اتومبیل
اختراع اتومبیل
DE37435C
کارل بنز

کمتر کسی نسبت به این حقیقت که اتومبیل به‌جزیی جدایی‌ناپذیر از جهان کنونی بدل ‌شده و در زمره نیازهای اساسی خانواده‌ها قرار گرفته است، تردید دارد. اختراع اتومبیل، تأثیر زیادی روی تمدن بشر داشته است و بدون آن، قطعاً شهرها، ارتباطات، مشاغل، کیفیت زندگی و هزاران مورد دیگر، با شکلی متفاوت از آنچه امروزه می‌بینیم، همراه بود. تا قبل از اختراع اتومبیل، انسان‌ها در نزدیکی محل زندگی خود کار می‌کردند و ارتباطات تا این اندازه گسترده نبود. بدون شک، بدون این اختراع حیاتی، رفاه جوامع بشری تا این میزان نبود و ساخت مسیرهای عریض و سازه‌هایی مانند پل‌ها و روگذرها که چهره شهرها را به‌کل تغییر داده‌اند، ناشی از این دستاورد مهم بشری هستند. اما باید در نظر داشت که اتومبیل به شکلی که ما می‌شناسیم، در یک روز یا توسط یک فرد اختراع نشده است. مطالعه تاریخچه اتومبیل، نشان می‌دهد که تکامل آن، در نتیجه بیش از صد هزار پتنت مختلف از سراسر جهان بوده است.

شاید بتوان طرح‌های نظری خودرو را به «لئونادوداوینچی» و «آیزاک نیوتن» نسبت داد. اما اولین وسیله نقلیه‌ای که با استفاده از نیروی خود حرکت می‌کرد، سال ۱۷۶۹ میلادی، توسط مهندس و مکانیک فرانسوی به نام نیکولاس کاگنات «Nicholas Cugnot» ساخته شد. این خودرو کوچک، دارای سه چرخ بود و با استفاده از موتور بخار، توان مورد نیاز خود را تأمین می‌کرد. در طراحی این خودروی اولیه، موتور بخار و بویلر، از سایر قسمت‌های ماشین جدا بوده و در جلوی آن قرار داشت که ظاهری عجیب به این خودرو بخشیده بود. در این خودروها، با سوزاندن سوختی که غالباً زغال‌سنگ بود، آب موجود در بویلر حرارت داده می‌شد و با استفاده از فشار بخار تولیدشده، پیستونی به حرکت در آمده و نیروی آن، به میل‌لنگ و سپس چرخ‌ها منتقل می‌شد. این خودرو، توسط ارتش فرانسه مورد استفاده قرار گرفت و از آن برای حمل ادوات نظامی با سرعت دو مایل در ساعت، استفاده می‌شد. این خودرو، علاوه بر سرعت بسیار پایین، هر ده تا پانزده دقیقه یک‌بار، برای تولید نیروی بخار باید توقف می‌کرد. سال‌ها بعد، کاگنات نسخه مسافربری خودروی خود را نیز ساخت که قابلیت حمل چهار مسافر را داشت. وی در سال ۱۷۷۱ میلادی، هنگام رانندگی با یکی از این خودروها با دیوار سنگی برخورد کرد و افتخار اولین تصادف رانندگی نیز نصیب وی شد!

به خودروهای اولیه، از جمله آنچه کاگنات ساخته بود، کالسکه بدون اسب گفته می‌شد؛ چراکه ظاهر این خودروها، واقعاً شبیه به کالسکه بود. تردد این قبیل خودروها تا اواسط قرن نوزدهم در بریتانیا ادامه داشت؛ تا این‌که پارلمان این کشور، به این نتیجه رسید که این وسایط نقلیه خطرناک بوده و باید جلوی آن‌ها گرفته شود. در نهایت، پارلمان قانونی را تصویب نمود که به‌موجب آن، سقف سرعت خودروهای بخار، ۴ مایل بر ساعت (۶.۴ کیلومتر بر ساعت)، تعیین گردید. همچنین به‌موجب این قانون، فردی باید در جلوی این خودروها حرکت می‌کرد و در طول روز، پرچم قرمز و هنگام شب، فانوسی در دست نگه می‌داشت. شایان ذکر است که استفاده از بخار به‌عنوان پیشران، در خودروها گزینه مناسبی نبود. مکانیزم تولید بخار، بسیار حجیم و سنگین بود و نیروی کافی برای شتاب گرفتن خودروها تولید نمی‌شد.

