در سالهای نه چندان دور، زمانیکه خبری از رواج اینترنت و تلفنهای همراه هوشمند به شکل کنونی نبود، یکی از سرگرمیهای افراد، حل جدول بهعنوان یک کار فکری بود که به اطلاعات عمومی نسبتاً خوبی هم نیاز داشت. حل جدول، اعم از جدول کلمات متقاطع و یا انواع جدول اعداد، یک فعالیت بسیار خوب برای تمرین ذهن و توسعه اطلاعات عمومی محسوب شده که بهویژه افراد مسن و بازنشستگان را به خود جلب میکند. احتمالاً شما هم نمونههایی از مجلات حاوی جدولهای مختلف را در خانه و نزد پدر، پدربزرگ، مادر یا مادربزرگتان دیدهاید، شاید هم خودتان از مشتریان دائمی ستون جدول در نشریات مختلف هستید. در این میان، برخی افراد هستند که کارشان از حل موردی جدول در مجلات و روزنامهها فراتر رفته و به سراغ کتابچههای تخصصی جدول میروند تا همیشه و در هر زمانی، این ابزار سرگرمی را در کنار خود داشته باشند.
در بین انواع گوناگون جدولها، جدول کلمات متقاطع، دارای شهرت و محبوبیت خاصی است. این امر، هم به دلیل جذابیت معماگونه آن و هم کمک به آزمودن اطلاعات عمومی افراد و گسترش دایره لغات آنها است که باعث شده تا بسیاری از جدولبازان حرفهای، تنها به سراغ این نوع از جدول بروند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید، جدول کلمات متقاطع هم یک اختراع محسوب میشود. این ایده هم، مشابه با ایدههای نوآورانه دیگر، روزی به ذهن یک مخترع خوشفکر خطور کرد و پس از توسعه و تکامل تدریجی، به نمونههای فعلی بدل گردید. البته ممکن است پیش خود بگویید که این دیگر چه اختراعی است؟ آیا میتوان این قبیل محصولات و فرآیندها را اختراع نامید؟
یکی از تعاریف اولیه اختراع، عبارت است از: «چیزی که پیش از این ساخته نشده و یا فرآیندی که برای ایجاد چیزهای جدیدی که قبل از این وجود نداشته، مورد استفاده قرار میگیرد». بر اساس این تعریف، چیزهایی که تازه طراحی و یا خلق شدهاند و هرگونه فعالیتی که به طراحی و خلق مرتبط با آنها منتهی میشود، میتواند با عنوان اختراع مطرح گردد. همچنین از منظر کسبوکار، اختراع را میتوان محصول، فرآیند اجرا یا راهی برای انجام کاری دانست که تا پیش از این هرگز وجود نداشته است. با این توصیفات، جدول کلمات متقاطع هم یک اختراع محسوب میشود!
پرسش دیگری که ممکن است به ذهن برسد، این است که جدول کلمات متقاطع، از سوی چه کسی اختراع شد؟ چگونه این ایده به ذهنش رسید و آیا مشابه بسیاری از اختراعات دیگر، یک نیاز یا مشکل، سبب شکلگیری این ایده شده است؟
مخترع جدول کلمات متقاطع، یک فرد بریتانیایی به نام آرتور وین (Arthur Wynne) است. آرتور در ۲۲ ژوئن سال ۱۸۷۱ میلادی و در شهر لیورپول انگلیس متولد شد. از آنجا که پدرش سردبیر یک روزنامه محلی به نام «Liverpool Mercury» بود، از همان ابتدا با روزنامهنگاری و اقتضائات آن آشنا شد.
آرتور جوان، در سال ۱۸۹۱ میلادی و در حالیکه تنها ۱۹ سال داشت، به آمریکا مهاجرت کرد و در پیتسبورگ پنسیلوانیا اقامت گزید. وی توانست کار در روزنامه «Pittsburgh Press» را آغاز کند و البته در کنار آن، در ارکستر سمفونی این شهر نیز به نواختن ویولن پرداخت. پس از مدتی، آرتور وین به نیویورک نقلمکان کرد و با توجه به علاقهمندی شخصی و تجارب قبلی در روزنامه پیتسبورگ پرس، بهعنوان یکی از روزنامهنگاران روزنامه مشهور دنیای نیویورک (New York World) مشغول به کار شد. کار در این روزنامه، نقطه عطفی در مسیر اختراعات و نوآوریهای آرتور محسوب میشود، جایی که وی به فکر ایجاد یک صفحه سرگرمی در ویژهنامه این روزنامه افتاد.
