چتر نجات
اختراع چتر نجات
US 1340423
فلوید اسمیت

یکی از مهم‌ترین تجهیزات صنعت هوانوردی که جان سرنشینان جنگنده‌های نظامی به شدت به آن وابسته است، چتر نجات می‌باشد. این اختراع منحصربه‌فرد، نخستین بار توسط فلوید اسمیت (Floyd Smith)، یکی از خلبانان آمریکایی طراحی شد و عملاً صنعت هوانوردی را به کلی متحول ساخت. جالب است بدانید که تا پایان جنگ جهانی اول، هنوز هم چتر نجات در بین تجهیزات استاندارد خلبانان نظامی حضور نداشت.

در یک روز طوفانی در آوریل ۱۹۱۴، هیلدر (Hilder)، همسر فلوید اسمیت، در ارتفاع ۶۵۰ پایی از اقیانوس آرام و کمی دورتر از سواحل بندر لس‌آنجلس، از یک هواپیمای دو نفره بیرون پرید. چتر نجاتی که وی با خود داشت، به دست و پایش پیچید و در حالی که با سرعت زیاد به سمت آب‌های اقیانوس در حرکت بود، مرگ را پیش چشمانش دید. او شناگر خوبی نبود و همین بر نگرانی‌هایش می‌افزود. بالاخره در ارتفاع ۲۵۰ فوت بالاتر از سطح دریا، چتر نجات باز شد. هیلدر در خصوص این تجربه می‌گوید: «این‌قدر دیر باز شد که مجبور شدم پاهایم را بلند کنم تا به دکل قایق‌های نیروی دریایی برخورد نکنم». این تجربه وحشتناک، فلوید اسمیت را بر آن داشت تا ایده باز شدن چتر نجات به صورت دستی و در فاصله ایمن از هواپیما را دنبال نماید.

جیمز فلوید اسمیت، در سال ۱۸۸۴ میلادی، در ایالت ایلینویز (Illinois) متولد شد. وی در جوانی به کالیفرنیا نقل‌مکان کرد و از آنجا که به پرواز و کارهای متهورانه علاقه داشت، به‌عنوان یکی از اعضای سیرک «Flying Sylvesters» شروع به کار نمود. هیلدر هم که به این کار علاقه داشت، پس از ازدواج با فلوید، به این گروه پیوست.

پس از گذراندن پنج سال در سیرک مذکور، خانواده اسمیت تصمیم گرفتند که سرگرمی جدیدی را دنبال کنند. آن‌ها مقداری پول پس‌انداز کرده بودند که در سال ۱۹۱۲ میلادی، آن را برای مطالعات هوانوردی و ساخت هواپیمای شخصی صرف کردند. این کار دقیقاً ۹ سال پس از اولین پرواز موفق برادران رایت صورت گرفت. هیلدر در خاطراتش از آن زمان می‌گوید: «در آن روزها، اگر می‌خواستید پرواز کنید، باید هواپیمایی می‌خریدید یا خودتان آن را می‌ساختید». فلوید به سرعت شروع به پرواز کرد. این زوج جسور، تحت تأثیر تجربه قبلی خود در سیرک، شروع به اجرای حرکات هوایی در سراسر کشور نمودند و جمعیت با هیجان فراوان، حرکات آن‌ها را دنبال می‌کرد.

چند سال بعد، فلوید و هیلدر به کالیفرنیا بازگشتند و فلوید به‌عنوان خلبان آزمایشی در مجموعه گلن مارتین (Glenn L. Martin) که طراح و تولیدکننده مشهور هواپیما بود، مشغول به کار شد. در سال ۱۹۱۵، او رکوردهای ارتفاعی جدیدی را در پروازهای خود بر فراز سن‌دیه‌گو به ثبت رسانید و حتی دو سال بعد، او اولین ناو هواپیمابر شبیه‌سازی شده را ساخت که در ایستگاه جدید نیروی دریایی در پایگاه کرونادو (Naval Base Coronado) قرار گرفت. در این بازه زمانی، فلوید و هیلدر از کارهای جسورانه خود فاغل نبودند و پرش از هواپیما با چتر را تمرین می‌کردند. در واقع، روزی که هیلدر از آن پرش خطرناک در سواحل لس‌آنجلس جان سالم به در برد، خود گلن مارتین هواپیما را هدایت می‌کرد!

