یکی از صحنه‌های ناخوشایندی که احتمالاً در فیلم‌ها مشاهده کرده‌اید، اعدام افراد جنایتکار، قاتلان و سارقین است. یکی از مشهورترین روش‌ها برای این کار، به دار آویختن است. با این حال، از گذشته‌های دور تا امروز، روش‌های عجیب و متمایزی مورد استفاده قرار گرفته که از آن جمله، می‌توان به مواردی همچون به صلیب کشیدن، سوزاندن در آتش، صندلی الکتریکی و تزریق سم اشاره نمود.
با وجود راه‌های مختلف اعدام، یکی از روش‌های قدیمی و مشهور برای این کار، استفاده از گیوتین است. مشهور است که در سال ۱۷۸۹ میلادی، یک پزشک فرانسوی به نام جوزف گیوتین (Joseph Ignace Guillotin)، برای اولین بار پیشنهاد نمود که کلیه مجرمین، می‌بایست توسط «دستگاهی که بدون درد، سر را از بدن جدا می‌کند»، اعدام شوند. این روش که به صورت رسمی از سال ۱۷۹۲ میلادی مورد استفاده قرار گرفت، تقریباً همه را به یاد انقلاب فرانسه می‌اندازد.
در سال‌های پایانی قرن هفدهم میلادی، اعدام در فرانسه، یک مراسم عمومی بود که با حضور قابل توجه مردم برگزار می‌گردید. در آن زمان، یکی از روش‌های متداول اعدام، بستن زندانی به چهار حیوان (اغلب گاو) بود که با حرکت آن‌ها در چهار جهت مختلف، بدن فرد از هم جدا می‌شد. این روش، عموماً برای زندانی‌های فقیر مورد استفاده قرار می‌گرفت و در صورتی که زندانی از طبقات بالای جامعه بود، به دار آویختن به عنوان راهکاری کم‌دردتر، رایج‌تر بود.
این روند ادامه داشت تا این‌که دکتر جوزف گیوتین، با اختراع خود، مراسم اعدام افراد را به کلی متحول ساخت. وی در سال ۱۷۳۸ میلادی، در شهری به نام «Saintes» واقع در فرانسه متولد شد و در سال ۱۷۸۹، در حالی که تازه وارد دهه پنجم زندگی خود شده بود، به‌عنوان یکی از اعضای مجلس شورای ملی فرانسه انتخاب شد. وی متعلق به یک جنبش کوچک اصلاح سیاسی بود که اعتقاد داشتند، مجازات اعدام می‌بایست به کلی متوقف شود!
باید دقت داشت که پیش از فرانسه و در دوره‌های تاریخی مختلف، آلمانی‌ها، ایتالیایی‌ها، اسکاتلندی‌ها و حتی ایرانیان، از دستگاه‌های خاصی برای جدا کردن سر مجرمین اشرافی خود استفاده می‌کردند؛ اما استفاده از یک دستگاه خاص، آن هم در مقیاس وسیع، بسیار نادر بود و به همین دلیل، عملاً گیوتین به عنوان نخستین تجربه برای ساخت دستگاهی کارآمد جهت اعدام گسترده همه قشرهای جامعه محسوب می‌شود. دکتر گیوتین، به همراه یک مهندس آلمانی به نام توبیاس اشمیت (Tobias Schmidt)، نمونه اولیه دستگاه ابداعی خود را ساختند و در ادامه، اشمیت پیشنهاد کرد که از تیغه مورب، به جای تیغه گرد استفاده شود.
شاید با خود بگویید که فردی با اعتقاد به توقف مجازات اعدام، چگونه یکی از ابزارهای مشهور اعدام را پدید آورد. دکتر گیوتین در این باره می‌گوید: «روش جدید برای مجازات اعدام، بدون درد بوده و برای همه طبقات جامعه، اعم از فقیر و غنی یکسان است و این گامی موقت، برای دستیابی به ممنوعیت اعدام خواهد بود». البته این را می‌توان صرفاً یک نظر شخصی و به معنای بهتر، یک آرزوی تحقق نیافته دانست، چرا که در سال‌های بعد، گیوتین در فرانسه، به یک ابزار کشتار مبدل گردید.
لازم به تأکید است که روایت دیگری هم پیرامون چگونگی ساخت و استفاده از گیوتین وجود دارد. بر این اساس، پس از پیشنهاد دکتر گیوتین، فردی دیگر به نام دکتر آنتوان لوئیس (Antoine Louis)، اقدام به طراحی دقیق و واقعی دستگاه گیوتین کرد و حتی در ابتدا، به آن دستگاه لوئیسون (Louison) یا لوئیزیت (Louisette) گفته می‌شد. وی دستگاه ابداعی را بر روی گوسفندان و گاوهای زنده امتحان کرد و پس از تکمیل و توسعه طراحی، آزمایش‌هایی بر روی اجساد انسان‌ها انجام داد و نمونه نهایی نیز بر همین اساس، توسط توبیاس اشمیت ساخته شد. صرف‌نظر از این‌که این روایت تا چه حد دقیق است، تقریباً همگان دستگاه گیوتین را به نام دکتر جوزف گیوتین می‌شناسند و همین نام‌گذاری از روی اسم وی، به خوبی نشان‌دهنده این موضوع است.
