ماکروویو
اختراع ماکروویو
US2495429A
پرسی اسپنسر

فناوری‌های جدید، به بشر کمک نموده تا نیازها و احتیاجات خود، اعم از کارهای کوچک و امور روزمره، تا برخی از مهم‌ترین نیازهایی که تا قبل از ظهور فناوری ناممکن بودند، را برآورده سازد. امروزه نقش فناوری در زندگی بشر، آن‌چنان اهمیت یافته است که تصور زندگی بدون دستگاه‌ها و فناوری‌هایی مانند تلفن همراه، تلویزیون، خودرو و ... بسیار دشوار خواهد بود. یکی از حوزه‌های کاربردی فناوری، وسایل و تجهیزات خانگی و به طور خاص، آشپزخانه است که بخش اعظمی از افراد جامعه را مستقیماً تحت تأثیر قرار می‌دهد. ماشین لباسشویی، اجاق گاز، هود، آبمیوه‌گیری و بسیاری دیگر از دستگاه‌های موجود در آشپزخانه‌ها، به خانواده‌ها کمک نموده تا با بهره‌مندی از مزایای فناوری‌های جدید، در وقت و انرژی خود صرفه‌جویی نمایند. اجاق ماکروویو، یکی از مهم‌ترین اختراعات این‌چنینی است که از قرن بیستم به این سو، میلیون‌ها نفر از مردم جهان از آن استفاده می‌نمایند. در این نوشتار به تاریخچه خلق ایده ساخت این دستگاه و اولین پتنت‌های مرتبط با آن خواهیم پرداخت.

ماکروویو یا نام رایج آن «مایکروفر»، دستگاهی است که با به جنبش درآوردن مولکول‌های آب موجود در غذا، از طریق امواج الکترومغناطیسی، سبب گرم شدن یکنواخت غذا، در مدت‌زمانی کوتاه می‌گردد. اصل ایده امواج الکترومغناطیسی و گرم کردن مواد دی‌الکتریک، برای نخستین بار در سال ۱۹۳۴ میلادی معرفی شد و سه سال بعد، در سال ۱۹۳۷ میلادی، توسط آزمایشگاه بل در آمریکا، به‌عنوان یک پتنت به ثبت رسید.

با وجود توسعه فناوری امواج مایکروویو و به‌کارگیری آن در برخی حوزه‌ها مانند تشخیص هواپیما در صفحات رادار، کاربرد این فناوری برای گرم کردن مواد غذایی، به صورت کاملاً اتفاقی کشف گردید. در سال ۱۹۴۵ میلادی، «پرسی اسپنسر» که از مهندسین شاغل در شرکت ریتون «Raytheon» بود (یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در صنایع دفاعی)، بر روی سیستم‌های رادار تشخیص هواپیماهای جنگی دولت نازی کار می‌کرد. وی در آزمایشگاه و زمانی که در حال تحقیق بر روی امواج مایکروویو بود، اثر حرارتی یک پرتو ماکروویو با قدرت بالا را بر روی مواد غذایی موجود در جیبش مشاهده نمود و بدین صورت، ایده ساخت دستگاه مایکروفر، در ذهن وی پدید آمد. وی متوجه شد که ماکروویوهایی که از یک رادار فعال منتشر شده‌اند، آب نباتی که در جیبش وجود داشت را آب کرده است. اسپنسر، برای تأیید یافته‌های خود، با استفاده از تغذیه ماکروویو از یک مگنترون، یک میدان الکترومغناطیسی با چگالی بالا را در یک جعبه فلزی ایجاد نمود که هیچ راهی برای فرار اشعه ماکروویو از آن وجود نداشت. هنگامی که غذا در جعبه قرار گرفت، دمای مواد غذایی به سرعت افزایش یافت. این اختراع جالب‌توجه، در تاریخ ۸ اکتبر سال ۱۹۴۵ میلادی، توسط شرکت ریتون به ثبت رسید و در ۲۴ ژانویه سال ۱۹۵۰ میلادی، موفق به اخذ گواهی ثبت اختراع، با شماره پتنت «۲۴۹۵۴۲۹»، از اداره ثبت پتنت و علائم تجاری آمریکا شد.

گفتنی است، اولین نمونه آزمایشی از اجاق مایکروفر ابداعی اسپنسر، در سال ۱۹۴۷ میلادی، توسط شرکت ریتون ساخته شد و در رستورانی در شهر بوستون، مورد آزمایش قرار گرفت. این دستگاه که «Radarange» نام داشت، دارای ارتفاعی در حدود ۱.۸ متر بود و بیش از ۳۴۰ کیلوگرم وزن داشت. اصلاحات و بهبودهای انجام گرفته بر روی این دستگاه ادامه داشت تا این‌که نخستین نمونه تجاری مایکروفر، در سال ۱۹۵۴ میلادی و با نام «Radarange 1161»، به بازار عرضه گردید. ابعاد بزرگ این دستگاه و قیمت بالای آن (2 تا 3 هزار دلار)، موجب شد تا برای مصارف خانگی مورد توجه قرار نگرفته و بیشتر در رستوران‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

رشد و توسعه جدی مایکروفر، از دهه ۱۹۶۰ میلادی آغاز شد که کاهش چشمگیر قیمت‌ها را در بر داشت. در سال ۱۹۶۶ میلادی، شرکت پاناسونیک اولین مایکروفر خانگی با کیفیت و قیمت مناسب را عرضه نمود که از سوی هتل‌ها و رستوران‌ها مورد استقبال قرار گرفت. این روند ادامه داشت، تا این‌که از اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی و با کوچک شدن ابعاد دستگاه و رسیدن قیمت به یک سطح معقول، مایکروفر آرام آرام به آشپزخانه‌ها و منازل راه یافت. جالب است که فروش مایکروفر در سال ۱۹۷۰ میلادی، برابر با ۴۰ هزار دستگاه بوده که تنها پس از گذشت پنج سال و در سال ۱۹۷۵ میلادی، به بیش از یک میلیون دستگاه رسید.

لازم به ذکر است که پرسی اسپنسر، یک مهندس خودآموخته به حساب می‌آمد که تحصیلات مقطع دبیرستان خود را نیز به پایان نبرده بود. وی تا سن ۷۶ سالگی، در شرکت ریتون به فعالیت مشغول بود و موفق به ثبت بیش از ۱۵۰ پتنت گردید. در سال ۱۹۹۹ میلادی، نام وی در سالن مشاهیر ملی مخترعین آمریکا «National Inventors Hall of Fame» و در کنار افرادی همچون توماس ادیسون، برادران رایت و جورج واشنگتن قرار گرفت.