علی‌رغم این‌که اولین خودرو توسط کاگنات ساخته شد، بجز باشگاه اتومبیل فرانسه، تمامی صاحب‌نظران و کتب تاریخی، اختراع اتومبیل را به کارل بنز «Karl Benz» نسبت می‌دهند. دلیل این موضوع، این است که وی اولین اتومبیل موفق و کاربردی با موتور احتراقی بنزینی را اختراع نمود. خودرویی که از جنبه‌های مختلف، مشابه خودروهای امروزی بود و اختراع آن را می‌توان نقطه آغاز صنعت خودروسازی دانست.

مهندس آلمانی، کارل بنز،  بعد از مطالعه کارهای «Otto» در زمینه موتورهای احتراقی، تصمیم بر این گرفت که آن را بهبود دهد. وی در کارگاهی محقر، با تلاش‌های شبانه‌روزی و حمایت‌های مالی همسرش، موفق به ساخت موتور احتراقی تک سیلندر خود شد. دوچرخه و دوچرخه‌سازی، یکی از علایق بنز بود و بر اساس تجربیاتی که در این زمینه داشت، کالسکه‌ای با سه چرخ، برای موتور خود طراحی نمود و بر همین اساس، در سال ۱۸۸۵ میلادی اولین خودروی بنزینی کاربردی جهان را ساخت. در این خودرو، برخلاف چرخ‌های کالسکه‌ها که از جنس چوب بودند، از تایرهای سیمی استفاده شد. موتور چهارزمانه طراحی‌شده، بین چرخ‌های عقب قرار داشت و از سیستم استارت برقی پیشرفته‌ای برخوردار بود. در خودروی بنز، به‌جای رادیاتورهای امروزی، از مکانیزمی تبخیری برای خنک کاری موتور استفاده می‌شد. انتقال نیروی موتور به اکسل‌ها و چرخ‌ها، مشابه دوچرخه و با استفاده از زنجیر انجام می‌شد. بنز، در بیست ونهم ژانویه سال ۱۸۸۶، برای دستاورد خود اقدام به تکمیل پرونده ثبت اختراعی نمود که در همان سال هم موفق به اخذ گواهی ثبت اختراعی به شماره «DE37435C» گردید. لازم به ذکر است که «برتا بنز»، همسر کارل،  فرایند توسعه و ساخت این خودرو را حمایت مالی می‌کرد و طبق قوانین امروزی، حقوق مربوط به پتنت باید به وی تعلق می‌شد، اما بر اساس قوانین آن زمان آلمان، زنان متأهل نمی‌توانستند درخواست پتنتی ارائه نمایند.

هیچ‌کس در دنیا، از کار بزرگی که بنز انجام داده بود و قرار بود روزی دنیا را متحول کند، خبر نداشت. بنز این خودرو را در جلوی کارگاه خود به نمایش گذاشته بود، ولی این موضوع فقط کنجکاوی افراد محلی را بر می‌انگیخت و نتوانست نظر هیچ خریداری را جلب نماید. در نگاه افراد، این ماشین پر صدا، فقط یک ابتکار کوچک و نه یک راهکار جدید حمل‌ونقل بود. مردم دلیلی برای رها کردن اسب‌های چابک خود و استفاده از جانور بدقواره‌ای که از سوخت بد بو تغذیه می‌کرد، نمی‌دیدند. علوفه اسب‌ها فراوان و ارزان‌قیمت بود و از طرفی، راه مناسب برای تردد خودرویی که بنز ساخته بود، وجود نداشت. دنیا برای کالسکه موتورداری که بنز ساخته بود، آمادگی لازم را نداشت. از طرف دیگر، بنز علی‌رغم این‌که مهندس خوبی بود، ولی چیزی از بازاریابی نمی‌دانست و در متقاعد کردن عموم مردم مبنی بر این‌که خودرو می‌تواند وسیله بسیار پرکاربرد و راحتی باشد، ناتوان بود. به همین دلیل، اگرچه وی ده‌ها خودرو ساخته بود، ولی نتوانست هیچ‌یک از آن‌ها را بفروشد.

