارسال نشده‌اند. این امر، به خوبی نشان می‌دهد که تقاضا برای حفاظت از اختراعات و نوآوری‌های صورت گرفته در کشور، به‌ویژه در بازارهای خارجی نظیر آمریکا و اروپا، به شدت زیاد بوده و لازم است تا سیاست‌گذاران حوزه علم و فناوری، به این امر توجه بیشتری مبذول دارند.
از ۴۳۶ درخواست ثبت‌شده در سامانه کانون پتنت، ۳۰ درخواست متعلق به سال ۹۴، ۱۲۸ درخواست متعلق به سال ۹۵، ۱۶۱ درخواست متعلق به سال ۹۶ و ۱۱۷ درخواست متعلق به سال ۹۷ بوده است. این آمار به خوبی روند صعودی تعداد درخواست‌ها در طی سالهای ۹۴ تا ۹۶ را نشان می‌دهد که البته، یک کاهش جزئی نیز در سال ۹۷ پدید آمده است. لازم به ذکر است که آمار فوق، مربوط به درخواست‌های به ثبت رسیده تا هفتم اسفند ماه ۹۷ بوده و طبیعتاً آمار کامل سال ۹۷، در این گزارش مدنظر قرار نگرفته است.
نکته جالب در مورد فعالیت‌های دفاتر همکار، روند صعودی مشارکت دفاتر در ثبت درخواست‌های جدید است؛ به‌طوری که در سال ۹۴، تنها ۹ دفتر شامل دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، انستیتو پاستور ایران (تهران)، دانشگاه تهران، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی و دانشگاه شهید بهشتی، اقدام به ثبت درخواست نموده‌اند. این در حالی است که در سالهای ۹۵، ۹۶و ۹۷، به ترتیب ۱۹، ۲۵ و ۲۸ دفتر، نسبت به این کار اقدام نموده‌اند. لازم به ذکر است، ۱۹ دفتر که در میان آن‌ها، پارک علم و فناوری خلیج فارس، دانشگاه قم، پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی جندی شاپور اهوار، دانشگاه بین‌المللی چابهار، دانشگاه خوارزمی و دانشگاه صنعتی شاهرود به چشم می‌خورد، هنوز موفق به ثبت درخواست و ارسال آن به کانون پتنت نشده‌اند.
شاخص‌های ارزیابی عملکرد دفاتر همکار
یکی از اصول کلیدی رشد و ارتقاء عملکرد سازمان‌ها، ارزیابی مستمر و ارائه بازخوردهای عملکردی جهت اصلاح نقاط ضعف و بهبود فرآیندهای کاری است که این مهم، در صدر اولویت‌های کانون پتنت ایران نیز قرار دارد. کانون با هدف ارزیابی مستمر فعالیت‌های دفاتر همکار و اطلاع‌رسانی به آن‌ها پیرامون عملکرد آن‌ها و سایر دفاتر، اقدام به تعیین شاخصه‌های ارزیابی عملکرد و فرمول‌بندی آن نموده است. در ادامه، سعی می‌گردد تا پس از تشریح اجمالی فرمول امتیازی محاسبه عملکرد، فهرست دفاتر برتر کانون پتنت به تفکیک سالهای مختلف، ارائه شود.
در فرمول امتیازی محاسبه عملکرد دفاتر همکار، مجموعه‌ای از شاخص‌های کلیدی عملکرد تعریف شده‌اند که با ضرایب متفاوت مثبت و منفی، عملکرد دفاتر را امتیازدهی می‌کنند. این شاخص‌ها به شرح زیر می‌باشند:
الف) تعداد درخواست‌های ثبت‌شده:
اگر عملکرد دفاتر همکار را از منظر جذب و اقناع مخترعین و محققین نسبت به ثبت اختراع خارجی ملاک قرار دهیم، تعداد درخواست‌های ثبت‌شده می‌تواند اولین شاخص برای ارزیابی دفاتر فوق محسوب شود. بر این اساس، بیشترین درخواست ثبت‌شده، متعلق به دفتر همکار دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده که با ۱۰۸ درخواست، در صدر فهرست قرار گرفته است. دانشگاه تربیت مدرس با ۵۸ درخواست، دانشگاه صنعتی شریف با ۲۵ درخواست، دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ۲۴ درخواست و دانشگاه فردوسی مشهد با ۱۷ درخواست، در رده‌های بعدی جای دارند.
