مقالات و گزارش ها : ثبت اختراع (پتنت)

گزارش جدید دفتر ثبت اختراع اروپا، نشان می‌دهد که نوآوری در فناوری‌های مرتبط با انقلاب صنعتی چهارم، به شکل قابل‌توجهی سرعت گرفته است. این مطالعه که با عنوان «پتنت و انقلاب صنعتی چهارم؛ روندهای جهانی فناوری برای اقتصاد مبتنی بر داده» انتشار یافته، مجموعه پتنت فامیلی‌های مرتبط با انقلاب صنعتی چهارم را بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ میلادی بررسی نموده است. جالب اینجا است که طبق آمار یاد شده، فقط در سال ۲۰۱۸ میلادی، بالغ بر ۴۰۰۰۰ پتنت فامیلی جدید برای این فناوری‌ها به ثبت رسیده (تقریباً ۱۰ درصد از کل فعالیت‌های ثبت اختراع در سرتاسر جهان) که بیانگر اهمیت فزاینده آن‌ها در اقتصاد جهانی می‌باشد.

«پرسی جولیان»، یک شیمیدان سیاه‌پوست آمریکایی است. پرسی در طول زندگی خود، موفق به دریافت بیش از ۱۳۰ گواهی ثبت اختراع گردیده و به پاس این تلاش‌های نوآورانه، به تالار مشاهیر مخترعین ملی آمریکا هم راه یافته است. در این نوشتار، نگاهی به فراز و نشیب زندگی این مخترع بزرگ خواهیم داشت، مخترعی که در اوج فعالیت‌های نژادپرستانه، در عوض نالیدن از مشکلات، محکم ایستاد و برای آنچه می‌خواست تلاش کرد.

در بخش اول، در مورد الزام کارکرد پتنت و صدور مجوز اجباری برای ایجاد توازن میان حقوق انحصاری حاصل از پتنت و منفعت جامعه، صحبت شد. در این بخش به الزام کارکرد پتنت در کشورهای مختلف پرداخته می‌شود و الزام کارکرد پتنت در قوانین حقوقی ایران نیز مدنظر قرار می‌گیرد.

سیستم ثبت اختراع آمریکا، به عنوان یکی از قوی‌ترین سیستم‌های مالکیت فکری دنیا، سالانه با خیل عظیمی از درخواست‌های ثبت اختراع روبرو شده و رقابتی عظیم در میان شرکت‌های فناور، دانشگاه‌ها و حتی کشورهای مختلف برای ثبت اختراع در این سیستم به راه می‌افتد. مؤسسه «IFI Claims»، اقدام به انتشار گزارش جدیدی از وضعیت آماری فعالیت‌های ثبت اختراع در آمریکا نموده که با تمرکز بر «US» پتنت‌های گرنت شده، به تحلیل و آنالیز روند ثبت اختراع در آمریکا و معرفی برترین شرکت‌ها و مؤسسات فعال در حوزه ثبت اختراع در این کشور می‌پردازد. در نوشتار حاضر، مروری اجمالی بر این گزارش خواهد داشت.

حمایت و صیانت از یک اختراع، از طریق اعطای گواهی ثبت اختراع انجام می‌شود. گواهی ثبت اختراع حق انحصاری به مالک خود اعطا می‌کند و او به موجب حق اعطاشده می‏‌تواند دیگران را از استفاده، فروش، تولید و واردات محصول یا فرایند تولیدی بازدارد؛ اما چه اتفاقی خواهد افتاد اگر مالک پتنت، از پتنت خود بهره‌برداری نکند و به دیگران نیز اجازه ندهد از آن پتنت استفاده‌‏ای کنند؟ در این صورت پتنت چه کمکی به جامعه نموده است؟ نظام مالکیت فکری چه تدبیری برای این مسئله اندیشیده است؟