به منظور درک بهتر روند به‌کارگیری و استقبال از گیوتین، باید به انقلاب کبیر فرانسه و ماجراهای آن اشاره کنیم. در سال‌های ۱۷۸۹ تا ۱۷۹۹ میلادی، انقلاب فرانسه سلسله‌ای از تغییرات را در این کشور پدید آورد که نتیجه نهایی آن، تغییر نظام سلطنتی به جمهوری بود. طی این ده سال، خشونت‌ها کم‌کم افزایش یافت و نقطه اوج آن، سال ۱۷۹۲ میلادی، با مسلط شدن انقلابیون افراطی تحت عنوان ژاکوبین‌ها (Club des Jacobins) همراه بود. در این زمان، پادشاه از قدرت عزل شد و اعدام‌های انقلابی آغاز گردید. از مشهورترین اعدام‌های صورت گرفته توسط گیوتین، لوئی شانزدهم و همسرش، «ماری آنتوانت» بودند که به ترتیب در ژانویه و اکتبر ۱۷۹۳ گردن زده شدند.
در این دوره، گیوتین به‌عنوان دستگاهی که با یک اشاره سر محکومین را قطع می‌کرد، به نمادی از انقلاب بدل شد. جالب است که حتی تصویر این دستگاه وحشتناک، بر روی زیورآلات زنان هم نقش بست. در آن زمان، جناح افراطی ژاکوبین‌ها، دارای دو رهبر پرنفوذ به نام‌های ماکسیمیلیان روبسپیر (Maximilien Robespierre) و جورج دانتون (Georges Danton) بود که پس از مدتی با هم به اختلاف برخوردند و دانتون به تیغه گیوتین سپرده شد. جالب است که در هنگام اعدام دانتون، وی گفت: «مردم دشمن من را در عرض ۳ ماه تکه‌تکه خواهند کرد» و دقیقاً در جولای ۱۷۹۴، روبسپیر و یارانش با همان گیوتینی که بسیاری را به آن سپرده بودند، اعدام شده و دوره وحشت و اعدام در فرانسه فروکش کرد. از همین‌جا بود که جمله مشهور «انقلاب فرزندان خود را می‌خورد»، بر سر زبان‌ها افتاد. گفتنی است که ناپلئون بناپارت (Napoleon Bonaparte) در سال ۱۷۹۹، به‌عنوان یک ژنرال انقلابی به قدرت رسید و امنیت را برقرار نمود و در نهایت در سال ۱۸۰۴ میلادی، خود را امپراتور فرانسه نامید.
سال‌ها از گیوتین برای اعدام افراد استفاده می‌شد و در این مدت، پیشرفت‌هایی هم در ساخت آن صورت گرفت. یکی از مهم‌ترین اصلاحات صورت گرفته، در سال ۱۸۷۰ میلادی و از سوی فردی به نام لئون برگر (Leon Berger) انجام شد. وی نجار و دستیار مراسم اعدام با گیوتین بود و نوآوری جدیدی که در ارتباط با دستگاه گیوتین پیشنهاد داد، نوعی قفل و مکانیسم رهاسازی جدید تیغه بود که از آن سال، در تمامی دستگاه‌های ساخته شده اعمال گردید.
لازم به ذکر است که طبق اسناد تاریخی، آخرین اعدام صورت گرفته با گیوتین، در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۱۹۷۷ و در مارسی فرانسه انجام گرفت. حقایق جالبی در مورد این اختراع تاریخی وجود دارد که شاید خواندن آن‌ها خالی از لطف نباشد:
- وزن کل دستگاه گیوتین، ۱۲۷۸ پوند (۵۷۰ کیلوگرم) است که تقریباً ۴۰ کیلوگرم آن به تیغه تیز و برنده آن اختصاص داشت.
- ارتفاع گیوتین، حدوداً ۴/۲ متر است که باعث می‌شود، تیغه فلزی با سرعتی معادل ۶ متر بر ثانیه به پایین فرود آید.
- در سال ۱۸۷۹ میلادی، سه پزشک فرانسوی سعی کردند تا احساس فرد در لحظه اعدام با گیوتین را به صورت علمی بررسی نمایند. آن‌ها سه داوطلب یافتند و با رصد علائم هوشمند آن‌ها در آخرین لحظات سقوط تیغه و پس از جدا شدن سر، تنها چیزی که به‌عنوان پاسخ غیرارادی ثبت کردند، نوعی بهت و حیرت نهفته در چهره‌ها بود.