در شکل ۱، سهم هر یک از دفاتر همکار از کل درخواست‌های ثبت شده، مشخص است. جالب است که سهم دانشگاه امیرکبیر با ۱۰۸ درخواست، در میان کل درخواست‌های ثبت شده توسط دفاتر مختلف، خودنمایی می‌کند. این موضوع، نوعی توزیع نامتقارن بین خروجی‌های عملکردی دفاتر همکار و نیز، فعال بودن چشمگیر دانشگاه صنعتی امیرکبیر را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است که بسیاری از دفاتر همکار، به تازگی و طی فازهای توسعه تعاملات کانون پتنت ایران با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ایجاد شده‌اند و احتمالاً در طی سالهای آتی، این شکاف بزرگ عملکردی، تا حدی کاهش خواهد یافت.
شکل ۱- سهم دفاتر همکار از تعداد درخواست‌های ثبت شده
گفتنی است، اگر آمار تعداد درخواست‌ها را به تفکیک سال ثبت آن‌ها بررسی نماییم، باز هم دانشگاه امیرکبیر در صدر قرار می‌گیرد که البته دانشگاه تربیت مدرس، سال به سال سعی نموده تا فاصله خود را کاهش داده و در نهایت در سال ۹۷، توانسته است با آمار دانشگاه امیرکبیر (هر کدام ۲۰ درخواست) برابری نماید.
ب) تعداد درخواست‌های تأیید شده:
درخواست‌های ارسالی از سوی دفاتر، پس از بررسی‌های شکلی توسط کارشناسان کانون، وارد فرایند بررسی ماهوی و تکمیلی شده و در صورت احراز شرایط از سوی کارشناسان مزبور، تأییدیه نهایی کانون پتنت را دریافت نموده و وارد فرایند ثبت اختراع خارجی در یکی از دفاتر ثبت پتنت معتبر جهان می‌گردد. به عبارت بهتر، منظور از درخواست‌های تأیید شده، آن دسته از درخواست‌هایی است که در ارزیابی ماهوی، مورد تأیید قرار گرفته‌اند.
تعداد درخواست‌های تأیید شده، یک شاخص بسیار کلیدی در ارتقاء عملکرد دفاتر به حساب می‌آیند و از همین رو، در فرمول امتیازی کانون پتنت، وزن قابل‌توجهی به آن اختصاص یافته است. وزن تخصیص داده شده به این شاخص و شاخص تشویقی جانبی آن، موجب می‌گردد که حتی با تعداد درخواست‌های کمتر (در مقایسه با دفاتر دیگر) و به شرط کیفیت مناسب درخواست و تأیید ماهوی آن، بتوان به امتیاز بالاتری دست یافت. مثال بارز این موضوع، مرکز رشد تجهیزات پزشکی است که با وجود تعداد درخواست‌های کمتر نسبت به دفاتر برتر از منظر تعداد درخواست‌ها (ثبت تنها ۱۶ درخواست)، با ۹ درخواست تأیید شده (رده دوم تعداد درخواست‌های تأیید شده پس از دانشگاه امیرکبیر) در رده چهارم امتیازی قرار گرفته است.
پس از دانشگاه امیرکبیر که با ۲۲ درخواست تأیید شده در صدر دفاتر قرار دارد، دانشگاه صنعتی شریف با ۹ درخواست تأیید شده، مشترکاً با مرکز رشد تجهیزات پزشکی، در رده دوم جای گرفته‌اند.
