تصور کنید که به یک منطقه ساحلی و خوش آب‌وهوا رفته‌اید و خواهان کمی هیجان هستید. احتمالاً یکی از دم دست‌ترین گزینه‌ها، جت اسکی و حرکت بر روی امواج خروشان دریا است. کافی است به ساحل رفته و یکی از جت اسکی‌های کرایه‌ای را سوار شوید و برای دقایقی به آب بزنید!
وسایل و تجهیزات آبی شخصی و به‌طور خاص، جت اسکی (Jet Ski)، در زمره اختراعات مفرحی هستند که از حدود نیم قرن پیش، در دسترس بشر قرار گرفته‌اند. دستگاهی بسیار جالب و خلاقانه که حرکت بر روی آب را به‌عنوان یک فعالیت تفریحی و سرگرم‌کننده ممکن نموده است. البته باید توجه داشت که جت اسکی، یک علامت تجاری متعلق به شرکت کاواساکی (Kawasaki) است که از آن، برای خط تولید واترکرافت‌های شخصی خود (Personal Water Craft) استفاده می‌کرد. کافی است واژه جت اسکی اصلی یا «Original Jet Ski» را به حرفه‌ای‌های این صنعت بگویید یا در اینترنت آن را جستجو کنید تا سریعاً «Kawasaki Jet Ski 400» را به عنوان دستگاهی نوآورانه که در سال ۱۹۷۳ میلادی به بازار عرضه شده است، به شما معرفی نمایند.
آنچه کمتر کسی می‌داند، این است که جت اسکی اصلی، در واقع ترکیبی از دو مدل اولیه بود که هیچ‌کدام نام جت اسکی را به همراه نداشتند. این دستگاه نوآورانه، به کمک موتورهای دوقلوی ۳۹۸ سی‌سی حرکت می‌کرد که مبتنی بر موتورهای ماشین برفی کاواساکی طراحی شده بود. دستگیره‌ها و عرشه فایبرگلاس آن نیز، به صورت سفارشی برای فناوری جدیدی تحت عنوان «Water Jet» ساخته شد که بعدها در قالب علامت تجاری جت اسکی به فروش رسید و به همین نام هم مشهور شد.
فرد تونستال (Fred Tunstall)، یکی از کارمندان قدیمی کاواساکی، در توصیف نوآوری صورت گرفته می‌گوید: «این یک روند طولانی بود. تیم ما، همچون فردی گرفتار در تاریکی، روش‌های زیادی را به کار گرفت، اما تقریباً همگی می‌دانستیم که محصولی جدید در راه است. با این وجود، هیچ‌کس نمی‌دانست که در نهایت، این کارها منجر به چه چیزی می‌شود. به نظرم کسی برای اتفاق بزرگی که بعداً رخ داد، ایده‌ای نداشت».
لازم به تأکید است که داستان اختراع جت اسکی، از مدت‌ها پیش آغاز شده بود. یک دهه قبل از این‌که کاواساکی، مدل‌های جت اسکی «WSAA» و «WSAB» را عرضه کند، ایده یک وسیله نقلیه موتوری که به سادگی بتواند روی آب حرکت کند، در ذهن خلاق و کنجکاو یک بانکدار استرالیایی به نام کلایتون جاکوبسن دوم (Clayton Jacobsen II) متولد شده بود.
بررسی روند توسعه و پیشرفت جت اسکی، نشان می‌دهد که نخستین اسکوترهای آبی، در اواسط دهه ۱۹۵۰ میلادی و توسط سازندگان موتورسیکلت معرفی گردید. این امر، در ادامه افزایش تقاضا برای موتورسیکلت‌ها در اروپا و گسترش فوق‌العاده بازار این صنعت صورت گرفت و عملاً در مقایسه با محصول اصلی موتورسیکلت، یک توسعه جانبی به حساب می‌آمد.
شرکت بریتانیایی وینسنت (Vincent)، نخستین شرکتی بود که ساخت و عرضه اسکوترهای آبی را در دستور کار خود قرار داد و در سال ۱۹۵۵ میلادی، موفق به تولید ۲۰۰۰ دستگاه اسکوتر آبی، تحت عنوان آماندا (Amanda) شد. آماندا نتوانست انتظارات را برآورده کند و به همین دلیل، بازار جدیدی که وینسنت انتظار آن را داشت، شکل نگرفت. جالب است که با وجود عدم موفقیت اسکوترهای آبی در اروپا، در دهه ۱۹۶۰ میلادی، تلاش‌های مداومی برای توسعه این ایده سرگرم‌کننده شکل گرفت. سردمدار نوآوری‌های این دهه، شرکت ایتالیایی مایوال (Mival) بود که با محصول منحصربه‌فرد «Nautical Pleasure Cruiser»، واترکرافت‌ها را یک گام به جلو راند.
روند آزمون و خطا در صنعت واترکرافت ادامه داشت، تا این‌که یکی از علاقه‌مندان به مسابقات موتورسواری، با ایده‌های نوآورانه‌ای که داشت، آینده این صنعت را به کلی متحول نمود. کلایتون جاکوبسن، یک استرالیایی شیفته موتورسیکلت بود که علاقه شدیدی هم به موتورکرافت‌های آبی داشت!
