مقالات و گزارش ها : نوآوری

گزارش اخیر شاخص جهانی نوآوری، از ثبت یک رکورد جدید برای وضعیت نوآوری در ایران خبر داده که با کسب امتیاز ۳۲.۹، جهش هفت پله‌ای و حضور در رده ۶۰ کشورهای نوآور جهان، عملکردی فراتر از انتظارات و سطح توسعه کشور را به دنبال داشته است.

گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۱، عملکرد کشورها، مناطق و خوشه‌های فناوری را از منظر نوآوری به تصویر کشیده و نیم‌نگاهی به سرمایه‌گذاری‌های علم و نوآوری، پیشرفت‌های فناوری و همچنین اثرات اقتصادی-اجتماعی آن‌ها دارد. نگاه کلی به کووید-۱۹ و اثرات آن بر سرمایه‌گذاری‌ها و حوزه‌های مختلف فناوری، از دیگر مواردی است که در این گزارش به آن پرداخته شده است. شواهد حاکی از آن است که علیرغم اپیدمی کرونا، شرکت‌های فناور فعال در حوزه‌هایی مانند «نرم‌افزار، اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «سخت‌افزارهای ICT و تجهیزات الکتریکی» و «داروسازی و زیست‌فناوری»، سرمایه‌گذاری خود در زمینه نوآوری را افزایش داده‌اند. در نوشتار حاضر، مروری بر این گزارش جذاب و خواندنی و مهمترین نکات اشاره شده در آن خواهیم داشت.

در این گزارش، به بررسی کلی وضعیت ایران در زیرشاخص‌های مختلف پرداخته و سعی داریم تا برخی فرصت‌ها و خلأهای موجود در این بین را به نمایش بگذاریم. در انتها نیز، بررسی رقبای منطقه‌ای ایران، از جمله مواردی است که نیم‌نگاهی به آن خواهیم داشت. لازم به ذکر است که علاقه‌مندان می‌توانند گزارش مفصل عملکرد ایران را در فایل پیوست مطالعه نمایند.

گزارش ۲۰۲۰ شاخص جهانی نوآوری، بر "تأمین مالی نوآوری" متمرکز شده است. در این گزارش، ۱۳۱ کشور جهان، بر مبنای ۸۰ شاخص، شامل نرخ ثبت دارایی‌های فکری، هزینه‌های آموزش، زیرساخت‌ها، پیچیدگی‌های بازار و کسب‌وکار و ...، ارزیابی شده‌اند. این گزارش، بر این پرسش متمرکز است که بودجه نوآوری چگونه و توسط چه کسانی تأمین می‌شود و بر این اساس، مکانیسم‌های تأمین مالی را به‌عنوان یک چالش اساسی پیش روی نوآوری، به بحث و بررسی می‌گذارد. در این نوشتار، مرور کلی بر این گزارش داشته و کشورها و مناطق برتر در شاخص جهانی نوآوری را معرفی می‌کنیم.

خلاقیت یکی از فاکتورهای کلیدی موفقیت و قلب تپنده کسب‌وکار محسوب می‌شود. بنا به تعریف، خلاقیت توانایی خلق چیزی جدید و مناسب برای رفع نیازهای موجود است. از همین رو، خلاقیت مؤلفه‌ای ضروری برای کارآفرینانی به شمار رفته که تصمیم دارند کسب‌وکاری جدید راه‌اندازی نموده یا کسب‌وکار موجود خود را به اوج رسانده و آن را به رهبر صنعت خود تبدیل نمایند. در این نوشتار، از نگاه صاحاب‌نظران و افراد شاغل در غو‌ل‌های فناوری، به میزان اثربخشی مدیریت یک سازمان در شکل‌گیری و پذیرش خلاقیت در میان کارکنان می‌پردازیم.

هوش، خلاقیت و نوآوری، از مهم‌ترین شاخصه‌های پیشرفت و موفقیت در جوامع فعلی به شمار رفته و تبلور آن‌ها در یک چهارچوب مشخص و ضابطه‌مند، توسعه فناوری‌های نوظهور را به دنبال خواهد داشت. اما سؤال اینجا است که این سه مفهوم، چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ آیا هوش و یا به تعبیر عامیانه، «IQ» بالا، همان خلاقیت است؟ آیا خلاقیت را می‌توان طی مرور زمان افزایش داد یا به عبارت بهتر، خلاقیت یاد گرفتنی است؟ ارتباط هوش و خلاقیت با نوآوری چگونه است؟ این‌ها پرسش‌هایی است که در مقاله حاضر به آن‌ها پرداخته و سعی شده تا به خلاقیت جمعی، به‌عنوان یکی از ابزارهای فوق‌العاده در کسب‌وکارهای امروزی بپردازیم.

در این نوشتار، مروری اجمالی بر یکی از گزارش‌های انتشار یافته توسط دفتر ثبت اختراع اروپا، تحت عنوان «نوآوری و محتوای فناورانه در واردات» خواهیم داشت. این مطالعه، بر انتشار و پذیرش نوآوری‌های خارجی از طریق تجارت بین‌الملل متمرکز بوده و سعی دارد تا چگونگی ایجاد پیوند میان نوآوری‌های خارجی با ترویج نوآوری‌های محلی را تحلیل نماید. یکی از نکات کلیدی این تحقیق، بررسی اثرات سیاست‌های تجاری مرتبط با حقوق مالکیت فکری نظیر «TRIPS»، بر روند انتشار و پذیرش نوآوری‌ها است.

نظر به اهمیت بحث نوآوری و نقش جغرافیای محلی در آن، در این نوشتار سعی خواهد شد تا گزارش اخیر سازمان جهانی مالکیت فکری، تحت عنوان «جغرافیای نوآوری: کانون‌های محلی و شبکه جهانی»، مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد. این‌که کمک‌های مالی و گرنت‌های تحقیقاتی در کجا می‌تواند قابلیت‌های فناوری‌های نوظهور را تقویت نماید، چگونه برنامه‌ریزی شهر هوشمند می‌تواند فرصت‌های همکاری و به اشتراک‌گذاری دانش را ترغیب نماید و درک نیروهای محرک روند فعالیت‌های نوآورانه در اقتصاد که توزیع منطقه‌ای درآمدها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، از مهم‌ترین پرسش‌هایی است که گزارش مذکور می‌تواند به آن‌ها پاسخ دهد.

آخرین نسخه از گزارش شاخص جهانی نوآوری که همه ساله توسط سازمان جهانی مالکیت فکری انتشار می‌یابد، بر حوزه سلامت و نوآوری‌های پزشکی متمرکز شده است. یک فصل از گزارش مذکور، به‌طور خاص به نوآوری‌های پزشکی در ایران و روند آتی آن اختصاص یافته است. در نوشتار حاضر، مروری بر مهم‌ترین بخش‌های این تحلیل پیرامون نوآوری‌های پزشکی ایران خواهیم داشت.

سازمان جهانی مالکیت فکری، همه ساله اقدام به تدوین گزارشی در خصوص وضعیت نوآوری در سطح جهان نموده که تحت عنوان شاخص جهانی نوآوری انتشار می‌یابد. گزارش جدید که دوازدهمین نسخه از گزارش «GII» به حساب می‌آید، بر حوزه سلامت و نوآوری‌های پزشکی متمرکز شده که در نوشتار حاضر، به تحلیل و بررسی آن، خواهیم پرداخت.