شرکت ماشین‌های اداری بین‌المللی (International Business Machines Corporation) که به اختصار «IBM» نامیده می‌شود، از معدود شرکت‌های فعال در حوزه کامپیوتر و فناوری‌های ارتباطی است که قدمت آن به قرن نوزدهم میلادی باز می‌گردد. «IBM» در ژوئن سال ۱۹۱۱ میلادی، از ادغام سه شرکت زیرمجموعه خود و تحت عنوان شرکت «CTR» آغاز به کار کرد. این شرکت که در سال ۱۹۲۴ میلادی به «IBM» تغییر نام داد، با هدایت هوشمندانه «توماس واتسون»، طی دو دهه توانست خود را به یکی از شرکت‌های پیشگام در حوزه فناوری بدل نماید. گفتنی است که در حال حاضر، این شرکت طیف وسیعی از فعالیت‌ها، اعم از طراحی و ساخت انواع سخت‌افزار و نرم‌افزار، نانو فناوری، هوش مصنوعی، بلاک‌چین و ... را در دستور کار خود داشته و از این حیث، شرکتی منحصربه‌فرد محسوب می‌شود.
یکی از مشخصه‌های بارز «IBM»، توجه ویژه به نوآوری است. این شرکت، با برخورداری از نیروی انسانی دانشی و خلاق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع نوآوری و خلاقیت در کسب‌وکار (بیش از ۳۸۱.۰۰۰ کارمند در اقصی نقاط جهان) و نیز به‌کارگیری سیاست‌های هوشمندانه در پرورش و توسعه ابداعات و نوآوری‌های صورت گرفته، خود را به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو و نوآور در جهان مطرح نموده است. باید دقت داشت که بهره‌مندی از این نوآوری‌ها، در گرو حفاظت مناسب از آن‌ها به‌عنوان دارایی‌های ارزشمند و نامشهود شرکت است که به نظر می‌رسد، «IBM» در این زمینه هم تمهیدات لازم را اندیشیده است. صدرنشینی بیست و هفت ساله «IBM» از منظر تعداد «US» پتنت‌های گرنت شده، به خوبی این موضوع را اثبات می‌کند.
بنا بر آمار «IFI Claims»، این شرکت در سال ۲۰۱۹ میلادی، ۸.۲۷۷ درخواست جدید در سیستم پتنت آمریکا به ثبت رسانیده و با ۹.۲۶۲ گواهی ثبت اختراع، در صدر شرکت‌های دارنده «US» پتنت قرار گرفته است. نکته جالب‌تر این‌که طی یک دهه اخیر، روند اخذ گواهی ثبت اختراع از سوی «IBM» کاملاً صعودی بوده است، به‌طوری که از ۶.۱۸۰ پتنت در سال ۲۰۱۱ میلادی، به ۹.۲۶۲ پتنت در سال ۲۰۱۹ (رشد تقریباً ۵۰ درصدی) افزایش یافته است. این آمار، به خوبی نشان می‌دهد که «IBM» توجهی ویژه به بازار آمریکا به‌عنوان مقصد بسیاری از فناوری‌های نوظهور دارد. البته این شرکت، از دیگر مناطق جغرافیایی نیز غافل نبوده و به فراخور نیازها و اولویت‌های تجاری خود، اقدام به محافظت از اختراعات و نوآوری‌های خود در کشورهای مختلف می‌نماید.
لازم به تأکید است که شرکتی همچون «IBM»، با حوزه فعالیت‌های بین‌المللی، نیاز به حفاظت از محصولات و فناوری‌های خود در مجموعه‌ای از کشورها دارد و این امر، مستلزم ثبت درخواست‌های متعدد و صرف هزینه و وقت فراوان است. همین موضوع، موجب شده تا پیمان همکاری ثبت اختراع (PCT)، به ابزاری کارآمد برای این شرکت بدل گردد. بنا بر گزارش‌های آماری سازمان جهانی مالکیت فکری، «IBM» طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸ میلادی، بالغ بر ۳.۱۰۰ درخواست «PCT» به ثبت رسانیده که البته روند ثبت درخواست در سال‌های اخیر، کمی کند شده و از ۶۹۰ درخواست در سال ۲۰۱۳، به ۲۲۷ درخواست در سال ۲۰۱۸ رسیده است. این موضوع، سبب گردیده تا این شرکت در سال ۲۰۱۸ میلادی، در رده صدم شرکت‌های برتر متقاضی ثبت درخواست «PCT» قرار گیرد.
اگر کمی دقیق‌تر به سبد پتنت «IBM» بنگریم، می‌توان چنین دریافت که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های نوآورانه این شرکت، مرتبط با فناوری‌های هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی است که بسیاری از متخصصین، آن‌ها را از فناوری‌های کلیدی آینده می‌دانند. شاید یکی از برجسته‌ترین کاربردهای فناوری هوش مصنوعی را بتوان پروژه واتسون این شرکت دانست که نخستین حضور عمومی خود را در سال ۲۰۱۱ میلادی و رقابت هم‌زمان با ۲ انسان تجربه نمود. یک شرکت بیمه ژاپنی، از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی، استفاده از واتسون را برای بررسی سوابق و اطلاعات پزشکی مشتریان و ارزیابی میزان آسیب ناشی از بیماری‌ها، آغاز نموده که بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی این شرکت بیمه، هوش مصنوعی واتسون، تقریباً جایگزین ۳۰ کارمند شده است.
محاسبات کوانتومی، از دیگر فناوری‌هایی است که «IBM» در آن سرمایه‌گذاری وسیعی نموده است. «جف وسلر» (Jeffrey Welser)، از محققین ارشد این شرکت، در مصاحبه با فورچون می‌گوید: «در چند سال آینده، محاسبات کوانتومی اثراتی جدی بر دنیای واقعی خواهد داشت. دانشمندان فرا می‌گیرند که چگونه کیوبیت‌های بیشتری را اضافه نموده و به صورت پایدار ذخیره‌سازی نمایند. اولین تأثیرات این قضیه را در علم شیمی خواهیم دید که با رسیدن به ۱۰۰ کیوبیت، به‌طور ناگهانی کارهایی که پیش از این قابل انجام نبود میسر خواهند شد».
لازم به ذکر است که در سال ۲۰۱۸ میلادی، «IBM» بیش از ۱۶۰۰ پتنت گرنت شده در حوزه هوش مصنوعی و ۱۴۰۰ پتنت در زمینه امنیت سایبری داشته که نشان از اولویت‌های فناورانه این شرکت دارد. علاوه بر این، «IBM» فعالیت‌های ثبت اختراع خود را در حوزه رایانش ابری و بلاک‌چین نیز به شدت توسعه داده است. در بیانیه‌ای که این شرکت منتشر نموده، به این نکته جالب اشاره شده که مجموعه پتنت‌های گرنت شده «IBM»، در بردارنده یک گروه بزرگ و بسیار متنوع از ۸۵۰۰ مخترع است که در ۴۷ ایالت آمریکا و بیش از ۴۸ کشور جهان، به ثبت رسیده‌اند.
