فراتر از افق؛ مخترعی با شش دهه نوآوری و بیش از ۲۵۰ پتنت
۱۴ مهر ۱۴۰۰ فراتر از افق؛ مخترعی با شش دهه نوآوری و بیش از ۲۵۰ پتنت

آسمان علم و فناوری، شاهد درخشش ستاره‌های فراوانی بوده که با اختراعات و نوآوری‌های خود، زندگی را برای انسان‌ها ساده‌تر و لذت‌بخش‌تر نموده‌اند. آیزاک نیوتن، چارلز داروین، آلبرت اینشتین، توماس ادیسون و استیون هاوکینگ، تنها نمونه‌هایی از این افراد مشهور و شناخته‌شده هستند. یکی دیگر از این افراد کوشا و موفق، یک مخترع آمریکایی آفریقایی‌تبار به نام جیم وست (Jim West) است که در شش دهه اخیر، از پیشگامان علم آکوستیک بوده است. محققی ۸۸ ساله که به همان اندازه اشتیاق به ابداع و نوآوری، منتورینگ، تشویق جوانان و تنوع بخشیدن به حوزه‌های علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) را هم دوست دارد.

جیم در سال ۱۹۳۱ میلادی، در خانه پدربزرگش در ویرجینیا متولد شد. وی در زمانه‌ای پا به این جهان گذاشت که آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، با موانع متعددی در زمینه تحصیل مواجه بودند. از آنجا که شهر محل زندگی آن‌ها از ادامه تحصیل این دانش‌آموزان حمایت نمی‌کرد، والدین جیم با انگیزه آینده‌ای بهتر برای فرزندان، به شهر دیگری از ایالت ویرجینیا، به نام همپتون (Hampton) نقل مکان نمودند.

در دوران کودکی، او ویژگی‌هایی نظیر کنجکاوی را در خود پرورش داد، ویژگی مهمی که در ادامه زندگیش، نقش مهمی ایفا نمود. یکی از سرگرمی‌های جیم، کار با اشیای مختلف بود. وی آن‌ها را باز می‌کرد تا بداند چگونه کار می‌کنند. تحقیقات اولیه‌اش، روی ساعت جیبی پدربزرگ و یک رادیوی قدیمی خراب و دور انداخته شده متمرکز شد. مشاهده ساعت جیبی از هم باز شده، ثابت نمود که باید سر این کودک کنجکاو را به چیز دیگری گرم نمود. خودش در این خصوص می‌گوید: «این همیشه بخشی از کنجکاوی من بوده است. جدا کردن چیزها آسان است. قسمت سخت این است که آن‌ها را دوباره کنار هم قرار دهیم».

پدربزرگ و مادربزرگ جیم، در جامعه محلی سیاه‌پوستان فعالیت داشتند و در بین آن‌ها، پزشک و وکیل هم بود. آن‌ها انتظار داشتند که جیم هم یکی از همین مشاغل را برای خود انتخاب کند. اما جیم ایده‌های دیگری در سر داشت. او در سال ۱۹۵۳ میلادی، برای رشته پزشکی در دانشگاه تمپل (Temple University) ثبت‌نام کرد، اما دیری نینجامید که رشته خود را به فیزیک تغییر داد!

این تغییر رشته، باعث شد تا پدرش سعی کند تا او را از ادامه تحصیل و گرفتن مدرک علمی منصرف کند. چراکه بسیاری از آمریکایی‌های آفریقایی‌تباری که دارای مدارک پیشرفته در این زمینه‌ها بودند، فقط می‌توانستند در دفاتر پست، یا به‌عنوان سرایدار و باربر در واگن‌های راه‌آهن کار پیدا کنند و این چیزی نبود که خانواده به آن تمایل داشته باشد. وی در این باره می‌گوید: «آن‌ها این کار را می‌کردند، زیرا مشاغلی که می‌توانستند در زمینه کاری خود پیدا کنند، دستمزد کافی برای حمایت از خانواده را در پی نداشت. در آن زمان، دانشگاه‌ها و صنایع آن‌چنان برای سیاه‌پوستان باز نبود».

در کلاس‌های کالج، جیم تنها فرد رنگین‌پوست بود و اگرچه با چالش‌هایی مشابه با دیگر دانشجویان هم روبرو بود، اما همین تفاوت نژادی، به مشکلات دامن می‌زد. او کوتاه نیامد و برای این مشکل راه حلی پیدا کرد: «ورود به گروه‌های آموزشی و علمی کار دشواری بود. راه‌حل من این بود که پیچیده‌ترین مشکل را حل کنم و آن را در اولین گروه مطالعاتی ارائه کنم. با این کار، دیگر آن‌ها هیچ اعتراضی نمی‌کردند».