در مجموع درخواست‌های ارسالی از سمت دفاتر در سالهای ۹۴ تا ۹۷، از بین ۴۳۶ درخواست، ۸۱ مورد آن تأیید نهایی شده که نشان دهنده نرخ ۱۸.۵ درصدی است. در این بین، پژوهشگاه رویان با نرخ خیره‌کننده ۶۶.۷ درصدی (تأیید ۴ درخواست از بین ۶ درخواست ثبت شده)، در این زمینه بهترین عملکرد را از خود نشان داده است. پس از پژوهشگاه رویان، مرکز رشد تجهیزات پزشکی با ۵۶.۲ درصد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ۳۶ درصد و دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد با ۳۳.۳ درصد تأیید درخواست‌های ثبت شده، در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. گفتنی است که شاخص نسبت درخواست‌های تأیید شده به ثبت شده، نمی‌تواند به تنهایی بیانگر عملکرد دفتر همکار باشد. زیرا برای مثال، ثبت تنها 2 درخواست و رد آن‌ها، به معنای شاخص «صفر» و تأیید تنها یک درخواست نیز به معنای شاخص «۵۰ درصد» است. در شکل ۲، سهم دفاتر همکار از تعداد درخواست‌های تأیید شده قابل مشاهده است.
شکل ۲- سهم دفاتر همکار از تعداد درخواست‌های تأیید شده
پ) درخواست‌های رد شده در بررسی‌های شکلی و ماهوی:
یکی از نقاط ضعف ارزیابی صرف دفاتر همکار بر مبنای تعداد درخواست‌های ثبت‌شده و یا تأیید شده، عدم توجه به کیفیت درخواست‌ها است. این امر، به‌ویژه در بررسی‌های شکلی کانون نمایان می‌گردد که رد درخواست‌ها در این مرحله، به معنای آن است که بررسی‌های شکلی اولیه از سوی دفاتر به خوبی انجام نگرفته است. برای این‌که این موارد در نظر گرفته شود، دو شاخص امتیازی منفی در فرمول بکار گرفته شده که می‌توان آن‌ها را «تعداد درخواست‌های رد شده شکلی» و «تعداد درخواست‌های رد شده ماهوی» نامید.
این دو شاخص، موجب می‌شوند تا صرف ارسال و ثبت درخواست از سوی دفاتر، منجر به افزایش امتیاز عملکری آن‌ها نشده و درخواست‌های دارای ارزیابی اولیه مناسب و پتانسیل بالا که در تعداد درخواست‌های تأیید شده تجلی می‌یابد، امتیاز آن‌ها را ارتقاء دهد. برای درک بهتر، دفتر همکار پارک علم و فناوری هرمزگان و یا دانشگاه شیراز را در نظر بگیرید که به ترتیب با ۱۳ و ۱۶ درخواست ثبت شده، خود را در زمره دفاتر دارای عملکرد مطلوب معرفی نموده‌اند. در مقابل، عدم تأیید تمامی درخواست‌های پارک هرمزگان و تنها تأیید 2 درخواست دانشگاه شیراز، موجب شده است تا این دفاتر در رنکینگ کلی نتوانند جایگاه خود را حفظ نمایند.
گفتنی است، تعداد درخواست‌های رد شده شکلی، به معنای عدم دقت در ارزیابی‌های شکلی اولیه از سوی دفاتر همکار است که مطابق با آئین‌نامه، از وظایف آن‌ها به حساب می‌آید. از همین رو، وزن امتیازی منفی این شاخص در مقایسه با شاخص تعداد درخواست‌های رد شده ماهوی، بیشتر است.