ایده جاکوبسن برای تغییر در موتورکرافت‌ها، تغییر در طراحی آن‌ها بود. وی در نظر داشت تا طراحی را به شکلی انجام دهد که کاربر بتواند آن را به صورت نیمه‌ایستاده براند. البته موفقیت بزرگ‌تر وی، جایگزینی موتور قایق‌های قدیمی با نوعی پمپ جت داخلی بود که توانست جت اسکی را به‌عنوان یک نوآوری و اختراع خیره‌کننده، به همگان معرفی نماید. جاکوبسن در جولای ۱۹۹۴، در مصاحبه‌ای پیرامون اختراعش چنین گفته است: «سرگرمی اصلی من، دوچرخه و موتورسیکلت بود، نوعی تسکین و کاهش‌دهنده استرس که به شدت به آن نیاز داشتم. با این حال، تصادف به معنای زمین خوردن بود و البته زمین هم که بسیار سفت است. من به این فکر کردم که چگونه می‌توان بستری نرم‌تر برای این تجربه فراهم کرد و آب دقیقاً آن چیزی بود که برای یک فرود نرم به آن نیاز داشتم. این‌گونه بود که ایده یک موتورسیکلت بر روی آب متولد شد». وی شغل بانکداری را کنار گذاشت و تمام‌وقت، به توسعه ایده جدیدش پرداخت، چیزی که نتیجه‌ای شگفت‌انگیز به دنبال داشت.
جاکوبسن، نمونه اولیه جت اسکی خود را در سال ۱۹۶۵ میلادی و با استفاده از آلومینیوم ساخت. او به شدت درگیر بهبود اختراعش شده بود و پس از امتحان چندین و چند باره آن، نمونه جدید را با استفاده از فایبرگلاس تولید کرد. جاکوبسن مجوز بهره‌برداری از این ایده را در اختیار بمباردیر (Bombardier)، سازنده اتومبیل‌های برفی «Ski-Doo» قرار داد. آن‌ها در به نتیجه رساندن اختراع موفق نبودند و عملاً پروژه در فاز تجاری‌سازی با شکست روبرو شد. محصول ابداعی بمباردیر، «Sea-Doo» نام داشت و به دلیل ابهامات مکانیکی و عدم استقبال مشتریان، در سال ۱۹۷۰ میلادی کنار گذاشته شد.
جاکوبسن که موفق به دریافت گواهی ثبت اختراعی برای ایده جت اسکی خود شده بود، با وجود شکست در همکاری نخست خود با بمباردیر، بهبود آن را رها نکرد. موافقت‌نامه صدور مجوز وی با بمباردیر، به نحوی بود که تا پایان قرارداد در سال ۱۹۷۱، امکان همکاری با سایر تولیدکنندگان وجود نداشت و به همین دلیل، طی این مدت، او تنها به توسعه و تکامل ایده‌اش مشغول بود. روز بعد از انقضای توافقنامه صدور مجوز، جاکوبسن به سراغ کاواساکی رفت و قراردادی جدید به امضا رسانید. جالب این‌که با توجه به تجربه قبلی، این بار تعامل نزدیک‌تری بین جاکوبسن و تیم طراحی کاواساکی برقرار شد و نتیجه آن، واترکرافتی منحصربه‌فرد و موفق بود.
مدل ابداعی جاکوبسن که نتیجه بیش از هشت سال توسعه و بهبود ایده اولیه وی بود، «Jet Ski» نام گرفت و به لطف بازاریابی خارق‌العاده کاواساکی، مشتریان قابل‌توجهی پیدا کرد. البته جت اسکی مذکور، یک مشکل نسبتاً کوچک هم داشت و آن، گلایه برخی کاربران از ایستادن بر روی جت اسکی، به‌ویژه در آب‌های متلاطم بود. این چالش، کلید توسعه‌های بعدی در جت اسکی و رسیدن به دستگاه‌های مدرن فعلی محسوب می‌شود.
نکته بسیار جالب پیرامون همکاری جاکوبسن و کاواساکی، دعوی حقوقی بزرگ و پرسروصدای آن‌ها در سال‌های پایانی قرن بیستم است که در نهایت، با پیروزی ارزشمند جاکوبسن همراه شد. مطابق با رأی دادگاه، کاواساکی به دلیل نقض پتنت و تبلیغات سوء برای جایگزینی کارمندان خود به‌عنوان مخترعین جت اسکی، می‌بایست ۲۱ میلیون دلار به مخترع اصلی آن پرداخت می‌کرد. البته وکلای جاکوبسن، خواهان ۳۰ تا ۶۰ میلیون دلار بابت خسارت‌های متحمل شده بودند که با وجود کمتر شدن مبلغ پرداختی، باز هم یک پیروزی بزرگ علیه یک شرکت مشهور حوزه فناوری به حساب می‌آمد.
دهه بعد را می‌توان انفجار محبوبیت واترکرافت دانست. توانایی نشستن، به کاربران کمک کرد تا پایداری بهتری در هنگام راندن جت اسکی یافته و حتی در برخی مدل‌ها، امکان سوار شدن دو کاربر هم فراهم گردد. گفتنی است که پیشرفت‌های اخیر در زمینه فناوری موتور و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، صنعت واترکرافت را به مرز جدیدی از توسعه و تکامل رسانیده و علناً هر روز در یکی از جنبه‌های فنی آن، پیشرفت‌های جدیدی رخ می‌دهد. جت اسکی‌های فعلی، سریع‌تر از همیشه حرکت می‌کنند (بیش از ۶۰ مایل در ساعت) و پایداری و استحکام آن‌ها در مقایسه با نمونه‌های اولیه، به شدت بهبود یافته است.
جالب این‌که طی سال‌های اخیر و با رشد فزاینده محبوبیت واترکرافت، برگزاری مسابقات حرفه‌ای هم در این صنعت آغاز شده است. برترین این رویدادها، سری مسابقات «P1 AquaX» است که از سال ۲۰۱۱ میلادی، در انگلیس برگزار می‌گردد. این رویداد مشهور، از سال ۲۰۱۳ میلادی در آمریکا هم برگزار شد و بسیاری از کشورها، متمایل به شرکت در آن و میزبانی دوره‌های آتی هستند.
