تجاری‌سازی دارایی‌های فکری

با وجود اینکه مزایای فراوان مالکیت فکری غیرقابل چشم‌پوشی است، اما صاحبان کسب‌وکارها به دنبال یافتن چگونگی و میزان تأثیر این حقوق بر عملکرد شرکت‌های خود می‌باشند. گزارش جدید دفتر ثبت اختراع اروپا، به مقایسه عملکرد اقتصادی شرکت‌های دارنده حقوق مالکیت فکری در مقایسه با شرکت‌های فاقد این حقوق پرداخته که در این نوشتار نگاهی اجمالی به آن شده است. بر اساس این گزارش که با بررسی بیش از ۱۲۷ هزار شرکت اروپایی تهیه شده، زمانی که یک «SME» پتنتی در اختیار داشته باشد، درآمد آن تا ۵۰ درصد بیشتر خواهد شد.

آنچه مسیر پیروزی متفقین بر آلمان نازی را هموار نمود، اختراعی ارزشمند بود که ورود نیروهای نظامی به سواحل و نواحی کم عمق را ممکن می‌ساخت. «اندرو هیگینز»، قایق‌هایی ساخت که بدون اینکه به گل نشسته و یا پروانه آن‌ها در شن و ماسه گیر کند، در مناطق ساحلی و کم عمق حرکت نموده و نیروهای نظامی و تجهیزات آن‌ها را حمل می‌کرد. داستان این اختراع جالب و مسیر تجاری‌سازی آن و خلق‌وخوی خاص این مخترع، در بر دارنده نکات مهمی است که برای مخترعینی که می‌خواهند قدم در مسیر کارآفرینی بگذارند، جذاب و خواندنی خواهد بود.

یکی از ارکان اصلی تولید دانش و توسعه فناوری‌های جدید، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی هستند که در کنار صنایع و سازمان‌های دولتی، مارپیچ سه‌گانه نوآوری را پدید می‌آورند. در این نوشتار، مروری اجمالی بر گزارش جدید رویترز، تحت عنوان «۱۰۰ دانشگاه نوآور جهان در سال ۲۰۱۹» داشته و روند تغییرات فهرست صد دانشگاه برتر را از منظر کشورها و مناطق جغرافیایی مختلف، بررسی می‌کنیم. علاوه بر این، نگاهی کوتاه بر فهرست‌های «۱۰۰ دانشگاه نوآور اروپا» و «۷۵ دانشگاه نوآور آسیا» نیز خواهیم داشت.

در این نوشتار، سعی خواهد شد تا با بررسی همکاری‌های بالادستی (با دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی) و پایین‌دستی (با مراکز تحقیق و توسعه صنایع بزرگ) در شرکت‌های فناور، اثرات این دو بر موفقیت کسب‌وکار از منظر اختراع و تجاری‌سازی را بررسی نماییم. اثر مشترک این دو نوع اتحاد فناورانه، الزامات مهمی برای کسب‌وکارهای کوچک، کارآفرینی و نوآوری فناورانه به همراه داشته و نیاز است که محققین، افراد فعال در این حوزه و همچنین سیاست‌گذاران، به آن‌ها دقت کافی داشته باشند.

کسب‌وکارهای امروزی سرشار از مثال‌های متعدد در زمینه اخذ و یا اعطای مجوزهای بهره‌برداری از پتنت است. در کنار کارکرد اصلی محافظت از اختراعات و دستاوردهای فناورانه، برخی از شرکت‌ها از اعطای مجوز به‌عنوان یک مکانیسم دفاعی استفاده نموده، تا بتوانند کنترل خود را بر یک فناوری یا محصول مشخص، حفظ نمایند. این مقاله، در مورد عواملی بحث می‌کند که باید در تصمیم‌گیری برای اعطای مجوز در نظر گرفته شوند.

در این نوشتار، سعی بر این است تا از دیدگاه جامعه‌شناسی و اقتصادی، مفهوم کارآفرینی دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفته و اهمیت آن در پیشبرد سیاست‌های تحقیقاتی و کسب‌وکار‌، تجزیه‌وتحلیل گردد. بر این اساس، ضمن بررسی رویکرد اتخاذ شده از سوی دانشگاه‌های آمریکایی و اروپایی، مباحثی همچون فرآیندهای ثبت اختراع و راه‌اندازی شرکت‌های زایشی آکادمیک، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دولت‌ها به دنبال شیوه‌هایی جدید برای بهبود اقتصاد، کمک به شهروندان و ایجاد توانمندی ملی در زمینه‌های مختلف فناوری، اطلاعات و فرهنگ می‌باشند. از سوی دیگر، صنایع و شرکت‌های بخش خصوصی نیز، به شکلی مشابه به دنبال روش‌های رقابتی‌تر برای کسب سود و موفقیت در بازار بوده و برای حصول این امر، نوآوری‌های مفید و خلاقانه‌ای را در محصولات و خدمات خود بکار می‌گیرند. در نوشتار حاضر، مزایای حفاظت از دارایی‌های فکری و نقش آن در دستیابی به اهداف پیش‌گفته را، بررسی خواهیم کرد.

در قراردادهای صدور مجوز، تعیین شرایط توافق، مانند زمان و محدوده جغرافیایی و نیز «حق امتیاز» ناشی از واگذاری مجوز، از مهم‌ترین موارد محسوب می‌شوند. حتی می‌توان چنین گفت که یکی از دلایل پیچیدگی مذاکرات صدور مجوز، ابهامات پیرامون تعیین حق امتیاز واگذاری مجوز بهره‌برداری از فناوری پتنت شده است. در این نوشتار، سعی خواهد شد تا برخی از اطلاعات اولیه مورد نیاز برای محاسبه حق امتیاز را معرفی نماییم.

با توجه به ارزش بسیار زیاد پتنت‌های ضروری استاندارد، صدور مجوز بهره‌برداری از این قبیل پتنت‌ها، با ملاحظاتی همراه است. اخذ مجوز تحت یک شرایط منصفانه و دقت در تمامی جوانب توافقنامه پتنت، از جمله زنجیره تأمین، شرایط زمانی، محدوده جغرافیایی و توسعه‌های آتی استانداردهای فنی، موجب می‌گردد که مذاکرات مرتبط با تبادل این نوع پتنت‌ها، به کاری بسیار پیچیده و سرشار از ظرایف گوناگون، بدل گردد. در این نوشتار، سعی خواهد شد تا از دیدگاه دفتر پتنت ژاپن، مروری اجمالی بر شرایط صدور مجوز و مذاکرات مرتبط با آن، انجام گیرد.

شکل‌گیری انتظارات جدید درباره مشارکت مستقیم نهادهای دانشگاهی در رشد اقتصادی، از جمله آثار جدید اصلاحات ساختاری و کارکردی دانشگاه‌ها در روند تجاری‌سازی محسوب می‌شود. در این نوشتار، سعی خواهد شد تا با تمرکز بر نقش سیستم پتنت بر فعالیت‌های کارآفرینانه و تجاری‌سازی دانشگاهی، برخی از مهم‌ترین موضوعات و مفاهیم مرتبط با کارآفرینی و دانشگاه‌های نسل سوم را به بحث و بررسی بگذاریم.