فهرست دفاتر برتر
با توجه به شاخص‌های تعریف شده و مطابق با آمار تعداد درخواست‌های ثبت شده، تأیید شده، رد شده شکلی و رد شده ماهوی، امتیاز هر یک از دفاتر محاسبه گردیده است که بر اساس آن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر با فاصله‌ای زیاد از دیگر دفاتر و با امتیاز ۲۰۷.۶، در رده نخست قرار گرفته است. داشتن رکورد بیشترین درخواست ثبت شده و بیشترین درخواست تأیید شده، در کنار تعداد درخواست رد شده معقول، از مهم‌ترین دلایل موفقیت این دفتر به حساب می‌آید.
پس از دانشگاه امیرکبیر نیز، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تربیت مدرس، به ترتیب با امتیاز ۷۱.۷ و ۶۹.۳، در رده‌های دوم و سوم ایستاده‌اند. نکته جالب این‌که مرکز رشد لوازم و تجهیزات پزشکی، با ثبت تنها ۱۶ درخواست (در مقایسه با ۱۰۸، ۵۸ و ۲۵ درخواست دانشگاه‌های امیرکبیر، صنعتی شریف و تربیت مدرس) و رکورد ۵۶ درصدی تأیید درخواست (۹ درخواست تأیید شده)، توانسته است امتیاز ۶۵.۸ را به خود اختصاص داده و با فاصله‌ای کم از دانشگاه تربیت مدرس، در رده چهارم جای گیرد. با در نظر نگرفتن دفاتر همکار بدون امتیاز (عدم ثبت درخواست)، سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه علم و صنعت با امتیاز ۰.۵، مشترکاً در قعر فهرست دفاتر برتر قرار گرفته‌اند.
در جدول ۱، امتیازات عملکردی دفاتر دارای ثبت درخواست (کلی و به تفکیک سال) قابل مشاهده است.
جدول ۱- امتیازات عملکردی دفاتر همکار دارای ثبت درخواست
با دقت در امتیازات دفاتر همکار به تفکیک سالهای مختلف، می‌توان به نتایج جالب توجهی رسید. برای مثال، مرکز رشد تجهیزات پزشکی که فعالیت‌های ثبت درخواست خود را از سال ۹۵ آغاز نموده است، با کسب امتیاز ۳۵.۱ در این سال توانسته است تا پس از دانشگاه صنعتی امیرکبیر در رده دوم فهرست دفاتر موفق قرار گیرد. این دفتر در سال ۹۶ نیز با ۲۵.۷ امتیاز و با توجه به رشد چشمگیر فعالیت‌های دانشگاه صنعتی شریف، جایگاه چهارم را در رقابت نزدیک با دانشگاه تربیت مدرس به دست آورده است. اما به یک‌باره، فعالیت‌های این دفتر در سال ۹۷ به صفر رسیده است (عدم ثبت درخواست)، که موجب شده تا رقبایی مانند دانشگاه علوم پزشکی و فردوسی مشهد، بتوانند فاصله امتیازی خود در جدول کلی را با دفتر مذکور کم نمایند. ادامه این رخوت و کم‌کاری، می‌تواند جایگاه خوب مرکز رشد تجهیزات پزشکی را از این مرکز بازستاند. این وضعیت، برای شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان و دانشگاه شهید بهشتی نیز به چشم می‌خورد. شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان نیز علی‌رغم فعالیت در سالهای ۹۴ و ۹۵، طی سالهای ۹۶ و ۹۷ نتوانسته است درخواست جدیدی را به ثبت برساند. دانشگاه شهید بهشتی نیز که از پیشگامان دانشگاه‌های کشور و از معدود دفاتر فعال در سال ۹۴ به حساب می‌آید، طی سالهای بعدی به یک‌باره با عدم فعالیت مواجه شده است.
لازم به ذکر است که با توجه به قطع همکاری کانون پتنت ایران با پارک علم و فناوری هرمزگان، این دفتر در سال ۱۳۹۷ ارتباطی با کانون پتنت نداشته و امتیاز صفر درج شده در این سال، به همین دلیل بوده است.