 

 

با وجود عدم موفقیت در فروش خودروها، برتا که سرمایه ساخت را تأمین نموده بود، ناامید نشد و مصمم بود که اجازه شکست به کسب‌وکار جدید خانواده ندهد. وی می‌دانست که باید توجه عموم مردم را جلب نماید. بدین منظور، به همراه دو فرزند خود و بدون اطلاع کارل، عازم سفری طولانی با خودروی خود شد. وی قصد داشت که مسیری ۶۰ مایلی از «Heidelberg» تا «Wieslock» که منزل مادرش در آن قرار داشت را طی نماید و البته می‌دانست که سفری آسان در پیش رو نخواهد داشت و باید از زمین‌های شیب‌دار، خاکی و ناهموار عبور نموده و اولین سفر با خودرو بنزینی را انجام دهد. اما برای نشان دادن کارایی خودرو برای سفرهای طولانی و همچنین جلب‌توجه مردم، وارد این چالش شد. در آن زمان، با توجه به این‌که خودرویی وجود نداشت، جایگاه سوخت‌گیری هم نبود و برتا در این سفر، چندین بار از داروخانه‌های محلی، محلول‌هایی را به‌عنوان سوخت خرید و موتور را با آن‌ها پر کرد. می‌توان گفت که داروخانه‌ها اولین جایگاه‌های سوخت بودند. در این سفر، موتور خودرو داغ می‌شد و یا مجاری سوخت آن مسدود می‌شد، ولی برتا همانند یک مکانیک کارآزموده و با استفاده از سنجاق، کاربراتور و دیگر قسمت‌های آن را تعمیر نموده و انسداد آن‌ها را رفع می‌کرد. وی متوجه شد که در سرعت‌های بالا، سیستم ترمز عملکرد آن‌چنان بالایی ندارد و به همین دلیل، در مسیر از یک کفش‌دوز خواست که با میخ، نوارهایی چرمی را بر روی دیسک‌های ترمز بکوبد. به‌نوعی می‌توان گفت که ایده لنت ترمز، در آنجا شکل گرفت. وی همچنین در هنگام حرکت در سربالایی‌ها، با مشکل مواجه شد و به همین دلیل، بعد از برگشت به نزد بنز، پیشنهاد داد که گیربکس را به خودرو اضافه کند. بعد از مشقت‌های فراوان، برتا به خانه مادرش رسید و با ارسال تلگرافی، بنز را از این اقدام خود آگاه نمود. در پی این سفر، توجه تماشاگران و رسانه‌ها به خودروی بنز جلب شد. سفر برتا، در سر تیتر خبرها و روزنامه‌های جهان قرار گرفت و باعث آغاز عصر جدید حمل‌ونقل موتوری و موفقیت آینده کمپانی مرسدس بنز شد.

اگرچه کارل بنز، نوآوری بزرگی انجام داد و باعث به وجود آمدن صنعت خودروسازی و شرکت بزرگ مرسدس بنز شد، ولی این برتا و فرزندانش بودند که به‌عنوان اولین تیم بازاریابی کمپانی بنز، به این صنعت جان دادند و نشان دادند که تا زمانی که یک کارآفرین به ایده خود اعتماد نداشته باشد، نباید انتظار اعتماد از دیگران داشته باشد.

در سال ۲۰۰۸ میلادی، مسیر یادمان برتا بنز، به‌عنوان مسیر میراث صنعت بشریت نام‌گذاری شد. این مسیر ۱۹۴ کیلومتری که اولین سفر طولانی با خودرو در آن انجام شد، میزبان رویدادهای مهمی در صنعت خودروسازی بوده است و سالانه مراسمی برای گرامی داشت نقش مهم برتا در صنعت خودروسازی، در آن برگزار می‌شود. سفر برتا بنز و نقشی که در شکل‌گیری کمپانی بنز داشت، به‌عنوان یکی از داستان‌های کسب‌وکار و درس‌های انگیزشی در حوزه کارآفرینی، مورد توجه واقع است.