در حالی که فلوید در سن‌دیه‌گو مشغول به کار بود، جنگ در اروپا ادامه داشت. برای اولین بار، هواپیماها ابتدا برای شناسایی و بلافاصله پس از آن، برای بمباران دشمن مورد استفاده قرار گرفتند. به موازات این امر، تعداد خلبانان نظامی هم به سرعت افزایش یافت. جالب است بدانید که برخی خلبانان به دلیل عملیات هوایی متهورانه خود مشهور شدند که از آن جمله، می‌توان به مانفرد آلبرشت فون ریختوفن (Manfred Albrecht von Richthofen)، خلبان آلمانی اشاره نمود که لقب «بارون سرخ آلمان» (Red Baron) را به دوش می‌کشید. با وجود عملیات پی در پی خلبانان، تعداد کمی از آن‌ها چتر نجات داشتند. برخی از مقامات عالی‌رتبه نظامی، معتقد بودند که چتر نجات بسیار حجیم بوده و می‌تواند بر عملکرد هواپیما تأثیر منفی بگذارد. برخی دیگر هم نگران این موضوع بودند که وجود چنین دستگاهی، روحیه جنگندگی خلبانان را مختل نموده و آن‌ها را به رها کردن هواپیما تشویق می‌کند. به عبارت بهتر، اعتقاد بر این بود که عدم وجود چتر نجات، خلبانان را ترغیب می‌کند تا به آشیانه بازگشته و هواپیمای آسیب‌دیده را تعمیر کنند.

با این حال، افزایش تلفات خلبانان باعث شد تا مخترعینی از سراسر جهان، به صرافت طراحی و توسعه انواع جدیدی از چتر نجات بیفتند. با پایان یافتن جنگ و بررسی آمار بالای مرگ‌ومیر خلبانان، نیروهای مسلح بسیاری از کشورها هم، به ضرورت ایمن نگه داشتن خلبانان اعتراف نمودند و تقریباً همه چیز برای یک نوآوری انقلابی جدید آماده شده بود!

پس از پرش مرگبار هیلدر که مسئله ایمنی چتر نجات را به یک مسئله شخصی برای فلوید اسمیت مبدل کرد، او به فکر راه‌هایی برای بهبود و کارآمد ساختن چتر نجات افتاد. البته افزایش استفاده ارتش آمریکا از هواپیماهای نظامی هم مزید علت شد و عملاً فرصتی منحصربه‌فرد برای ایده‌پردازی، اختراع و تجاری‌سازی در اختیار اسمیت قرار گرفت. چتر نجات معمول در آن زمان (شبیه به چیزی که هیلدر از آن استفاده کرد)، از یک سیستم استاتیک پیروی می‌کرد. بسته حاوی چتر نجات، از طریق یک طناب به هواپیما بسته شده بود و هنگامی که فرد از هواپیما بیرون می‌پرید، چتر آزاد شده و فرد را در هوا معلق می‌کرد. همان‌طور که هیلدر سهواً نشان داد، اگر پرش به درستی انجام نشود، این مکانیسم ممکن است کار نکرده و در نتیجه چتر نجات بدرستی عمل نکند. از سوی دیگر، ممکن بود چتر در نزدیکی هواپیما باز شده و در هم پیچیده شود. از طرف دیگر، با توجه به شرایط اضطراری، مانند فرار خلبان از هواپیمای آسیب‌دیده یا خارج از کنترل، احتمال شکست چنین سیستمی بسیار زیاد بود.