۱- دفاتر برتر در سال ۹۴:
در سال ۹۴، تنها ۹ دفتر اقدام به ثبت درخواست نموده‌اند که بنا بر امتیازات دریافتی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و دانشگاه تهران، به ترتیب با امتیازات ۳۴.۲، ۹.۱ و ۶.۲، در رده‌های اول تا سوم جای گرفته‌اند. در شکل ۳، عملکرد دفاتر فعال در سال ۹۴ ارائه شده است.
شکل ۳- عملکرد امتیازی دفاتر همکار فعال در سال ۹۴
۲- دفاتر برتر در سال ۹۵:
در سال ۹۵ با افزایش چشمگیر تعاملات کانون، تعداد دفاتر فعال در ثبت درخواست، با افزایش تقریباً صد درصدی، به ۱۹ دفتر افزایش یافته است. در بین این دفاتر، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مرکز رشد تجهیزات پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی مشهد، به ترتیب با امتیازات ۸۷.۶، ۳۵.۱ و ۲۰.۷، در رده‌های اول تا سوم جای گرفته‌اند. در شکل ۴، عملکرد ده دفتر برتر در سال ۹۵ ارائه شده است.
شکل ۴- عملکرد امتیازی دفاتر برتر ده‌گانه در سال ۹۵
۳- دفاتر برتر در سال ۹۶:
روند افزایش دفاتر فعال در ثبت درخواست، در سال ۹۶ نیز افزایش یافته و به ۲۵ دفتر رسیده است. با توجه به امتیازات دریافتی، دانشگاه صنعتی شریف با عملکرد بسیار خوب خود، توانسته است تا دانشگاه امیرکبیر را پشت سر نهاده و با ۵۲.۱ امتیاز در صدر دفاتر موفق در این سال قرار گیرد. پس از دانشگاه شریف نیز، دانشگاه‌های امیرکبیر و تربیت مدرس، به ترتیب با امتیاز ۲۹.۴ و ۲۶.۴، در رده‌های دوم و سوم جای گرفته‌اند. در شکل ۵، عملکرد ده دفتر برتر در سال ۹۶ قابل مشاهده است.
شکل ۵- عملکرد امتیازی دفاتر برتر ده‌گانه در سال ۹۶
۴- دفاتر برتر در سال ۹۷:
در سال ۹۷، رکوردی جدید برای تعداد دفاتر موفق به ثبت درخواست پدید آمده است و ۲۸ دفتر موفق شده‌اند تا درخواست محققین و مخترعین مراکز متبوع خود را در سامانه کانون پتنت ایران به ثبت برسانند. در بین این دفاتر، دانشگاه صنعتی امیرکبیر با ۵۱.۴ امتیاز در صدر قرار گرفته و دانشگاه‌های تربیت مدرس و صنعتی شریف با امتیاز ۲۰.۲ و ۱۴.۶، در رده‌های بعدی جای دارند. در شکل ۶، عملکرد امتیازی ده دفتر برتر در سال ۹۷ آورده شده است.
شکل ۶- عملکرد امتیازی دفاتر برتر ده‌گانه در سال ۹۷
بررسی امتیاز دفاتر همکار، نشان دهنده این موضوع است که عملکرد دفاتر، ارتباط مستقیمی با پتانسیل کمی مراکز و یا میزان حمایت‌های کانون پتنت نداشته و دفاتری که همواره در لیست دفاتر برتر کانون قرار گرفته و یا امتیاز آن‌ها روندی صعودی داشته است، مدیریت مرکز اولویت ویژه‌ای برای پتنت قائل بوده و دفتر همکار کانون و مسئول آن نیز، از جایگاه ویژه‌ای در مرکز مورد نظر، برخوردار بوده‌اند. البته لازم به ذکر است که نقش مسئول دفتر همکار کانون پتنت، در جهت زمینه‌سازی برای ارتقاء نقش دفتر نیز، قابل چشم‌پوشی نیست.