در ادامه، جیم در یک برنامه تحقیقاتی در آزمایشگاه‌های بل، شرکت مشهور و تحسین‌برانگیز فناوری اطلاعات و ارتباطات نیوجرسی شرکت کرد. او در آنجا احساس راحتی داشت و به واسطه پیشرفت سریعی که داشت، با یک پیشنهاد شغلی دائم هم روبرو شد. « یکی از دلایل پیوستن من به آزمایشگاه بل، این بود که سایر دانشمندان سیاه‌پوست را ملاقات می‌کردم و آن‌ها را می‌دیدم. وقتی با هم جمع می‌شوید، همه چیز عادی می‌شود».

یکی از همین افرادی که جیم در آزمایشگاه بل با وی ملاقات کرد، لینکلن هاوکینز (Lincoln Hawkins) بود؛ اولین آمریکایی آفریقایی‌تباری که در آزمایشگاه بل کار می‌کرد و از پیشگامان شیمی پلیمر بود. هاوکینز که به دلیل نوآوری خود در زمینه توسعه نوعی روکش بادوام برای سیم‌های تلفن مشهور بود، در سال ۲۰۱۰ به تالار مشاهیر ملی مخترعین آمریکا پیوست. او مربی جیم وست در آزمایشگاه‌های بل محسوب می‌شد.

شاید یکی از مهم‌ترین ابداعات وست در آزمایشگاه‌های بل، اختراع میکروفون الکتریکی در سال ۱۹۶۲ میلادی بود. وی به همراه جرهارد سسلر (Gerhard Sessler)، با رقم زدن جهشی فناورانه در حوزه آکوستیک، یکی از فراگیرترین قطعات فناوری عصر مدرن را معرفی نمود. این اختراع بزرگ، در مقایسه با نسخه‌های ارائه شده تا آن زمان، بسیار کوچک‌تر بود، به منبع باتری نیاز نداشت و در عین حال دوام و حساسیت بالایی را به نمایش می‌گذاشت. همین ویژگی‌ها، طیف وسیعی از برنامه‌های کاربردی مختلف را امکان‌پذیر ساخت. برای درک بهتر، این نکته را در نظر بگیرید که مطابق با برآوردهای فعلی، سالیانه بیش از دو میلیارد میکروفون الکتریکی به‌عنوان یکی از اجزای داخلی دستگاه‌های مختلف، از هدست و تلفن‌های هوشمند گرفته تا سمعک و تبلت، تولید و استفاده می‌شود.

جیم وست، به مدت ۴۰ سال در آزمایشگاه‌های بل (Nokia Bell Labs فعلی) ماند تا این‌که بازنشسته شد. وی در سال ۲۰۰۲ میلادی، به‌عنوان استاد پژوهشی در دانشگاه جان هاپکینز مشغول به کار شد. اگرچه او بیشتر به خاطر میکروفون الکتریکی معروف شده، اما در بسیاری از پروژه‌های دیگر هم مشارکت فعالی داشته است. وی با تمرکز بر فیزیک صدا، ارتباطات میان رانندگان اتومبیل‌های مسابقات فرمول یک و تیم‌های پشتیبانی آن‌ها را بهبود بخشید. علاوه بر این، وست راه‌هایی برای کاهش سطح سر و صدا در بخش‌های مختلف بیمارستان جان هاپکینز پیدا کرد. همکاری با ناسا برای تولید جلیقه‌ای سبک و اتوماتیک به منظور نظارت بر سلامت فضانوردان، از دیگر دستاوردهای وی به شمار می‌روند.

امروزه نام جیم وست در بیش از ۲۵۰ ثبت اختراع درج شده است. یکی از مهم‌ترین این پتنت‌ها، گواهی ثبت اختراعی مرتبط با میکروفون الکتریکی است که در بیست‌و‌دوم می ۱۹۶۲، در دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا به ثبت رسیده و در ژانویه ۱۹۶۴، گواهی ثبت اختراعی با شماره «US 3118022» به آن اختصاص یافت. شاید به‌عنوان یک نوآور برجسته، تقاضا برای مصاحبه و انواع گفتگوهای خبری با وی زیاد باشد، اما او هم صحبتی با دانشجویان در آزمایشگاه خود در جان هاپکینز را بیشتر می‌پسندد.

یکی از دستاوردهای همکاری وی با دانشجویانش، اختراع نوعی گوشی پزشکی قابل برنامه‌ریزی است که به دنبال پاسخ به یک نیاز مهم است. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، ذات‌الریه بزرگ‌ترین عامل عفونی مرگ در کودکان در سراسر جهان بوده و سالیانه تقریباً ۸۰۰.۰۰۰ نفر از کودکان زیر پنج سال، جان خود را به همین دلیل از دست می‌دهند. این امر، در کشورهای درحال‌توسعه‌ای که دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی باکیفیت و تشخیص‌های اولیه محدود است، نمود بیشتری دارد. گوشی دیجیتال وست و دانشجویانش، دقیقاً مانند یک پزشک واقعی، از طریق گوش دادن و تجزیه‌وتحلیل تنفس بیمار، به تشخیص ذات‌الریه و سایر مشکلات تنفسی می‌پردازد.