اواخر جولای ۱۹۱۸، شرکت تازه تأسیس فلوید اسمیت تحت عنوان «Floyd Smith Aerial Equipment Company»، درخواست خود برای نوع جدیدی از چتر نجات را در دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا به ثبت رسانید. در پی این اقدام، در هجدهم می سال ۱۹۲۰، گواهی ثبت اختراعی به شماره «US 1340423» صادر گردید. این پتنت که «بسته هوایی فلوید اسمیت» نام داشت، اولین چتر نجات مجهز به ضامن دستی محسوب می‌شود.

بسته هوایی فلوید اسمیت

اختراع اسمیت، توجه سرگرد هافمن (E.L. Hoffman)، مدیر گروه تحقیقاتی تشکیل شده از سوی ارتش آمریکا برای بررسی و توسعه چتر نجات را برانگیخت. این گروه، از دسامبر ۱۹۱۸ و با حضور چند غیرنظامی و افراد زیرمجموعه هافمن تشکیل شده بود و در گام نخست، ۱۷ نوع مختلف از چترهای نجات موجود در سراسر جهان را آزمایش و بررسی کردند. سرانجام نسخه بهبود یافته از اختراع اسمیت ساخته شد و پس از آزمایشات مکرر توسط آدمک‌های بی‌جان، آماده‌سازی شرایط برای آزمایش انسانی در دستور کار قرار گرفت. برخی اعضای تیم اعتقاد داشتند فردی که از هواپیما به بیرون می‌پرد، در هنگام سقوط آزاد منحرف شده و یا حتی ممکن است هوشیاری خود را از دست بدهد. بنابراین شاید نتواند ضامن را کشیده و چتر نجات باز نشود. به نظر می‌رسید که تنها راهکار ممکن، آزمایش واقعی چتر نجات توسط یک داوطلب بود!

یکی از همکاران اسمیت به نام لزلی ایروین (Leslie Irvin) که قبلاً تجربه استفاده از چتر نجات را داشت، داوطلب این آزمایش خطرناک شد. ۲۸ آوریل ۱۹۱۹، در حالی که جمعیت با ترس و هیجان به آسمان نگاه می‌کردند، ایروین با هواپیمای دو نفره «De Havilland DH9» و خلبانی فلوید اسمیت به آسمان پرواز کرد. او دو چتر نجات (یکی روی کمر که قرار بود اول باز شود و دیگری روی سینه) به همراه داشت. در ارتفاع ۱۵۰۰ پایی، ایروین از کابین خلبان بیرون رفت و پس از لبخندی نامحسوس و تکان دادن دست برای دوست خود، به بیرون پرید. طناب آزادکننده چتر کشیده شد و تقریباً در ارتفاع ۱۰۰۰ پایی، چتر کامل باز شد. در همان روز، اسمیت یک درخواست جدید برای چتر نجات خود آماده کرد که در نهایت، گواهی ثبت اختراعی به شماره «US 1462456» را برایش به همراه داشت.

یک نکته جالب، رقابت شدید برای تولید تجاری چتر نجات بین فلوید اسمیت و لزلی ایروین بود. کمتر از دو ماه پس از فرود موفق، ایروین شرکت «Irving Air Chute Company» را در نیویورک تأسیس کرد. در پی این اقدام، وزارت دفاع آمریکا سفارشی برای تولید ۳۰۰ چتر نجات را به این شرکت واگذار کرد، چرا که کمترین قیمت پیشنهادی را در مقایسه با رقبا ارائه نموده بود. در واکنش به این موضوع، شرکت تجهیزات هوایی فلوید اسمیت، با ادعای تخلف و نقض پتنت از این شرکت شکایت کرد، اما قاضی با وجود اعتبار پتنت اسمیت و تأکید بر تخلف محرز رقیب، غرامت بسیار کمی را برای آن تعیین نمود. دلیل اصلی این حکم، وجود یک قرارداد دولتی با شرکت ایروین بود و همین عامل، باعث شد تا این بار، اسمیت مستقیماً دولت آمریکا را برای جبران خسارت‌های مالی وارده خطاب قرار دهد. با این وجود، پیش از آغاز این دعوی، دولت آمریکا به ازای حقوق انحصاری متعلق به اسمیت، اقدام به پرداخت ۳۵۰۰ دلار نمود. اسمیت با دریافت غرامت مالی، امتیاز پتنت خود را به شرکت ایروین واگذار نمود و این شرکت تا سال‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین تأمین‌کننده چتر نجات برای ارتش آمریکا به کار خود ادامه داد.