«گرت براون»، از کودکی مجذوب داستان‌پردازی و نوآوری بود. وی با دوربین فیلم‌برداری دستی خود، آینده صنعت سینما را به کلی تغییر داد. البته، براون هفتاد و هشت ساله که تجربه فیلم‌برداری هفتاد فیلم را در کارنامه خود داشته و حتی جوایزی همچون اسکار و «Emmy» را دریافت نموده، هنوز هم دست از اختراع و نوآوری بر نداشته است. وی با بیش از ۵۰ ثبت اختراعی که در کارنامه خود دارد، در حال حاضر به‌دنبال انقلابی جدید در صنعت واکرها و صندلی‌های چرخ‌دار است. مقاله حاضر، توصیفی کوتاه و جذاب از این مرد خلاق و خستگی‌ناپذیر است که از سوی دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا انتشار یافته است.

ویرایش جدید گزارش شاخص‌های جهانی مالکیت فکری ۲۰۲۰، به تازگی انتشار یافته که وضعیت دارایی‌های فکری ثبت شده در سال ۲۰۱۹ میلادی را بررسی می‌کند. در این نوشتار، با تمرکز بیشتر بر حوزه ثبت اختراع، مروری اجمالی بر این گزارش خواهیم داشت.

یکی از دو بنیان‌گذار استارت‌آپ «AgroSphere»، جوانی ایرانی به نام «پیام پورطاهری» است که همراه با هم‌بنیان‌گذاری هندی، مدال طلای مخترعین دانشگاهی سال ۲۰۱۶ را از تالار مشاهیر مخترعین آمریکا دریافت نمودند. تحقیقات آن‌ها، بر استفاده از ذرات مهندسی‌شده برای سرعت بخشیدن به تجزیه و نابودی آفت‌کش‌ها متمرکز شد و بر همین اساس، استارت‌آپی را راه انداختند که دارایی‌های فکری ارزشمندی را از آن خود نموده است. ثبت چهار پتنت که هر یک در نواحی مختلف جغرافیایی هم به ثبت رسیده است، گواهی بر آینده درخشان این استارت‌آپ است. در این نوشتار، نگاهی به مسیر رشد آن‌ها و جایگاه دارایی‌های فکری در این مسیر می‌پردازیم.

روند تحقیقات و سرمایه‌گذاری‌ها، نشان می‌دهد که تلاش قابل توجهی به منظور شناسایی ابزارهای مناسب برای ذخیره‌سازی انرژی الکتریکی و دستیابی به نوعی توازن مقرون‌به‌صرفه در سمت عرضه و تقاضا وجود دارد. دفتر ثبت اختراع اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی، مطالعه مشترکی انجام داده‌اند که به تحلیل و بررسی پتنت فامیلی‌های به ثبت رسیده در حوزه باتری و ذخیره‌سازی انرژی الکتریسیته در خلال سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۸ میلادی می‌پردازد. بنا بر این گزارش، فعالیت‌های ثبت اختراع در این حوزه، با رشد سالیانه ۱۴ درصدی مواجه شده که چهار برابر سریع‌تر از میانگین نرخ رشد در تمامی حوزه‌های فناوری است. در نوشتار حاضر، مروری اجمالی بر مهم‌ترین نکات مطرح در گزارش مذکور خواهیم داشت.

ثبت اختراع در دفاتر رسمی ثبت اختراع هر کشور، همراه خود حقوق قانونی و انحصاری برای مالک اختراع به دنبال می‌آورد. لذا بر اساس قانون، هرگونه استفاده غیرمجاز از اختراع، تخلف محسوب شده و اگر شخص یا شرکتی بدون اجازه صاحب حق اختراع، اقدام به تولید، فروش، استفاده و واردات محصول یا فرایند معرفی‌شده در یک ثبت اختراع نماید، نقض پتنت انجام داده است. در این مقاله، مراحل دادرسی مربوط به‌ حق ثبت اختراع، هزینه و طول دوره‌ دعوی قضایی در چین، آلمان و انگلستان ارائه شده و در نهایت، یک مقایسه کلی با آمریکا انجام می‌گیرد.