آرتور، مسئول صفحه سرگرمی روزنامه دنیای نیویورک بود و از همین رو، وظیفه داشت که هر هفته، انواع معما و سرگرمیهای هیجانانگیز را برای جذب هر چه بیشتر مخاطبین، یافته و در روزنامه انتشار دهد. از آنجا که آرتور به این کار علاقه فراوانی داشت و این سرگرمیها برای خودش هم جالب بود، همیشه در پی ابزاری جدید و خلاقانه برای افزایش توجهات به صفحه سرگرمی روزنامه بود. در سال ۱۹۱۳ و در ماههای پایانی سال، روزنامه در حال آمادهسازی ویژهنامه کریسمس خود بود و آرتور به فکر بود که چگونه ابتکاری تازه به خرج دهد.
تلاشهای وی برای خلق یک سرگرمی جدید، یک پازل الماس مانند و اسرارآمیز را به دنبال داشت که حاوی خانههایی خالی بود و باید با حروف مختلف پر شده و کلمات معناداری را در سطرها و ستونهای آن ایجاد میکرد. سه حرف میانی جدول، شامل حروف «F» و «U» و «N» بود که در کنار هم، واژه «Fun» را شکل میدادند. آرتور، این پازل را که برای نخستین بار در ۲۱ دسامبر سال ۱۹۱۳ میلادی انتشار یافت، «Word-Cross Puzzle» نام نهاد. این اختراع، بر اساس یک بازی مشابه و بسیار قدیمی در سرزمین باستانی پومپئی (Pompeii) توسعه یافته که طبق آن، تعدادی از حروف در اختیار فرد قرار گرفته و وی باید آنها را طوری در کنار هم روی یک شبکه از خانههای خالی مرتب کند که هم به صورت افقی و هم عمودی، یکسان خوانده شوند. جدول کلمات متقاطع هم، تا حدی شبیه به این بازی است، با این تفاوت که لزومی به یکسان شدن کلمات نداشته و به جای آن در هر سطر و ستون، سرنخهایی برای یافتن پاسخهای مناسب قرار داده میشود. البته آرتور نوآوریهای دیگری هم به اختراع خود اضافه کرد، مانند تغییر از شکل الماس اولیه و ایجاد یک جدول متشکل از سطر و ستونهای عمود بر هم و از آن مهمتر، تعبیه برخی خانههای خالی سیاه برای جداسازی کلمات و معنادار نمودن آنها که موجب شد تا جدول ابداعی وی، به یک سرگرمی بسیار جالب تبدیل شود.
گفتنی است که روایتهای دیگری هم از چگونگی اختراع جدول کلمات متقاطع وجود دارد، از جمله اینکه اختراع فوق، نه به دلیل خواسته فردی آرتور، بلکه با فشار سردبیر روزنامه دنیای نیویورک جهت عرضه یک بازی و سرگرمی جدید در نسخه ویژه یکشنبه روزنامه ایجاد شده است. جالب است که چند هفته پس از انتشار این جدول و استقبال عمومی از آن، یک خطای حروفچینی در انتشار جداول بعدی رخ داد و نام پازل ابداعی وین، به «CrossWords» تغییر یافت، نامی که تا به امروز بر روی این اختراع شگفتانگیز و سرگرمکننده باقی مانده است.
با افزایش استقبال از جدول کلمات متقاطع، یک انتشارات انگلیسی به نام مجله پیرسون (Pearson's Magazine)، در فوریه سال ۱۹۲۲ میلادی، اقدام به انتشار یک نمونه از آن نمود و در ادامه در سال ۱۹۳۰، روزنامه مشهور نیویورکتایمز (New York Times) هم، از این جدول در صفحه سرگرمی خود استفاده نمود.
دههها بعد و در سال ۱۹۹۷ میلادی، شرکتی به نام «Variety Games Inc»، اقدام به ثبت پتنتی با موضوع ساخت جدول کلمات متقاطع نمود. این نرمافزار که تحت عنوان «Crossword Weaver» عرضه شد، نخستین نرمافزار کامپیوتری ساخت پازلهای کلمات متقاطع در جهان محسوب میشود. از دیگر پتنتهای مرتبط با این موضوع، میتوان به «US» پتنت با شماره «US 5566942» اشاره نمود که توسط چارلز الوم (Charles R. Elum) به ثبت رسیده و گواهی آن، در سال ۱۹۹۶ میلادی به وی اعطا شده است.