کاروسل (اسب چرخان)
اختراع کاروسل (اسب چرخان)
-
توماس برادشاو

دنیای اختراع و نوآوری، حاوی مجموعه‌ای بزرگ و متنوع از اختراعات بزرگ و کوچکی است که هر یک برای رفع یک نیاز آشکار و یا پاسخگویی به تقاضایی بالقوه توسعه یافته‌اند. این اختراعات نوآورانه، تمامی بخش‌های اقتصادی و کسب‌وکار، جنبه‌های شخصی زندگی بشر و حتی مناسبات اجتماعی افراد را تحت تأثیر خود قرار داده است. کمی به اطراف خود بنگرید؛ انواع خودروها، از مدل‌های قدیمی مبتنی بر سوخت فسیلی تا خودروهای برقی و خودران، انواع محصولات دارویی و پزشکی، گوشی‌های تلفن همراه هوشمند با قابلیت تماس تصویری، شبکه‌های اجتماعی و حتی سازه‌های بتنی فوق سبک که در بازه زمانی بسیار کوتاه، یک برج مرتفع را برپا می‌کنند، تمامی این‌ها مدیون ذهن خلاق و جستجوگر مخترعینی هستند که در طول تاریخ، با ابداعات و ابتکارات خود، قدم به قدم فناوری‌های موجود را بهبود داده و یا تحولی شگرفت در آن‌ها ایجاد نموده‌اند.

یک مثال جالب از نقش نوآوری و اختراع در زندگی و کسب‌وکار، نوآوری‌های مرتبط با صنعت سرگرمی است. شاید با شنیدن واژه سرگرمی، ذهنتان به سوی سرگرمی‌های دیجیتال و حوزه رسانه معطوف شود، اما اجازه دهید کمی سنتی‌تر فکر کنیم. شاید تا یک دهه قبل، آنچه از سرگرمی و تفریح در ذهن افراد و به‌طور خاص کودکان وجود داشت، پارک و شهربازی بود. شهربازی به‌عنوان گزینه محبوب کودکان را می‌توان یک خاطره نوستالژیک، برای بسیاری از بزرگسالان فعلی دانست که البته هنوز هم در صدر گزینه‌های بسیاری از خانواده‌ها قرار دارد. اختراعات متعددی را می‌توان در ارتباط با شهربازی و تفریحات مهیج آن برشمرد، از جمله چرخ‌وفلک، ترامپولین و ترن هوایی. در کنار این‌ها، شاید یکی از مشهورترین گزینه‌های موجود در شهربازی‌ها، کاروسل (Carousel) یا همان اسب‌های رنگارنگی باشد که حول یک محور اصلی چرخیده و با پخش یک موسیقی جذاب، کودکان را غرق در تخیلات خود از اسب‌های تک‌شاخ و دیو و پری داستان‌ها می‌کنند.

تعیین دقیق این‌که از چه زمانی ایده کاروسل به واقعیت مبدل شده، کاری دشوار است. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این بازی به ظاهر ساده و کودکانه، قدمتی بسیار طولانی دارد. کاروسل، ریشه در «Little War»، یک بازی آموزشی و تمرینی جنگجویان ترک و عرب قرن دوازدهم میلادی دارد. در این بازی، توپی سفالی و پر از عطر را بین سوارانی که دور یک محوطه مشخص شده حرکت می‌کردند، قرار داده و هر فرد، موظف بود تا توپ را گرفته و برای دیگری پرتاب کند. این تمرین جدی اسب‌سواری، با عدم موفقیت نخستین فرد در گرفتن توپ متوقف شده و او می‌بایست تنبیه خود را به‌عنوان جریمه شکست بپذیرد.

«Little War»، در زبان‌های اسپانیایی و ایتالیایی، معادل «Garosello» و «Carosella» است که در نهایت، پس از تغییراتی، به واژه فرانسوی «Carousel» تبدیل شد. فرانسوی‌ها با ساختن دستگاهی برای تمرین مسابقات جنگ کوچک، پیشرفتی بزرگ در این زمینه صورت داده و عملاً نام کاروسل ماندگار شد. در این دستگاه جالب، اسب‌های چوبی بدون پا که از قسمت بازوها بر روی یک تیر چرخان مرکزی معلق بودند، برای تمرین جنگاوران استفاده می‌شد. میله مرکزی، توسط انسان یا اسب و قاطر چرخانده شده و سواران بر اسب‌های چوبی متحرک، بازی‌هایی مانند پرتاب نیزه در حلقه را تمرین می‌کردند.