این دستگاه، برای تمامی سنین و افراد، اعم از زنان و مردان قابل استفاده بوده و در کمتر از ۱۰ ثانیه، وجود یا عدم وجود بیماری را تشخیص می‌دهد. موفقیت ۹۱ درصدی در تشخیص صحیح که تقریباً برابر با نرخ موفقیت پزشکان و پرستاران آموزش‌دیده است، این اختراع را به یک تجهیز بسیار ارزشمند مبدل نموده است. گفتنی است که رسیدن این محصول به مراحل اولیه تجاری‌سازی، حدود پنج سال به طول انجامیده و برای تجاری‌سازی آن، شرکتی به نام «Sonovi» تأسیس شده است. تاکنون صد دستگاه از این گوشی پزشکی دیجیتال، در پنج کشور آفریقایی توزیع شده و برای تنظیم دقیق‌تر دستگاه و بهبود آن، داده‌های کاربران در حال جمع‌آوری می‌باشد.

یکی از نکات جالب، زمینه‌های کاری متنوع دانشجویان وست است که تنوع مهارتی وی در حوزه‌های مختلف علم و فناوری را نشان می‌دهد. گوشی پزشکی وست، نه تنها نماد نبوغ و خلاقیت وی، بلکه بیانگر تجربه او به‌عنوان یک مربی است. همکاری با وی با دانشجویان و جوانان تازه فارغ‌التحصیل شده، نشانگر یک سفر عمیقاً موفق در حوزه نوآوری است. ایان مک‌لین (Ian McLane) که دانشجوی دکتری و یکی از مخترعین گوشی پزشکی دیجیتال است، از هفت سال پیش همکاری خود را با وست آغاز نموده است. وی در توصیف کار کردن با دکتر جیم وست می‌گوید: «وست فضایی را برای آزمایش در اختیار دانشجویان قرار داده و هیچ‌گاه محدودیت‌های سختی برای کار تعیین نمی‌کند و نحوه انجام کارها را هم دقیقاً به آن‌ها نمی‌گوید. او به ما آزادی عمل می‌دهد».

یکی دیگر از اقدامات این مخترع بزرگ، همکاری با مؤسسه پلی‌تکنیک بالتیمور (Baltimore Polytechnic Institute)، است که یک مدرسه دولتی با محوریت «STEM» بوده و در چند مایلی دفترش در جان هاپکینز قرار دارد. وی شش سال پیش، از طریق پروژه نبوغ (Ingenuity Project) که یک برنامه شتاب‌دهی ریاضی، علوم و تحقیقات برای دانش‌آموزان دبیرستانی است، به راهنمایی آن‌ها پرداخت. او از یک‌سو، با دانش‌آموزان در پروژه‌های علمی کار نموده و از سوی دیگر، تمرکز زیادی بر دسترسی آن‌ها به برنامه و تنوع آن دارد. در طول این تجربه عملی، دانش‌آموزان برای توسعه پروژه‌های تحقیقاتی مستقل، با مربیان در کالج‌ها، دانشگاه‌ها و سایر مؤسسات تحقیقاتی بالتیمور همکاری می‌کنند. وست با جملات انگیزشی و توصیه‌های کاربردی دانش آموزان را تشویق نموده تا در مورد جهت حرکت بعدی خود و نه مقصد نهایی، به فکر وا فرو روند. وست بر این باور است که: «اگر شما به افق نروید، هرگز نمی‌دانید که چه چیزی فراتر از افق وجود دارد.» وی با همین باور، در تلاش برای حرکت در مسیر نوآوری و فناوری و هدایت دانشجویان و دانش‌آموزان می‌باشد.

هنگامی که از جیم وست برای پیوستن به هیئت‌مدیره این طرح دعوت شد، او با یک شرط آن را پذیرفت: «فقط در صورتی همکاری می‌کنم که هیئت‌مدیره متعهد شود که این برنامه را شبیه به شهر بالتیمور کند». این حرف جیم وست، اشاره به دسترسی همگانی و تنوع جنسیتی و نژادی برای حضور در برنامه داشت. طی سه سال گذشته، دانش‌آموزان اقلیت که در برنامه نبوغ ثبت نام کرده‌اند، از ۳۸ درصد به ۵۶ درصد افزایش یافته و تقریباً نیمی از آن‌ها زن هستند.

مخترعین موفقی مانند جیم وست، واقعاً ستایش‌برانگیز هستند. شواهدی از یک عمر دستاورد علمی و فناورانه در جای‌جای دفتر وی در دانشگاه جان هاپکینز (Johns Hopkins University) به چشم می‌خورد: «عکس با رؤسای جمهور آمریکا، حضور در صفحه اول مجلات و البته جوایز و افتخارات متعدد». از جمله ارزشمندترین این موارد، می‌توان به عضویت در تالار مشاهیر ملی مخترعین آمریکا در سال ۱۹۹۹ و دریافت مدال ملی فناوری و نوآوری از جورج بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال ۲۰۰۷ اشاره نمود.

منابع و ماخذ