جستجو برای مجوز بهره‌برداری در بخش انتشارات

طیف وسیعی از شرکت‌های بزرگ و کوچک، از اپل و سامسونگ گرفته تا برخی از استارت‌آپ‌های کوچک چند نفره، حفاظت از دارایی‌های فکری را در صدر اولویت‌های استراتژیک خود قرار داده‌انددر این نوشتار، مروری بر اهمیت حقوق مالکیت فکری در تقویت و اشاعه نوآوری، جذب سرمایه، اثرات فرهنگی در جامعه و انتقال فناوری خواهیم داشت.

پتنت ابزاری است برای حفاظت از دارایی‌های فکری و دستاوردهای فناورانه مخترعین و شرکت‌ها در مقابل بهره‌برداری‌های سوء دیگران؛ اما مزایا و منافع سیستم پتنت به همین مورد ختم نشده و طیفی وسیع از کارکردهای ثانویه، اعم از درآمدزایی از طریق صدور مجوز بهره‌برداری از پتنت و افزایش شهرت و اعتبار کسب‌وکار، برای آن تعریف شده است. یکی دیگر از این مزایای جانبی، استفاده از اطلاعات پتنت در جهت مدیریت استراتژیک فناوری است که در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت.

دولت‌ها به دنبال شیوه‌هایی جدید برای بهبود اقتصاد، کمک به شهروندان و ایجاد توانمندی ملی در زمینه‌های مختلف فناوری، اطلاعات و فرهنگ می‌باشند. از سوی دیگر، صنایع و شرکت‌های بخش خصوصی نیز، به شکلی مشابه به دنبال روش‌های رقابتی‌تر برای کسب سود و موفقیت در بازار بوده و برای حصول این امر، نوآوری‌های مفید و خلاقانه‌ای را در محصولات و خدمات خود بکار می‌گیرند. در نوشتار حاضر، مزایای حفاظت از دارایی‌های فکری و نقش آن در دستیابی به اهداف پیش‌گفته را، بررسی خواهیم کرد.

کسب‌وکارهای نوپا، دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که آن‌ها را از یک شرکت فناور بزرگ و ساختاریافته، متمایز می‌سازد. بدیهی است، فعالیت در حوزه فناوری و سروکار داشتن مستمر با مقوله نوآوری، به معنای نقش پررنگ «مالکیت فکری» در استارت‌آپ‌ها است. در این مقاله، سعی خواهد شد تا مهم‌ترین مسائل مرتبط با مدیریت مالکیت فکری در استارت‌آپ‌ها، مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد.

نظر به توسعه کمی و کیفی دفاتر همکار کانون پتنت و فعالیت‌های گسترده آن‌ها در برگزاری دوره‌های آموزشی و نیز، جذب و ثبت درخواست، این گزارش به بررسی و آنالیز عملکرد این دفاتر در طی سال‌های ۹۴ تا ۹۷ می‌پردازد. گفتنی است، آمار مورد استفاده در گزارش، مرتبط با فعالیت‌های ثبت درخواست دفاتر و نتایج بررسی‌های شکلی و ماهوی کارشناسان کانون، از ابتدای سال ۹۴ تا تاریخ ۷ اسفند ۹۷ است.

نوآوری باز، یکی از پارادایم‌های مطرح بوده که با افزایش تعاملات و همکاری‌های فناورانه، به راهکاری مؤثر برای توسعه هر چه بیشتر نوآوری‌های فناورانه بدل شده است. اما پرسش اینجا است که نوآوری‌ها و ابداعات حاصل از نوآوری باز را چگونه می‌توان از منظر حقوق مالکیت فکری بررسی نمود. به عبارت بهتر، وضعیت دارایی‌های فکری توسعه یافته توسط چندین شرکت فناور، به چه صورت است؟ آیا نوآوری باز، موجب چالش‌هایی در زمینه مالکیت آن‌ها خواهد شد؟ این‌ها پرسش‌هایی است که در این نوشتار به آن‌ها خواهیم پرداخت.

نظر به تغییرات سریع و همه‌جانبه صنعت ورزش و تجهیزات وابسته به آن و همچنین سرمایه‌گذاری‌های چشمگیر انجام شده در این زمینه، در گزارش پیش رو سعی شده است تا نقش سیستم پتنت در صنایع ورزشی، مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد. بر این اساس، از داده‌کاوی پتنت به‌عنوان یک ابزار کارآ برای رصد نوآوری‌های ورزشی و ترسیم چشم‌انداز رشد و توسعه ‌این صنعت، استفاده شده است.

دقت در مسیر رشد و توسعه صنعت خودروسازی، نشان می‌دهد که این صنعت با به‌کارگیری هزاران نوآوری بزرگ و کوچک، توانسته است پیشرفت مستمر را تسهیل و تسریع نماید. بدیهی است، با توجه به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت برای توسعه این نوآوری‌ها، نیاز به حفاظت در مقابل بهره‌برداری‌های غیرمجاز دیگران، ضروری خواهد بود. در این نوشتار، نقش سیستم ثبت اختراع در صنعت خودروسازی و روند تغییر و تحولات آن را بررسی نموده و مطالعه موردی سبد پتنت شرکت‌های منتخب، شامل فورد، تویوتا و جنرال موتورز و همچنین استراتژی‌های مالکیت فکری هر یک از آن‌ها، ارائه می‌گردد.

در قراردادهای صدور مجوز، تعیین شرایط توافق، مانند زمان و محدوده جغرافیایی و نیز «حق امتیاز» ناشی از واگذاری مجوز، از مهم‌ترین موارد محسوب می‌شوند. حتی می‌توان چنین گفت که یکی از دلایل پیچیدگی مذاکرات صدور مجوز، ابهامات پیرامون تعیین حق امتیاز واگذاری مجوز بهره‌برداری از فناوری پتنت شده است. در این نوشتار، سعی خواهد شد تا برخی از اطلاعات اولیه مورد نیاز برای محاسبه حق امتیاز را معرفی نماییم.

با توجه به ارزش بسیار زیاد پتنت‌های ضروری استاندارد، صدور مجوز بهره‌برداری از این قبیل پتنت‌ها، با ملاحظاتی همراه است. اخذ مجوز تحت یک شرایط منصفانه و دقت در تمامی جوانب توافقنامه پتنت، از جمله زنجیره تأمین، شرایط زمانی، محدوده جغرافیایی و توسعه‌های آتی استانداردهای فنی، موجب می‌گردد که مذاکرات مرتبط با تبادل این نوع پتنت‌ها، به کاری بسیار پیچیده و سرشار از ظرایف گوناگون، بدل گردد. در این نوشتار، سعی خواهد شد تا از دیدگاه دفتر پتنت ژاپن، مروری اجمالی بر شرایط صدور مجوز و مذاکرات مرتبط با آن، انجام گیرد.