در سوی مقابل، اسمیت به توسعه ایده‌های خلاقانه برای بهبود کارکرد چتر نجات ادامه داد. وی در اواسط دهه ۱۹۲۰، موفق به طراحی چتر نجات جدیدی شد که هم کار با آن ساده‌تر بود و هم هزینه کمتری در پی داشت. این اختراع هم در سیستم پتنت آمریکا به ثبت رسید و نتیجه آن، اعطای گواهی ثبت اختراعی به شماره «US 1755414» در آوریل ۱۹۳۰ بود. همچنین اسمیت صندلی ایمنی مجهز به چتر نجات را در سال ۱۹۲۹ به ثبت رسانید. این اختراع که امکان آزادسازی فرد از بدنه هواپیما را در شرایط اضطراری فراهم می‌کرد، پتنت شماره «US 1779338» را برای این مخترع پرکار به همراه داشت.

در سال ۱۹۳۸، هنگامی که اروپا بار دیگر به سمت جنگی جدید پیش رفت، اسمیت به تأسیس شرکت پایونیر (Pioneer Parachute Company) کمک کرد و به‌عنوان نایب‌رئیس و مهندس ارشد آن به فعالیت پرداخت. او باز هم به نوآوری ادامه داد و چترهای نجات جدیدی برای خلبانان طراحی کرد. مثال‌هایی از این نوآوری‌های جالب را می‌توان در پتنت‌های «US 2262119» و «US 2316895» و «US 2316896» مشاهده نمود. گفتنی است، پایونیر یکی از اولین تولیدکنندگان چتر نجات بود که از نایلون به جای ابریشم استفاده کرد که با توجه به دشواری‌های مرتبط با تأمین آن در طول جنگ جهانی دوم، یک نوآوری منحصربه‌فرد محسوب می‌شود. تا سال ۱۹۴۲، این شرکت بزرگ‌ترین تولیدکننده چتر نایلونی در جهان بود و در اوج جنگ، تقریباً ۳۰۰۰ کارمند در شیفت‌های کاری پشت سر هم، به تولید چتر نجات مشغول بودند.

در ادامه، پسر فلوید با نام پریوست اسمیت (Prevost Smith)، به پایونیر ملحق شد. این همکاری پدر و پسری، به تأسیس شرکت «Smith Parachute Company» در سال ۱۹۴۷ انجامید. با درگذشت فلوید در سال ۱۹۵۶، نام شرکت به «Prevost F. Smith Parachute Company» تغییر یافت. پریوست هم مانند پدرش یک مخترع خلاق و خوش‌فکر بود. دستاوردهای فنی متعدد وی در زمینه طراحی و ساخت چتر نجات برای استفاده فضانوردان و استفاده از تسلیحات نظامی در هنگام فرود، مجموعه‌ای از همکاری‌های فناورانه با ناسا، نیروی دریایی، نیروی هوایی و چندین پیمانکار بزرگ دفاعی را موجب گردید.

از آن زمان، دنیای چتر نجات به توسعه و تکامل خود ادامه داده، اما هنوز هم نام فلوید اسمیت به‌عنوان یکی از پیشگامان این صنعت باقی مانده است. او دنیای هوانوردی را تغییر داد، به‌طوری که با اعتماد ارتش به چتر ابداعی و قراردادهای منعقد شده با شرکت‌های اسمیت و ایروین، مشتریان دیگری نظیر سرویس پست هوایی آمریکا و شرکت‌های غیرنظامی فعال در این صنعت هم به استفاده از این اختراع متمایل شدند.