اختراع دستگاه برش نان

نان، یکی از قدیمی‌ترین محصولات غذایی در جهان محسوب می‌شود. شواهدی وجود دارد که انسان‌ها از حدود ۳۰ هزار سال پیش، از نوع خاصی از این ماده غذایی به شکل خام (نپخته) استفاده می‌کرده‌اند. کافی است کمی به فرهنگ غذایی کشورها و مناطق مختلف جهان بنگرید تا انواع و اقسام نان، اعم از نان باگت (به‌عنوان یک محصول صنعتی) و انواع سنتی آن را مشاهده کنید. جالب این‌که در ایران هم چنین تنوع قابل‌توجهی وجود داشته و انواع و اقسام نان، شامل نان سنگک، لواش، بربری و همچنین محصولات صنعتی در بازار حضور دارند. احتمالاً شما هم با شنیدن این واژه، به یاد غذاهای لذیذی همچون نان و پنیر و سبزی، آبگوشت و سایر غذاهای سنتی ایرانی افتاده‌اید که به لطف یک نان تازه و برشته، لذتی دوچندان در انسان ایجاد می‌کند.

با وجود قدمت نان و حضور انواع و اقسام محصولات مرتبط در بازار، نان قطعه قطعه شده یا اصطلاحاً «Sliced Bread»، تا یک قرن گذشته وجود نداشت. به عبارت بهتر، سابقه نان‌های قطعه قطعه شده که امروزه به شکل فراگیری از سوی مردم به‌ویژه در کشورهای غربی مصرف می‌شود، کمتر از یک قرن است. لازم به تأکید است که منظور از نان قطعه قطعه شده، نان‌های برش خورده توسط دستگاه‌های خودکار و در ابعاد کاملاً یکسان است. جالب اینجا است که تا قبل از سال ۱۹۲۸ میلادی و اختراع دستگاه مرتبط توسط اتو فردریک روهودر (Otto Frederick Rohwedder)، افراد مجبور به انجام دستی این کار بودند.

فارغ از این‌که نان در خانه پخته شده یا به صورت آماده از نانوایی خریداری می‌شد، مصرف‌کننده هر بار که قصد مصرف آن را داشت، مجبور به برش آن بوده و بدیهی است که این برش‌های نامتقارن و غیر هم‌اندازه، دشواری‌های خاص خود را به همراه داشت. برای مثال، درست کردن چند ساندویچ، به معنای برش‌های زیادی از نان با ضخامت کم و یکنواخت بود که هم‌ زمان زیادی را طلب می‌کرد و هم به حیف‌ومیل بخش زیادی از نان به هنگام برش آن می‌انجامید.

راه‌حل این موضوع، نزد یک مخترع خوش‌فکر از ایالت آیوای آمریکا بود. «اتو روهودر»، از سال ۱۹۱۲ میلادی، به این مسئله علاقه‌مند شده و شروع به کار بر روی دستگاهی برای برش ساده و یکنواخت نان نمود. نمونه‌های اولیه دستگاه ابداعی وی که نامش را «Rohwedder Bread Slicer» نهاده بود، با عدم استقبال مردم و البته تمسخر شدید نانواها روبرو شد. آن‌ها مطمئن بودند که نان‌های برش خورده سریعاً بیات شده و از همین رو، این ایده را غیرعملی و شکست‌خورده می‌دانستند. با این حال، روهودر اطمینان داشت که این اختراع، می‌تواند آسایش و راحتی بیشتری برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته و از همین رو، توجهی به اما و اگرهای مطرح از سوی نانوایان نداشت.

روهودر که در ابتدا تنها بر چگونگی برش نان توسط دستگاه متمرکز بود، این بار مسئله تازگی نان‌های برش خورده را در اولویت قرار داد. وی برای رفع این چالش، نوعی قابلیت به دستگاه ابداعی خود اضافه نمود که پس از برش خوردن نان، آن را در یک تکه کاغذ مومی شکل می‌پیچید. حتی این نان ورقه‌ای بسته‌بندی شده هم نتوانست نانوایان را قانع کند. آن‌ها به همان شکل سنتی محصول باور داشته و حاضر به پذیرش هیچ نوآوری جدیدی در این زمینه نبودند. این مشکلی است که در بسیاری از اختراعات کوچک و بزرگ بشر مشاهده شده و حتی در برخی موارد، به‌رغم کارکرد فوق‌العاده اختراع، زمینه عدم پذیرش جمعی و در نتیجه شکست فاجعه‌بار تجاری‌سازی محصول را در پی داشته است.