از آنجا که این دستگاه بسیار سرگرم‌کننده به نظر می‌رسید، برخی افراد به فکر استفاده از آن برای غیرنظامیان افتادند. تا قرن نوزدهم میلادی، کاروسل‌های تفریحی، دقیقاً شبیه به همان دستگاهی بود که شوالیه‌ها برای تمرینات جنگی خود استفاده می‌کردند. چالش کلیدی در این کاروسل‌ها، تأمین نیروی چرخشی دستگاه بود. همان‌طور که گفته شد، برخی از آن‌ها توسط نیروی انسانی حرکت می‌کرد؛ به این معنی که فرد با استفاده از طناب و هل دادن، مجموعه اسب‌ها، سواران و صفحه زیرین آن‌ها را می‌چرخاند. برخی نمونه‌ها نیز، از حیواناتی مانند اسب برای چرخاندن دستگاه استفاده می‌کردند. از آنجا که اسب‌ها در هوا آویزان بودند، نیروی گریز از مرکز، باعث می‌شد که سواران هنگام حرکت به سمت خارج از میله مرکزی، به پرواز درآمده و اصطلاح کاروسل اسب‌های پرنده (Flying Horses Carousel) به وجود آید.

یکی از نمونه‌های مشهور کاروسل مکانیکی در این دوران، متعلق به فردی به نام جان مرلین (John Joseph Merlin) بود که توجه نجیب‌زادگان و اشراف لندن را به خود جلب کرده بود. دستگاه ابداعی مرلین که در سال ۱۸۰۳ میلادی ساخته شده بود، به یک دستگاه موسیقی بزرگ متصل می‌شد و با نخستین نت موسیقی، چرخش کاروسل آغاز می‌شد. مرلین توجهی به ثبت اختراع خود نداشت و از همین رو، بسیاری از مهندسین و افرادی که به دستگاه کاروسل وی علاقه‌مند شده بودند، شروع به ساخت نمونه‌های جدیدی از آن کردند.

این روند ادامه داشت تا این‌که در سال ۱۸۶۱ میلادی، مخترع انگلیسی، توماس برادشاو (Thomas Bradshaw)، دستگاهی که امروزه به‌عنوان کاروسل شناخته می‌شود را ابداع کرد. نوآوری کلیدی و متمایز وی، استفاده از نیروی بخار برای به حرکت درآوردن دستگاه بود. برادشاو در سال ۱۸۶۳، دستگاه خود را در سیستم پتنت انگلیس به ثبت رسانید و از آن تاریخ، مسیر توسعه و تکامل کاروسل تسریع شد.

یکی از روزنامه‌های محلی اوایل قرن بیستم، در ارتباط با اختراع توماس برادشاو چنین می‌گوید: «تأثیر دستگاه بخار در پیشرفت کاروسل، بسیار زیاد بود». کاروسل که چندین قرن در اروپا مورد استفاده قرار می‌گرفت، پایش به آمریکا باز شد و عملاً دوران طلایی این اختراع مهیج آغاز گردید. کاروسل‌های آمریکایی، در مقایسه با همتایان اروپایی خود بسیار بزرگ بودند و مجموعه متنوعی از انواع اسب و سایر حیوانات بر روی آن‌ها تعبیه می‌شد. علاوه بر این، حرکت نوسانی بالا به پایین اسب‌ها که به چرخش دایره‌ای دستگاه افزوده شده بود، خاطره جالب‌تری را برای کاربران فراهم می‌ساخت. گفتنی است که در سال ۱۹۰۵ میلادی، فردی به نام ویلیام مانگلز (William F. Mangels)، اقدام به ثبت طراحی جدید خود برای نوعی کاروسل در دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا نمود که در نهایت، در فوریه ۱۹۰۷ میلادی، گواهی ثبت اختراعی به شماره «US 843406» به وی اعطا شد. این پتنت را می‌توان نخستین «US» پتنت در ارتباط با دستگاه‌های کاروسل دانست. جالب اینجا است که مانگلز شانزده ساله، در سال ۱۸۸۳ میلادی، به‌عنوان یک مهاجر، قدم به آمریکا گذاشت و طی تقریباً سه دهه، به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پارک‌های تفریحی و تجهیزات مرتبط با آن‌ها در جهان تبدیل گردید.

طی یک قرن اخیر، کاروسل‌ها مسیر توسعه و تکامل دور و درازی را پیموده‌اند، به‌طوری که امروزه انواع کاروسل سنتی (با همان شکل و شمایل اولیه و متشکل از چند اسب بر روی یک صفحه دوار) با نیروی برق و بسیار ایمن‌تر از نمونه‌های قدیمی به کار مشغول است. علاوه بر این، دستگاه‌های مهیج‌تری از کاروسل‌های جدید، شامل صندلی‌های آویزان از سقف که با زنجیرهای محکم به آن متصل شده و یا سفینه‌های چرخشی با انواع حرکات سریع عمودی و افقی، در شهربازی‌ها استقرار یافته است.