به نظر می‌رسید که روهودر، علاوه بر موانع فنی پیش رو، مسیر دشواری برای قانع نمودن بازار تقاضا دارد. اما این مخترع کوشا و باانگیزه، همان‌طور که طی سال‌ها تلاش خود برای ساخت دستگاهی کارآمد ناامید نشد، در برابر مشکلات بعدی هم سر خم نکرد. یک آتش‌سوزی در سال ۱۹۱۷ میلادی، منجر به از بین رفتن نمونه اولیه و تمامی نقشه‌های مرتبط وی شد، اما روهودر عزمی جدی برای ادامه مسیر داشت و از هیچ چیز، حتی واکنش منفی مشتریان (به‌ویژه نانوایان) هم نترسید و سعی داشت تا راه دیگری را امتحان کند. او مطمئن بود که اگر اختراعش مورد استفاده قرار گیرد، استقبال عمومی را به دنبال خواهد داشت. از همین رو، به دنبال فردی گشت که حاضر به استفاده از آن باشد. وی در نهایت، فرانک بنچ (Frank Bench) را در ایالت میسوری یافت. بنچ که شرکتی تحت عنوان «Chillicothe Baking Company» را مدیریت می‌کرد، گزینه مناسبی برای معرفی دستگاه برش نان به شمار می‌رفت. وی از این ایده استقبال کرد و در نهایت، اولین قرص نان برش خرده، در تاریخ هفتم جولای ۱۹۲۸ میلادی، در قفسه‌های فروشگاه قرار گرفت. نتیجه خارق‌العاده بود، فروش فرانک بنچ به سرعت افزایش یافت.

روهودر، درست مصادف با رونمایی محصول در جولای ۱۹۲۸، گزارشی پرشور در مجله «Chillicothe Constitution-Tribune» منتشر نمود و خاطرنشان کرد که اگرچه برخی از مردم ممکن است نان برش خورده جدید را عجیب و غریب بدانند، اما یک خانم خانه‌دار، با مشاهده ابعاد یکسان و قطعات برش خورده کاملاً یکنواخت نان، از آن لذت خواهد برد. وی افزود: «قطعاً کسی که نان را با چاقو و به صورت دستی تکه تکه کرده باشد، به خوبی درک می‌کند که چه چیزی پیش رویش قرار دارد و بلافاصله مورد استقبالش قرار می‌گیرد». در این مقاله، تأکید شده بود که پس از تحقیقات دقیق و همه‌جانبه، ضخامت مناسب هر قطعه نان، کمتر از نیم اینچ تعیین گردید.

یکی دیگر از تغییراتی که به تجاری‌سازی سریع‌تر اختراع اتو روهودر کمک نمود، تغییر ذائقه مردم و گرایش به تولیدات نان کارخانه‌ای بود. این محصولات، نرم‌تر از نمونه‌های پخته شده خانگی و یا تولیدات نانوایی‌های کوچک و محلی بود و از همین رو، استقبال بیشتر مصرف‌کنندگان را به همراه داشت. این مسئله، یک فرصت بسیار مناسب برای دستگاه برش نان روهودر ایجاد کرد، چرا که برش خانگی یکسان و منظم این نان‌های نرم و مدرن، کاری بسیار دشوار بود!

در مدتی کوتاه، نان‌های برش خورده و بسته‌بندی شده، به تمامی شهرهای آمریکا راه یافت و حتی برندی مشهور تحت عنوان «Wonder Bread»، شروع به تولید و عرضه این محصول در مقیاس وسیع نمود. تقریباً نود سال از آن زمان می‌گذرد و شاید هیچ کسی در قرن حاضر، تصور صبحانه بدون نان‌های برش خورده فعلی را به ذهنش راه ندهد.

لازم به تأکید است که اتو روهودر، به اهمیت حفاظت از ایده خود واقف بود و از این رو، درخواست خود را در تاریخ بیست و ششم نوامبر ۱۹۲۸ میلادی (تقریباً هم‌زمان با ساخت موفقیت‌آمیز دستگاه و عرضه اولیه آن به بازار)، در دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا به ثبت رسانید. نتیجه این اقدام، اخذ گواهی ثبت اختراعی به شماره «US 1867377»، در تاریخ دوازدهم جولای سال ۱۹۳۲ میلادی بود. جالب این‌که این مخترع، به همین پتنت اکتفا ننموده و طی نوآوری‌های پی در پی بعدی در دستگاه ابداعی خود، پتنت‌های دیگری را هم به ثبت رسانید. مجموعه پتنت‌های متعلق به روهودر که شامل ایده‌های به ثبت رسیده در طول تحقیق و توسعه اولیه (پیش از سال ۱۹۲۸ میلادی) و نیز نوآوری‌های پس از آن است، به شرح زیر می‌باشند:

1. «US 1867378»
2. «US 1740038»
3. «US 1591357»
4. «US 1724368»
5. «US 1759592»
6. «US 1935996»
7. «US 2034250»
8. «US 2061315»